... گرچه دشوارست برهان کردن هییت ولیک

هییت چرخ ار مثلث افتدی آسان کند

مشکل صد کسر را در یک مجنس حل کند ...

... مادر ایام اگرچه از فنا آبستن ست

چرخ بهر عمر اوش افگانه کردست از فنا

گاه مردی و سخا یک تن قفای او ندید ...

... روز رزم و بزم دیوان با کفت همراه باد

ای که از همت ورای چرخ اعظم گاه تست

کیمیای خواجگی در بندگی درگاه تست ...

... کانچه داری در دل و جان خلقت الله تست

منت سعیی ندارد بر تو چرخ از بهر آنک

خود قوام چرخ پیر از دولت برناه تست

جاه و مقدار تو در رتبت بدان موضع رسید ...

... بر دم ماهی بدوزی در زمان شاخ بره

گر سنایی روز کین بر چرخ پهناور زنی

صورت اقبال را مانی که از نیروی فعل ...

... گر همه خود را بدزدی چنگ در ساغر زنی

اندر آن فرخنده مجلس مطربت ناهید چرخ

آفتابت باده جام باده جرم ماه باد ...

... گرد سم باد پایان بر هوا دام کلنگ

ناگهان تنها برون تازی چو بر چرخ آفتاب

بر فراز کوه رنگی همچو اندر کوه رنگ ...

... گاه در میدان به تیغ و گاه در مجلس به جام

تات گاهی چرخ چون ناهید بیند در طرب

تات گاهی دهر چون بهرام بیند با حسام ...

... زان بود چون هر دو گوهر گاه تند و گاه رام

او میان بربسته و چون او به پیشت چرخ و دهر

او زبان بگشاده و چون او به مدحت خاص و عام ...

... خود بر سر همچو کیوان تیغ در کف همچو خور

از نهیب شوکت ایشان ز چرخ آبگون

زهره و مریخ مانده کام خشک و دیده تر ...

... پای همت بر قفای هر دو ده سالار زن

هفت چرخ و چار طبع و پنج حس محرم نیند

خیمه عشرت برون زین هفت و پنج و چار زن ...

... اندوه و شادیت چو ز آرام و جنبش برترست

کی تواند کرد طبعت شاد و چرخ اندوهگین

جنبش از نور ملک داری نه از نار فلک ...

... از شتاب در چدن گردد گریبان آستین

زهره در چرخ سیم تا شد مریدت زین سپس

زهره را بی سبحه ننگارد همی نقاش چین ...

... ای بلند اصلی که کم زادست چون تو خاک پست

وی جوانبختی که کم دیدست چون تو چرخ پیر

روی زی صدرت نهادم بادل امیدوار ...

... ای دین محمدی پناه تو برفت

ای چرخ فرو گسل که ماه تو برفت

در حجله رو ای سخن که شاه تو برفت

نه چرخ به کام ما بگردد یک بار

نه دارد یار کار ما را تیمار ...

بر چرخ نهاده پای بستیم هنوز

قارون شدگان تنگدستیم هنوز ...

جز من به جهان نبود کس در خور عشق

زان بر سر من نهاد چرخ افسر عشق

یک بار به طبع خوش شدم چاکر عشق ...

... ای یار چو ماه اگر دهی دیدارم

چون چرخ هزار دیده در وی دارم

... دل تیره و چاک دامن و خاک وطن

چون چرخ چراست خصمت ای گرد افگن

نالنده و گردان و رسن در گردن

... و آزردن تو ز طبع تو پرده من

بر چرخ زند بخت سراپرده من

گر عفو کنی گناه ناکرده من

از عشوه چرخ در امانم ز تو من

و آزاد ز بند این و آنم ز تو من ...

هست از دم من همیشه چرخ اندر دی

وز شرم جمالت آفتاب اندر خوی ...

حادثه چرخ بین فایده روزگار

سیر ز انجم شناس حکم ز پروردگار ...

... او سبب عز دهر یافته از بخت خویش

ساخته بر اوج چرخ همت او تخت خویش

عالم علوی کشد خاطر او رخت خویش ...

... باز صیاد اجل را آتشین منقاردار

چرخ گیرای امل را کاغذین چنگال کن

دامن تر دامنان عقل در آخال کش ...

... رزم بر موج بحر اخضر ساز

بزم بر اوج چرخ اعظم کن

همه ره طوطیان چو زاغند ...

... جونه و اسب فلکی زیر زین

پای نه و چرخ به زیر قدم

دست نه و ملک به زیر نگین

رخت کیانی نه و او روح وار

تخت برآورده به چرخ برین

رسته ز ترتیب زمین و زمان ...

... وی کلاه فرق مردان پای تا به پای تو

چرخ گردان در طواف خانه تمکین تو

عقل پیر احسنت گوی حکمت برنای تو ...

... کحل ما زاغ البصر در دیده بینای تو

پاسبانان در و بام تواند اجرام چرخ

نایبان اندر زمین هستند شرع آرای تو ...

... ور تو گویی هست از این معنی ترا آثار کو

چون غلیواژند خلقان بر شده نزدیک چرخ

داده آوازی به یاران کی کسان دار کو ...

... آن سلسلهای شبه گوان را شبهی کو

در روز و شب چرخ چو زلف و رخ او کو

روز و شب پیوسته به زیر کلهی کو ...

... و آن چو آیات نبی مر همه را نیکو خواه

سعی صد چرخ چو یک نکته او نیست به فعل

حسب این حال بر این جمله رهی هست گواه ...