گنجور

 
۲۷۶۱

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۲۰ - نمودن شاپور صورت خسرو را بار اول

 

... درستی خواست از پیران آن دیر

که بودند آگه از چرخ کهن سیر

که فردا جای آن خوبان کدام است ...

نظامی
 
۲۷۶۲

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۲۳ - پیدا شدن شاپور

 

... قدم گاهش زمین را خسته دارد

شتابش چرخ را آهسته دارد

فلک با او به میدان کند شمشیر ...

نظامی
 
۲۷۶۳

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۲۴ - گریختن شیرین از نزد مهین بانو به مداین

 

... تکاور دستبرد از باد می برد

زمین را دور چرخ از یاد می برد

سپیده دم چو دم بر زد سپیدی

سیاهی خواند حرف ناامیدی

هزاران نرگس از چرخ جهان گرد

فرو شد تا بر آمد یک گل زرد ...

... حصارش نیل شد یعنی شبانگاه

ز چرخ نیلگون سر بر زد آن ماه

تن سیمینش می غلطید در آب ...

نظامی
 
۲۷۶۴

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۲۵ - دیدن خسرو شیرین را در چشمه سار

 

... حسابی کرد با خود کاین جوان مرد

که زد بر گرد من چون چرخ ناورد

شگفت آید مرا گر یار من نیست ...

نظامی
 
۲۷۶۵

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۳۱ - آگاهی خسرو از مرگ پدر

 

... که شاه چین و زنگ از تخت شد دور

گشاد این ترک خو چرخ کیانی

ز هندوی دو چشمش پاسبانی ...

نظامی
 
۲۷۶۶

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۳۳ - باز آوردن شاپور شیرین را پیش مهین‌بانو

 

... که تا بازی کند با لعبتان شاد

دگر ره چرخ لعبت باز دستی

به بازی برد با لعبت پرستی ...

نظامی
 
۲۷۶۷

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۴۶ - وصیت کردن مهین‌بانو شیرین را

 

... که باز آن شیشه را هم سنگ نشکست

فغان زین چرخ کز نیرنگ سازی

گهی شیشه کند گه شیشه بازی ...

نظامی
 
۲۷۶۸

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۵۴ - زاری کردن فرهاد از عشق شیرین

 

... گوزنانش به شب هم راز بودند

نمودی روز و شب چون چرخ نآورد

نخوردی و نیآشامیدی از درد ...

نظامی
 
۲۷۶۹

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۶۰ - آگاهی خسرو از رفتن شیرین نزد فرهاد و کشتن فرهاد به مکر

 

... نرفت از خوی او خامی چو کیمخت

قمار ستان چرخ نیم خایه

بسی پرمایه را برده است مایه ...

نظامی
 
۲۷۷۰

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۶۵ - شنیدن خسرو از اوصاف شِکر خانمِ اسپهانی (اصفهانی)

 

... که یک ساعت ز نزدیکان نه ای دور

چو دور چرخ با هر کس بسازی

چو گیتی با همه کس عشق بازی ...

نظامی
 
۲۷۷۱

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۶۶ - تنها ماندن شیرین و زاری کردن وی

 

... که باشد شمع وقت سوختن خوش

گره بین بر سرم چرخ کهن را

بباید خواند و خندید این سخن را ...

نظامی
 
۲۷۷۲

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۶۹ - پاسخ دادن شیرین خسرو را

 

... به اول نوبت آخر دودناکم

نخست آتش دهد چرخ آن گهی آب

به حال تشنگان دربین و دریاب ...

نظامی
 
۲۷۷۳

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۷۸ - بازگشتن خسرو از قصر شیرین

 

... بر آمد ماهتابی سخت روشن

شهنشه نوبتی بر چرخ پیوست

کنار نوبتی را شقه بر بست ...

نظامی
 
۲۷۷۴

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۷۹ - پشیمان شدن شیرین از رفتن خسرو

 

... جهان پیمایش از گیتی نوردی

گرو برده ز چرخ لاجوردی

به آیین غلامان راه برداشت ...

... چنان بر ساختی الحان موزون

که زهره چرخ می زد گرد گردون

جز او کافزون شمرد از زهره خود را ...

نظامی
 
۲۷۷۵

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۸۱ - سرود گفتن باربد از زبان خسرو

 

... ستای باربد برداشت آهنگ

عراقی وار بانگ از چرخ بگذاشت

به آهنگ عراق این بانگ برداشت ...

نظامی
 
۲۷۷۶

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۱۰۸ - در نبوت پیغمبر اکرم

 

... برون از گنبد است آواز آن مرد

نه ز انجم گوید و نز چرخ اعلاش

که نقشند این دو او شاگرد نقاش ...

نظامی
 
۲۷۷۷

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۱۰۹ - گفتن چهل قصه از کلیله و دمنه با چهل نکته

 

... مشو مغرور چون گرگ کمان گیر

که بر دل چرخ ناگه می زند تیر

زاغ و بوم ...

نظامی
 
۲۷۷۸

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۱۱۳ - جان دادن شیرین در دخمه خسرو

 

... که تلخک را ز ترشک باز نشناخت

حصار چرخ چون زندان سرایی ست

کمر در بسته گردش اژدهایی ست ...

... بده دنیا مکن کز بهر هیچت

دهد این چرخ پیچاپیچ پیچت

ز خود بگذر که با این چار پیوند ...

نظامی
 
۲۷۷۹

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۱۱۹ - اندرز و ختم کتاب

 

... چو خوشه سر مکش کز پا درایی

مدارا کن که خوی چرخ تند است

به همت رو که پای عمر کند است ...

نظامی
 
۲۷۸۰

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۱۲۰ - طلب کردن طغرل شاه حکیم نظامی را

 

... خریدندش به چندان دلپسندی

رساندندش به چرخ از سربلندی

پذیرفتند چندان ملک و مالم ...

... خروش ارغنون و ناله چنگ

رسانیده به چرخ زهره آهنگ

بریشم زن نواها بر کشیده ...

... چو بر خواندم دعای دولت شاه

ز بازی های چرخش کردم آگاه

که من یاقوت این تاج مکلل ...

نظامی
 
 
۱
۱۳۷
۱۳۸
۱۳۹
۱۴۰
۱۴۱
۴۹۲