... ز بس خون در آن کوه ریزان برفت

خور از چرخ گردان گریزان برفت

بدین گونه تا خور که فیروز بخت ...

... ندانست کان آتش تیز چیست

چو خورشید بر چرخ مشعل فروخت

به نوک سنان چشم شب را بدوخت ...

... بخفتند از پیش آب روان

در اندیشه از چرخ تیره روان

... چنین گفت کان آتش تیزدم

کزویست بر چرخ گردون ستم

همانست کز دور بیننده دید ...

... خداوند بی یار و انباز و جفت

به شش روز نه چرخ بر پای کرد

جهان را بدو اندرو جای کرد ...

... ابا نامداران زرین کلاه

چو از گردش چرخ ناسازگار

مرا بهره این بد در این روزگار ...

دگر روز چون شید زد بر درفش

چو کافور شد روی چرخ بنفش

نشست از بر تختشاه پری ...

... کمربند زرین و باگوشوار

ز یوز و ز شاهین و از چرخ و باز

سیه گوش و از باشه سرفراز ...

... چو تنگ اندر آورد بر گوش شست

خدنگ از بر چرخ چاچی بجست

بزد بر بناگوش گرد دلیر ...

... بیامد برش کرگدن دیو زوش

برآورد بر چرخ گردون خروش

دمنده ز ابر اندر آورد سر ...

... یکی اژدها است بر رهگذر

کزو چرخ گردنده جوید حذر

چو کوهی به تن باشد و تف و تاب ...

... به مردی اگر کوه آهن بدی

اگر بر تنش چرخ جوشن بدی

همانا بر این ره نکردی گذر ...

... ابا نامداران ز پیر و جوان

بیاراست بزمی که از چرخ ماه

فرومانده بود اندر آن بزمگاه ...

... تو گفتی هوا رود سازد همی

و یا چرخ بربط نوازد همی

گل و سنبل و نرگس و نسترن ...

... برو لطف طبع خود ایثار کرد

دگر بود در چرخ شعری نگار

بدو کرد خورشید یکسر نثار ...

... که گردون ورا کرد بی پر و بال

ازو چرخ بستد همه گرد و مال

شد از گشت گردونبی پر وبال ...

... دلش رای دیگر جهانی گرفت

به هر روز کز چرخ می بگذرد

مرا جان و نیرو به تن بفسرد ...

... چو خورشید مه پیکر او را بدید

خروشی به چرخ برین برکشید

چوبر تیغ بفشرد انگشت کین ...

... زدیده ببارید خوناب چند

دل از گردش چرخ گردان نژند

که بر ما به یکباره پشت آورید ...

... جهان پهلوان نامدار و هنر

روان باد بر کام او چرخ پیر

خلیده دل دشمنانش به تیر ...

... زدیده سرشک از برخاک کرد

همی گفت کای چرخ ناسازگار

برآوردی از ماه پیکر دمار ...

... به مردیهنرها نمایش کنیم

ببینیم تا چرخ ناسازگار

که را زین دوگانه کند کامکار ...

... تو شاهیکنون پیش دستی نمای

ببینیم تا چرخ را چیست رای

برانگیخت شبرنگ را شهریار ...

... چوباد اندر آمد به سقلی رسید

خروشی به چرخ برین برکشید

بزد گرز بر گردن بادپای ...

... بنالید مریخ و کیوان پیر

تو گفتی نماندست برچرخهور

نه در مردنیرو نه در بارهزور ...

... ببایدت بستن به فرجام رخت

اگر آهنی چرخ بگدازدت

چو گشتی کهن باز ننوازدت ...

... مکن ای پسر از غم ونازیاد

اگر چرخ گردون وگردان سپهر

به قهر از تو برد به یکباره مهر ...

... آرد همی پدید ز جیب هوا صبا

گشت اژدهای جان من این اژدهای چرخ

ورچه صلاح رهبر من بود چون عصا ...

... چون بر حصیر گویم خود هست بر حصا

چون باز و چرغ چرخ همی داردم به بند

گر در حذر غرابم و در رهبری سبا ...

... گر چند گشته ای به غم و رنج مبتلا

جاه محمد علی آن گوهری که چرخ

پرورده ذات پاکش در پرده صفا ...

... چون بر محمد علیم تکیه اوفتاد

زهره است چرخ را که نماید مرا جفا

ضعف و کساد بیش نترساندم کزو ...

خردم نمود گردش چرخ چو آسیا

واکنون به خون دیده به سر شد همی مرا ...

... غمگین شوم چو باز براندیشم از فنا

بسیار عمر خوردست این اژدهای چرخ

او را همی نباشد سیری ز عمر ما

چون است ای عجب که ز چرخ زمردی

دیده برون نمی جهد از چشم اژدها ...

... هستم سزای هر چه در آفاق ناسزا

تا خط مستویست بر این چرخ منحنی

چرخ استوا نگیرد و خط وی انحنا

از چرخ باد برتر قدرتو و اندرو

کار تو مستقیم در آن خط استوا

جای محل و جاه تو چون چرخ با علو

روز نشاط و لهو تو چون چرخ با سنا

... همی کند سرطان وار باژگونه به طبع

مسیر نجم مرا باژگونه چرخ دو تا

اگر ز ماه وز خورشید دیدگان سازم ...

... از این که گفتم اندیشه کن شگفت چرا

عمید مطلق منصور بن سعید که چرخ

ز آستانه درگاه او ستد بالا ...

... ز روزگار بهاری و ز آفتاب ضیا

ز چرخ گردون مهری ز کوه ثابت زر

ز چشم ابر سرشکی ز حد تیغ مضا ...

... نه ام سپید صباح است و نه سیاه مسا

مدار چرخ کند آگهم ز لیل و نهار

مسیر چرخ خبر گویدم ز صیف و شتا

نگر به دیده چگونه نمایدم خورشید ...

... به جای مرکز غبرا و گنبد خضرا

چو چرخ مرکز جاه تو را شتاب و سکون

چو طبع آتش رأی تو را سنا و ضیا

... خدای عزوجل حاجت زمانه روا

خدایگانی چون تو بیافرید که چرخ

تو را به شاهی ناورد و ناورد همتا ...

... ستام زر و مرصع به گوهر الوان

که چرخ پیر نداند همیش کرد بها

ز بس بدایع چون بوستان پر از انوار ...