... مسندت برتر از آنست که در صد یک از آن

چرخ را گنج تمنا و مجال طلب است

غرض از کون تو بودی که ز پروردن نخل ...

... آسمان دگری زانکه به همت جنبی

جنبش چرخ نه از شهوت و نه از غضب است

مه به نعل سم اسب تو تشبه می کرد ...

... تاکه اجرب شد وانک همه سالش جرب است

چرخ چون گوز شکستست از آن روی که ماه

چهره چون چهره بادام از آن پر ثقب است ...

... هر جا که رود ذکر تو گویی عرفاتست

گر دست به شطرنج خلاف تو برد چرخ

در بازی اول قدرش گوید ماتست ...

... تقدیر گفت سایه چتر سیاه تست

قدر تو گفت چرخ نهم را که کیست این

تعریف خویش کرد که خاشاک راه تست ...

... بر تمامی حسد حاسد اگر بیند کس

چرخ را این به بقا آن به علو محسودست

نیست القصه کمالی که نه حاصل دارند ...

... به رای هست چو خورشید اگرچه سایه ورست

بر عنایت او سعی چرخ نامشکور

بر عطیت او ملک دهر مختصرست ...

... که نه طلایه حزم ترا از آن خبرست

چو اتصال سعود و نحوس چرخ کبود

رضا و خشم ترا در جهان هزار اثرست ...

... همیشه تا بشری راز روی مایه و سبق

چهار عنصر و نه چرخ مادر و پدرست

چو چار عنصرت اندر جهان تصرف باد

کزین چهار چو نه چرخ همتت زبرست

به قدر و جاه و شرف در جهان سمر بادی ...

... مصلحت را بخر که عشوه خرست

چرخ داند که ریشخندست آن

نه چو آن ریش گاوکون خرست ...

... خجلت چوب موسی آن دگرست

هرچه در زیر چرخ داناییست

راستی پرتوی از آن هنرست ...

... در رجم شیاطین ممالک چو شهابیست

کاندر سر او مایه صد چرخ اثیرست

اشک حدثان هیات او شاخ بقم کرد ...

... در موکب رای تو جنیبت کشیی کرد

خورشید از آن بر حشم چرخ امیرست

در حضرت عالیت به خدمت کمری بست ...

... از حسد فتح تو خصم تو پی کرد اسب

همچو جحی کز خدوک چرخه مادر شکست

خصم تو گرید بسی کز پی پیکان زر ...

... معرکه مکر دیو ظل عمر بشکند

چرخ که نظاره بود دید که منکر شکست

دین به عمر شد قوی گرچه پس از عهد او ...

... تربیت خواجه کن زانکه نیارد ز بیم

بیعت تدبیر او چرخ مدور شکست

آنچه به کلک او کند خنجر از آن عاجزست ...

... صد نغمه زیر نای و چنگست

ای صدر جهان مپرس کز چرخ

در موزه بخت من چه سنگست ...

... که دریای نوالست آن نه نالست

مثال چرخ و خاک بارگاهش

حدیث تشنه و آب زلالست ...

... تو آنی کز پی فرمان جزمت

میان چرخ را جوزا دوالست

کرشمه همت تست آنکه دایم ...

... دست قضا که آن نه ترا گرد دامنست

از جوف چرخ پر نشود دست همتت

سیمرغ همت تو نه چو مرغان ارزنست ...

... پود و تار کفش از احسانست

چرخ با قدر بلندش داند

که برو اوج زحل تاوانست ...

... تیر دیوان ترا مستوفی

چرخ عمال ترا دیوانست

زهره در مجلس تو خنیاگر ...

... در سایه ای که بر عقب نیکخواه اوست

هم سبز خنگ چرخ کمین بارگیر او

هم دستگاه بهر کهین دستگاه اوست

بر آستان چرخ به منت قدم نهد

گردی که مایه و مددش خاک راه اوست ...

... شعله باس بر اثیر کشید

گنبد چرخ ازو شرار گرفت

ملکا خسروا خداوندا ...

... نه به انگشت عد و حصر قضا

چرخ جود ترا شمار گرفت

نه به معیار جزو و کل قدر ...

... نسخه اول ازو شانه ایام گرفت

نامش از سکه چو بر آینه چرخ افتاد

حرف حرفش همه در چهره اجرام گرفت ...

... کجا شد عنان عناد تو جنبان

که حالی نشد توسن چرخ رامت

کجا شد رکاب جهاد تو ساکن ...

... وز نور رای نور به خورشید وام داد

چون سد ایمنی لگد چرخ رخنه کرد

آن رخنه را به تیغ و به رای التیام کرد ...

... کسوت قدر اوست آن کسوت

کز نهم چرخ آستر دارد

در نه اقلیم آسمان حکمش ...

... آنکه توفیق راهبر دارد

کاب در جوی تست و چرخ چو پل

دشمنان را لگد سپر دارد

تا ز تکرار دور چنبر چرخ

بر جهان خیر و شر گذر دارد ...

... آنکه شغل نظام عالم را

چرخ از عدل او نهد بنیاد

وانکه قصر خراب دولت را ...

... قدر تو بر سپهر پای نهاد

تا بود ز اختلاف جنبش چرخ

یکی اندوهناک و دیگر شاد ...