روز می خوردن و شادی و نشاط و طرب است
ناف هفته است اگر غرهٔ ماه رجب است
برگریزان به همه حال فرو باید ریخت
به قدح آنچه از او برگ و نوای طرب است
مادر باغ سترون شد و زادن بگذاشت
چکند نامیه عنین و طبیعت عزب است
دختر رز که تو بر طارم تاکش دیدی
مدنی شد که بر آونگ سرش در کنب است
موی بر خیک دمیده ز حسد تیغ زنست
تا به خلوت لب خم بر لب بنتالعنب است
گرنه صراف خزان کیسهفشان رفت ز باغ
چون چمنها ز ذهابش همه یکسر ذهب است
این عجب نیست بسی کز اثر لاله و خوید
گفتی آهوبره میناسم و بیجاده لب است
یارب الماس لبش باز که کرد و شبه سم
بینی این گنبد فیروه که چون بلعجب است
این همان سکنه و صحراست که گفتی ز سموم
تربت آن خزف و رستنی این حطب است
خیز از سعی دخان بین و ز تاثیر بخار
تا در این هر دو کنون چند رسوم عجب است
روزن این همه پر ذرهٔ زرین زره است
عرصهٔ آن همه پر پشهٔ سیمین سلب است
لمعه در سکنهٔ کانون شده بر خود پیچان
افعی کاهربا پیکر مرجان عصب است
دود حلقه شده بر سطح هوا خم در خم
سطرهاییست که مکتوب بنان لهب است
شعلهٔ آتش از این روی که گفتم گویی
در مقادیر کتابت قلم منتجب است
هر زمان لرزه بر آب شمر افتد مگرش
در مزاج از اثر هیبت دستور تب است
صاحب عادل ابوالفتح که در جنبش فتح
جنبش رایت عالیش قویتر سبب است
طاهر آن ذات مطهر که سپهرش گوید
صدر طاهر گهر و صاحب طاهر نسب است
آنکه در شش جهت از فضلهٔ خوان کرمش
هیچ دل نیست که از آز در آن دل کرب است
وانکه در نه فلک ار برق کمالی بجهد
همه از بارقهٔ خاطر او مکتسب است
ساحت بارگهش مولد ملک عجمست
عدل فریادرسش داور دین عرب است
ضبط ملک فلک اندیشه همی کرد شبی
زانشب اوراد مقیمان فلک قد وجب است
صاحبانه ملکا، هم نه چرا زانکه ترا
مدحت از حرف برونست چه جای لقب است
نام سلطان نه بدانست که تا خوانندش
بل برای شرف سکه و فخر خطب است
گوشهٔ بالش تو چیست کله گوشهٔ ملک
وندرو هم ز نسب رفعت و هم از حسب است
مسندت برتر از آنست که در صد یک از آن
چرخ را گنج تمنا و مجال طلب است
غرض از کون تو بودی که ز پروردن نخل
گرچه از خار گذر نیست غرض هم رطب است
آسمان دگری زانکه به همت جنبی
جنبش چرخ نه از شهوت و نه از غضب است
مه به نعل سم اسب تو تشبه میکرد
خاک فریاد برآورد که ترک ادب است
گرد جیش تو بشد بر همه اعضاش نشست
تاکه اجرب شد وانک همه سالش جرب است
چرخ چون گوز شکستست از آن روی که ماه
چهره چون چهرهٔ بادام از آن پر ثقب است
خصم اگر لاف تقابل زند از روی حسد
حق شناسد که که بوالقاسم و که بولهب است
ور مقابل نهمش نیز به یک وجه رواست
تو چو خورشید به راس او چو قمر در ذنب است
رتبت شرکت قدرش نشود لازم ازآنک
دار او از خشب و تخت تو هم از خشب است
آخر از رابطهٔ قهر کجا داند شد
سرعت سیر نفاذت نه به پای هرب است
ور کشد سد سکندر به مثل گرد بقاش
این مهندس که در افعال ورای تعب است
عقل داند که چو مهتاب زند دست به تیغ
رد تیغش نه به اندازهٔ درع قصب است
همه در ششدر عجزند و ترا داو به هفت
ضربه بستان و بزن زانکه تممی ندب است
تاکه تبدیل بد و نیک به سال و به مهست
تاکه ترتیب مه و سال به روزست و شب است
بیتو ترتیب شب و روز و مه و سال مباد
که ز سر جملهٔ آن مدت تو منتخب است
به می و مطرب خوشنغمه شعف بیش نمای
که ز انصاف تو اقطار جهان بی شغب است
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به توصیف روزهایی شاد و سرشار از نشاط اختصاص دارد که به ماه رجب و فصل بهار اشاره دارد. شاعر بر زیباییهای طبیعت، شکوفایی گلها و درختان، و رشد و نمو موجودات زنده تأکید میکند. همچنین به مظاهر قدرت الهی، عدالت و فضل خداوند اشاره شده و شخصیتهای بزرگ و معصوم به تصویر کشیده میشوند. در نهایت، شاعر اهمیتی که عشق و زیباییهای طبیعی و معنوی دارد را به تصویر میکشد و پیشنهاد میدهد که در کنار شراب و نغمههای دلانگیز زندگی کرد و از آن لذت برد. این متن نمادی از شادی و زیباییهای زندگی است.
هوش مصنوعی: روز نشاط و شادی و خوشحالی فرا رسیده است، به ویژه اینکه در میانه هفته و در ماه رجب قرار داریم.
هوش مصنوعی: در هر شرایطی باید از آنچه که موجب شادی و لذت میشود، بهرهبرداری کرد و آن را به دیگران نیز منتقل کرد.
هوش مصنوعی: مادر باغ بارور نگردید و دیگر توانایی زاییدن ندارد، که نامش نشانی از نازایی و طبیعتش بیفرزند است.
هوش مصنوعی: دختری از گلهای زیبا که بر روی تکیهگاه تاک نشسته بود، به قدری خوشگل و دلرباست که انگار به دنیای تازهای وارد شده و در اوج شادی و سرخوشی است.
هوش مصنوعی: موهایش به خاطر حسادت، همچون تیغی بر روی مشتش است و در خفا، لبانش خم شده و بر لب میوه انگور است.
هوش مصنوعی: اگر نبود صراف خزان که کیسهاش را پر از پول کند، درختان باغ همچون چمنها از سقوط برگها، همه به یکباره به طلا تبدیل میشدند.
هوش مصنوعی: عجبی ندارد که بسیاری از افراد از اثر گل لاله و زیبایی آن صحبت میکنند، به گونهای که گویی در مورد آهو یا پرندهی زیبایی صحبت میکنند و این به خاطر شوق و زیبایی آن است.
هوش مصنوعی: ای خدای من، لبان زیبایش را که باز کرد، مانند مهتاب در شب، این گنبد آسمان را ببین که چه شگفتانگیز است.
هوش مصنوعی: این همان جایی است که تو دربارهاش صحبت کردی؛ در اینجا هوای گرم و سوزان باعث شده که خاک، گیاه و چوبها به این شکل درآیند.
هوش مصنوعی: بلند شو و به تلاش خود نگاهی بینداز و به تأثیر بخار فکر کن؛ در این دو حالت، حالا چند رسم عجیب وجود دارد.
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به یک صحنه زیبا و جذاب است. در آن تصویر، نورها و درخششهای طلایی به شکلی گسترده وجود دارد و به این ترتیب، این درخششها مانند دانههای کمیاب و زیبا به چشم میآید. همچنین وجود پشهها که با رنگ نقرهای میدرخشند، به معنای گوناگونی و حیاتی است که در محیط برقرار است. این ترکیب به نوعی از تضاد زیبایی بین طلا و نقره اشاره دارد و جوی شاداب و پر انرژی را به تصویر میکشد.
هوش مصنوعی: در اینجا به تصویر زیبایی از تنوع و زیبایی موجودات و طبیعت اشاره شده است. یک درخشش یا برجستگی در مکان خاصی وجود دارد که شبیه به پیچ و تاب خوردن یک افعی است. همچنین، کاهربا و مرجان به عنوان نمادهای زینتی و طبیعی معرفی میشوند. این تصویر به نوعی بیانگر زیباییهای طبیعی و همچنین تحول در طبیعت است.
هوش مصنوعی: دود که به شکل حلقهها در هوا معلق است، نمایی از نوارهای پیچخوردهای را به یاد میآورد که مانند نوشتههایی هستند که با آتش نوشته شدهاند.
هوش مصنوعی: شعله آتش به خاطر چیزی که گفتم، انگار در اندازهگیریهای نوشتهات از قلم خاصی استفاده شده است.
هوش مصنوعی: هر بار که بر آب لرزشی بیفتد، نشاندهنده این است که در درون آن، تحت تأثیر عظمت و قدرت، حالتی از تب و تزلزل به وجود میآید.
هوش مصنوعی: ابوالفتح، صاحب و حکمران عادلی است که در هنگام فتح، قدرت و قوام بیشتری به نمایش میگذارد.
هوش مصنوعی: این جمله به توصیف شخصیتی میپردازد که پاک و معصوم است. آسمان او را برترین و ارزشمندترین گوهر میخواند و نسب او نیز از خانوادهای پاک و عالی است. او به عنوان شخصیتی نیکو و محترم شناخته میشود.
هوش مصنوعی: این فردی که در شش طرف خود، از فضلهٔ سفرهٔ پادشاه هیچ عشق و محبت در دل ندارد، به دلیل آز و طمعش، دلش به کرب و بلای حسی دچار است.
هوش مصنوعی: اگر در نه آسمان نوری از کمال روشن شود، همه آن نورها از درخشش و فهم دل او ناشی میگردد.
هوش مصنوعی: ساحت بارگاه او زادگاه فرزندان ایرانی است و رسیدگی به عدالت در دست داور و پیشوای دین عرب است.
هوش مصنوعی: در یک شب، آسمان به دقت به یاد و ذکر کسانی که در آنجا اقامت دارند، توجه میکرد. این آسمان به قدری بزرگ و وسیع است که دیگران نمیتوانند به راحتی به آن دسترسی پیدا کنند.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به شکلی انتقادی به مقام و عنوانها اشاره میکند. او میگوید که اگر کسی دارای صفات و ویژگیهای برجستهای باشد، نیازی به لقب و عنوان ندارد، چرا که عظمت او از کلمات و توصیفها فراتر است. به عبارتی دیگر، شخصیت و تواناییهای واقعی یک فرد مهمتر از هر نام و عنوانی است که ممکن است به او داده شود.
هوش مصنوعی: نام سلطان به خاطر این نامیده نمیشود که او را بشناسند، بلکه به خاطر اعتبار سکه و عظمت خطبههاست که به او نسبت داده میشود.
هوش مصنوعی: گوشهٔ بالش تو چه ویژگیهایی دارد؟ مثل سر و گوشهٔ ملک ودرو که هم به خاطر اصالتش و هم به خاطر جایگاهش برجسته است.
هوش مصنوعی: مقام و جایگاه تو بالاتر از این است که حتی بتوان درخواستی کوچک از چرخ روزگار داشت.
هوش مصنوعی: هدف از وجود تو این است که مانند نخیلی باشی که هرچند برای رشدش باید از خارها بگذرد، اما در نهایت میوهاش رطب خواهد بود.
هوش مصنوعی: آسمانی دیگر به دلیل تلاش و همت جنبشی که دارد، به وجود آمده و این حرکت نه ناشی از خواستههای نفسانی و نه از خشم است.
هوش مصنوعی: ماه به رنگ نعل سم اسب تو شباهت داشت، و زمین با صدای بلند اعلام کرد که این کار نشانه بیادبی است.
هوش مصنوعی: گردی که از ادرار تو بر اعضای بدنت نشسته، باعث ایجاد خارش و ناراحتی شده، در حالی که در واقع این مشکل همیشه وجود داشته است.
هوش مصنوعی: چرخ، مانند گوزنی که شکسته است، به این دلیل که چهرهٔ ماه ظاهری شبیه به بادام دارد و پر از نقص و سوراخ است.
هوش مصنوعی: اگر دشمن از روی حسادت به جنگ و جدال بپردازد، خداوند به او نشان میدهد که بوالقاسم (پیامبر اسلام) کیست و بولهب (دشمن او) کیست.
هوش مصنوعی: اگر کسی به مقابله با او بیاید، این کار هم به نوعی پذیرفتنی است. تو مانند خورشید، در اوج و او چون ماه، در پیوستگی و وابستگی به توست.
هوش مصنوعی: باید توجه داشت که مقام و جایگاهی که شرکت یا فردی دارد، به خاطر شرایط و ویژگیهای خاص آن نیست، بلکه به این دلیل است که برخی از افراد در موقعیتی مشابه قرار دارند؛ به عبارت دیگر، هر دو طرف در برخی ویژگیها مشترک هستند.
هوش مصنوعی: در پایان، از چه طریقی میتوان فهمید که تمام این قهر و جدایی به کجا میانجامد، در حالی که حرکت و تاثیر تو به پای آنچه که به خودی خود باز میگردد، نیست؟
هوش مصنوعی: اگر سد سکندر هم به مانند گردی در هوا بلند شود، این مهندسی است که در کارهایش فراتر از خیال و تصور عمل میکند.
هوش مصنوعی: عقل میداند که وقتی مهتاب به آسمان میتابد، نمیتواند دستش را به تیغ بزند، زیرا آن تیغ به اندازهی درع و شمشیر نیست.
هوش مصنوعی: همه افراد در این دنیا ناتوانی را تجربه میکنند، اما تو با قدرت خاصی که داری، میتوانی با هر هفت ضربه به هدف خود برسی و به جلو بروی، چون تو به تمامی تواناییهای خود آگاه هستی.
هوش مصنوعی: برای اینکه بدیها و خوبیها به سال و ماه تبدیل شوند، باید ترتیب ماه و سال را به روز و شب سامان دهیم.
هوش مصنوعی: بدون حضور تو، شب و روز و ماه و سال هیچگونه نظمی نخواهد داشت، چرا که تمامی آن زمانها بهنوعی از تو نشأت میگیرند و تو در همه آنها نقش انتخابکننده را داری.
هوش مصنوعی: از شراب و آهنگ خوش، شادی و سرور را بیشتر نشان بده؛ زیرا با عدالت تو، گوشههای دنیا بدون جنجال و خشم است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
قاضی اسعد که عمید است او خزاعی نسب است
مرکز دانش و سرمایه و فضل و ادب است
به عجم زاده ولی فخر نژاد عرب است
دیدن طلعت میمونْش طرب را سبب است
سخت عالی نسب و خوشخط و نیکو لقب است
[...]
آن نه زلف است و بناگوش که روز است و شب است
وان نه بالای صنوبر که درخت رطب است
نه دهانیست که در وهم سخندان آید
مگر اندر سخن آیی و بداند که لب است
آتش روی تو زین گونه که در خلق گرفت
[...]
به دو گیسو مه روی تو نه چندان عجب است
عرصه جلوه خورشید میان دو شب است
جان شیرین به کدامین بسپارم چه کنم
دو دلم در دل من تا هوس آن دو لب است
نه وفا از تو به دل میگذرانم نه وصال
[...]
عشق بیتابی ذرات جهان را سبب است
زردی چهره خورشید ز درد طلب است
یک زمان بی دم گرم و نفس سرد مباش
که ز انفاس، همین یک دو نفس منتخب است
مگشا لب به شکرخند که در عالم درد
[...]
تیرهبختی چون هجوم آرد سخن مهر لب است
سرمهٔ لاف جهانگلکردن دود شب است
احتیاج ما سماجت پیشهٔ اظهار نیست
آنچه ماگمکردهایم از عرض مطلب، مطلب است
تا چکیدن اشک را باید به مژگان ساختن
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.