حُسن تو دایم بدین قرار نمانَد
مست تو جاوید در خمار نمانَد
ای گل خندان نوشکفته نگه دار
خاطر بلبل؛ که نوبهار نماند
حسن دلاویز پنجهایست نگارین
تا به قیامت بر او نگار نماند
عاقبت از ما غبار ماند زنهار
تا ز تو بر خاطری غبار نماند
پار گذشت آن چه دیدی از غم و شادی
بگذرد امسال و همچو پار نماند
هم بدهد دور روزگار، مرادت
ور ندهد دور روزگار نماند
سعدیِ شوریده، بیقرار چرایی؟
در پی چیزی که برقرار نماند
شیوه عشق اختیار اهل ادب نیست
بل چو قضا آید اختیار نماند
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره زوال Beauty و گذرایی لحظهها است. شاعر اشاره میکند که زیبایی و خوشیها ماندگار نیستند و باید از لحظات طلا و نادر سود برد. او به گل خندان میگوید که این لحظات زیبا و بهار همیشه باقی نمیمانند. زیباییها زود گذرند و در نهایت تنها غبار از آنها باقی میماند. شاعر همچنین تأکید میکند که عشق و دلباختگی به سبک اهل ادب نیست و در نهایت، جریان زندگی و قضا و قدر است که تعیینکننده است. در کل، شعر به ناپایداری زندگی و تجربههای انسانی میپردازد.
حسن: در لغت به معنی جمال و زیبایی است و در اصطلاح عرفا، کمال ذات احدیت را گویند که مستند است به حدیث نبوى ان الله جميل و يحب الجمال (خداوند زیباست و زیبایی را دوست می دارد) عرفا در سخنان خود بارها به حسن الهی اشاره کرده اند. / مست: بی خویش و عاشق / خمار: ۶۹٫۳ / تناسب: مست، خمار / معنی: زیبایی تو همیشه بدین شکل باقی نخواهد ماند و آن کسی که از می عشق تو سرمست است همیشه در خُمار این مستی به سر نخواهد برد. - منبع: شرح غزلهای سعدی
گل و بلبل: -> 114/8 / خاطر: دل / خاطر نگه داشتن: مواظبت کردن، مراعات نمودن / نوبهار: به ۲۲٫۸ / تناسب: گل، بلبل، نوشکفته، نو بهار / استعارهٔ مصرّحه: بيت با علاقهٔ مشابهت در معنای مجازی به کار رفته است. / معنی: ای گل تازهشکفته، خاطر و درون بلبل عاشق را حفظ کن؛ زیرا همیشه نوبهار نمی ماند که بلبلی باشد و به تو عشق ورزد. - منبع: شرح غزلهای سعدی
دلاویز: دل انگیز و دلفریب، مطلوب و دلخواه / نگارین: زیبا و آراسته / نگار: آب و رنگ، زیبا و جمال / جناس زاید: نگار، نگارین / تشبیه: حسن معشوق به پنجه ای زیبا و آراسته مانند شده است. / معنی: زیبایی دلربا و دلنشین مثل دستی است که با حنا بر آن نقشی نهاده باشند و معلوم است که این نقش تا قیامت بر روی آن نمی ماند؛ یعنی جمال تو هم زوال پذیر است. - منبع: شرح غزلهای سعدی
زنهار: - ۱۳٫۹ / کنایه: غبار از کسی ماندن (نیست و نابود شدن) / بر خاطر کسی غبار نماندن (کدورت و ملالتی بر دل کسی نگذاشتن) / معنی: سرانجام از ما چیزی جز گرد و غبار باقی نخواهد ماند. بپرهیز از اینکه از تو بر خاطر کسی غبار نشیند! - منبع: شرح غزلهای سعدی
پار: سال گذشته / تضاد: غم و شادی، امسال و پار / نوعی ردالصدر على العجز: پار / معنی: سال پیش سپری شد و تمام غم و شادی امسال هم مثل غم و شادی سال های پیشین خواهد گذشت. - منبع: شرح غزلهای سعدی
آرایهٔ تکرار: دور روزگار / معنی: گذر عمر و دور روزگار تو را به آرزویت می رساند، اگر هم چنین نشود، خود روزگار هم نمی ماند و سپری خواهد شد. - منبع: شرح غزلهای سعدی
بی قرار: آن که آرام و قرار ندارد، ناشکیبا / کنایه: شوریده (دل از دست داده، عاشق) / تناسب: شوریده، بی قرار / معنی: ای سعدی پریشان خاطر، برای چیزی که پایدار نیست و برقرار نمی ماند، چرا بی تاب و قراری؟ - منبع: شرح غزلهای سعدی
بل: اگر به فتح خوانده شود، حرف اضراب است که برای عدول از حکمی به حکم دیگر به کار می رود، بلکه؛ و اگر به کسر خوانده شود، کوتاه شدهٔ بهل است به معنی بگذار و رها کن / قضا: حکم الهی، سرنوشت / اختیار: - ۱۳٫۵ / معنی: اهل ادب خردمندانه رفتار میکنند و طریق عشق را برنمی گزینند؛ اما وقتی حکم تقدیر بر عاشق شدن باشد، اهل ادب هم اختیار از کف خواهند داد. - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
عشق نگوئی که بر قرار نماند
حسن تو چون دید مستعار نماند
بلبل شیدا بنه هوای گل از سر
کاین گل و این باغ و این بهار نماند
گر بکشی تیغ امتحان تو بمیدان
[...]
هیچ گلستان، به روی یار نماند
صفحه مانی بدان نگار نماند
بی گل روی توام بهار خزان شد
جای خزان است اگر بهار نماند
گر ببرد باد بوی عنبر زلفت،
[...]
معرفی ترانههای دیگر
تا به حال ۱۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.