... کلید فتح دهلی داد در مشت

چو ملک سند هو کوهستان و دریا

به طاعت گاه فرمان شد مهیا ...

... سواحل تا حد لنکا بگیرد

به قطره عرضه دریا بگیرد

همه خاک سواحل تا سر اندیب ...

... الغخان معظم را بفرمود

که لشکر جانب دریا کشد زود

در آن حد کرن رای ای بود با نام ...

... جهان از قبه های کارداران

شده چون روی دریا روز باران

بهر جانب که مردم بر زمین رفت ...

... که نتوان داشت پی مرهم دل ریش

گرفتم شد چو دریا سهمناک است

به آخر گوهر اویم چه باک است ...

... در آن کوه گران بی سنگ می بود

ز بی سنگی شدی چشمش چو دریاش

دولرانی دلش دادی که خودش باش ...

... نخواهد کام شاهین قوت کرکس

نهنگی شو که با دریا کند زور

کند زیر و زبر دریا به یک شور

چو کار افتد نه کار از بهر نان کن ...

... ملک فخر الدول گشته مقدم

ملک دریا صفت در صف دریا

خلف در پیش همچون موج دریا

به بالای ملک ماهی نشانه

چو ماهی بر سر دریا روانه

چو آمد نیک نزدیک علاپور ...

... که قلبش بی سپر گردد به یک پی

کنیمش خاک اگر دریاست فوجش

بیاشامیم اگر طوفانست موجش

چه باشد در دل دریا کف خاک

که باشد پیش صرصر مشت خاشاک ...

... سلیح و ساز هر یک خسروانه

ز آهن گشته دریای روانه

جوانان کرده ترکش ها پر از تیر ...

... صف غازی ملک شد فوج بر فوج

چو دریایی که بیرون بفگند موج

صف دهلی چو آن صف را نهان دید ...

... قطار اندر قطار از گنجها پر

گران گنجی چو دریا بی کرانه

که مالامال شد دشت از خزانه ...

... جواهر بند ناهید از ثریا

چراغ افروز در قعر دریا

... وزان نخل ترش خرمای تر داد

چو دریا لشکری دادش فرا پیش

که بنشاند غبار دشمن خویش ...

... به سوی گنج باد آورد چون باد

ز دریا بر کشیدند آن خزینه

چو لولو ز آب و باده ز ابگینه ...

... به بی صبری شتابان گشت چون ماه

رسید آن در بی قیمت به دریا

چو خور در بره و مه در ثریا ...

... همه سرمایه عشرت مهیا

ز موج شادمانی دل چو دریا

مراد و خوش دلی و کامرانی ...

شبی تاریک چون دریایی از قیر

به دریا در چکید چشمه شیر

ز جنبیدن فلک بی کار گشته ...

... کنیزی شد صنم را تنگ دل کرد

که ابر از گریه دریا را خجل کرد

شکر لب چون شنید این داستان را ...

... عروسانه بر آمد بر سر تخت

صنم فرمود کز گنج چو دریا

کنند اسباب مهمانی مهیا ...

... بس آنگه گفت تا گردد مهیا

جهازی پر در و گوهر چو دریا

... خردمندی طلب کردند هشیار

ز دل دریاوش و از لب گهر بار

در آمد کاردان و راز پرسید ...

... به باریدن در آمد گوهر و در

چو دریا شد تهی گاه زمین پر

روان شد با عروس خویشتن شاه ...

... خدایم داد چندانی خزینه

که دریا زو بود یک آبگینه

اگر صد سال گردانند دولاب

چه کم گردد ز دریا قطره ای آب

رها کن تا در آید هر که داند ...

... فراهم شود لشکر از هر دیار

ز آب الق تا به دریای چین

چو دریای چین شد ز لشکر زمین

فرود آمدند از دو جانب دو شاه ...

... گلین آسمان شد زمین آهنین

به دریای آهن جهان گشت غرق

هوا پر ز میغ و زمین پر ز برق ...

... سر گنج پنهان بباید گشاد

چو دانست دانای دریا قیاس

که آمد خریدار گوهر شناس ...

... ز داناییت بهره پر برم

ز دریا صدف وز صدف در برم

چو تو داشتی صحبت از ما دریغ ...

... بدانگونه کن گرد گیتی خرام

که دریا بی اسرار گیتی تمام

نگارنده لوح این داستان ...

... چو از ربع مسکون بپرداخت کار

تمنای دریاش گشت آشکار

برون برد ازین خطه خاک بخش

به دریای مغرب رسانید رخش

جهان دیدگان را طلب کرد پیش ...

... کنونم چنان در دل آمد هوس

که در جویم از قعر دریا و بس

نشینم به اب اندرون چند گاه

کنم در عجب های دریا نگاه

بباید ز همت مدد خواستن ...

... همه آرزو را نهایت مجوی

ز دریا کسی دید غواص کور

که گوهر برون آرد از آب شور ...

... چو مردم ندارد گریز از هلاک

چه در قعر دریا چه بر روی خاک

نیابم ازین پند بیهوده تنگ

که از موج دریا نترسد نهنگ

چو دانندگان را یقین گشت حال ...

... نمودند هرچ از هنر داشتند

کشیدند کشتی به دریا کنار

به سال کم و بیش پیش از هزار ...

... چو شد جمله اسباب کشتی تمام

شتابنده شد شاه دریا خرام

ز آب از نمایان دریا پژوه

طلب کرد هشیاری از هر گروه

به فرمود تا پیشوایان تخت

ز صحرا به دریا کشیدند رخت

چهل ساله ترتیب راه دراز ...

... به همراهی خویشتن کرد خاص

گراینده را سوی دریای شور

به رغبت روان کرد بر راه دور ...

... چو رفتند زانگونه با رود و جام

به دریا درون پنج ساله تمام

به جایی رسیدند لرزان چو بید ...

... به من داد غیب اختیار شما

میندیش ازین پس ز دریای ژرف

که دادت قضا دستگاه شگرفت ...

... ز بهر سلامت بتابید روی

چو من زیر دریا کنم جای خویش

به کام نهنگان نهم پای خویش ...

... شما جانب خانه گردید باز

من و قعر دریا و راه دراز

چو شه را دل آسود زان بسته عهد ...

... سکندر به مهد اندرون ترسناک

چه باشد به دریا یکی مشت خاک

سروشش بپرسید کای نیک بخت ...

... بگفت این و برداشت بانگ بلند

که زلزال در قعر دریا فگند

میانجی دران معرض عمرگاه ...

... شتابنده کشتی بهرسو قطار

که پیدا شد از دور دریا کنار

فرومانده بیننده رهگرای ...

... ز هر جانبی آدمی خیل خیل

شتابنده شده سوی دریا چو سیل

ز انبوه خلقی ز هر بوم و مرز

کرانه چو دریا درامد به لرز

سکندر چو بر شط دریا رسید

خروش سپه بر ثریا رسید ...

... که چون من ولایت ستانی شگرفت

ز نطع زمین تا به دریای ژرف

ز چندین زر و گوهر بی شمار ...

دلم چون به گوهر کشی خاص گشت

به دریای اندیشه غواص گشت

بهر غوطه چندان فرو ریخت در

که دریا تهی گشت و آفاق پر

نثاری کزان در برانگیختم ...

... چشمه عمرست و خلقی در پی اش حیفی قویست

آشنایی با چنان دریا چنین خاشاک را

ناله جانسوز خسرو کو به دلها شعله زد ...