جان و خرد رونده بر این چرخ اخضرند

یا هردوان نهفته در این گوی اغبرند ...

... اینها که چون ستور نگونند نیست شان

زور و توان آنکه بر این چرخ بنگرند

این آفروشه ای است دو زاغ است خوالگرش ...

بالای هفت چرخ مدور دو گوهرند

کز نور هر دو عالم و آدم منورند ...

... ناصر غلام و چاکر آن کس که این بگفت

جان و خرد رونده بر این چرخ اخضرند

... مر صورت پر حکمت ما را که پدید است

بر چرخ قلم های حکیم الحکمایید

عیب است یکی آنکه نگردیم همی ما ...

... به دل از مکر و ز حسد دورند

حاصل دهر و چرخ دوارند

گنج علم اند و فضل اگرچه ز بیم ...

مرد چو با خویشتن شمار کند

داند کاین چرخ می شکار کند

مار جهان را چو دید مرد به دل ...

... هرکه همی دست درشخار کند

چرخ یکی آسیاست بر سر تو

روز و شبان زین همی مدار کند ...

... گرد معصفر نگر که وقت سحر

زود همی چرخ برعذار کند

در درمی زر نگر که صبح همی ...

... این نشانی ها تو را بر وعده ایزد گواست

چرخ گردان این نشانی ها ز بهر ما کند

کار دنیا را همی همتای کار آن جهان

پیش ما اینجا چنین یزدان بی همتا کند

گر تو اندر چرخ گردان بنگری فعلش تو را

گرچه جویا نیستی مر علم را جویا کند ...

... کز قعر چاه تا به کران رایش

ایدون به چرخ بر به مدارا شد

خاک سیه به طاعت خرمابن ...

... که فلک باز شکار است و همه خلق شکارند

نه عجب گر نبودشان خبر از چرخ و ز کارش

کز حریصی و جهالت همه در خواب و خمارند ...

وعده این چرخ همه باد بود

وعده رطب کرد و فرستاد تود ...

... زحجت پند بشنو کاگه است او

ز رسم چرخ دوار ستمگار

نکرد از جملگی اهل خراسان ...

... در زیر این کبود و تنک چادر

تسبیح هفت چرخ شنوده ستی

گر نیست گشته گوش ضمیرت کر ...

... خورده بسیار سالیان و شهور

چرخ پیموده بر تو عمر دراز

تو گهی مست خفته گه مخمور ...

... بهتر و برتر از تو سوی قبور

چرخ گردان بسی برآورده است

نوحه نوحه گر ز معدن سور ...

... بندیش ز کار خویش بهتر

این چرخ بلند را همی بین

پر خاک و هوا و آب و آذر ...

... تا آن جوان تیز و قوی را چو جاودان

این چرخ تیز گرد چنین کند کرد و پیر

خمیده گشت و سست شد آن قامت چو سرو ...

... قبله علما یکسر مستنصر بالله

فخر بشر و حاصل این چرخ مدور

وز جهل بنالیدم در مجلس علمش ...

... بی طاعت دانا نبود هرگز دیار

در طاعت یزدان است این چرخ به گشتن

آباد بدین است چنین گنبد دوار ...

... زیب و فرم پاک برده است اینچنین بی زیب و فر

نیستم با چرخ گردان هیچ نسبت جز بدانک

همچو خود بینم همی او را مقیم اندر سفر ...

... جو نسپرده است پای تو خر با بار

چرخ همی بنددت به گشت زمان پای

روزی از اینجا برون کشدت چو کفتار ...

... به دانش گرای ای برادر که دانش

تو را بر گذارد از این چرخ اخضر

به دانش توانی رسید ای برادر ...

... ز فخرش بیاویزد از گوش قیصر

همی تا جهان است وین چرخ اخضر

بگردد همی گرد این گوی اغبر ...

... با تو اکنون نه قیر ماند و نه تیر

به کمان چرخ تیر تو بفروخت

قیر تو عرض دهر به شیر ...

... نیست کردار او مگر تزویر

چرخ حیلت گر است حیلت او

نخرد مرد هوشیار و بصیر ...

... مر بقا را در این سرای مجوی

که بقا نیست زیر چرخ اثیر

پند گیر ای پسر زمن کاین یافت ...