گنجور

 
آشفتهٔ شیرازی

ز رعنایی چه نازد سروبُن یا گل ز زیبایی

که با سرو گل‌اندامی سری داریم و سودایی

هجوم خط و ارباب هوس گرد لبت نوشد

چو بر تنگ شکر مور و مگس آورده غوغایی

حریفان انجمن سازند با ساز و طرب هرشب

مرا عیش نهان کافی به یاد روی زیبایی

دریغ از دانش و دین و فسوس از حکمت و عقلم

که در قید جنون مفتون بود هر گوشه دانایی

بده پیمانه‌ای کز هردو عالم وارهم ساقی

که اهل عشق را بیرون از این دو هست دنیایی

کنی گر صد تجلی سوزم و مشتاق دیدارم

مگر پروانه را از سوختن بوده است پروایی

مخالف می‌زنی مطرب نوا در پرده قانون

که عاشق را به بزم دل بود مزماری و نایی

گل روی تو را آشفته باید مدح‌خوان باشد

بلی بر گل به جز بلبل سزا کی بوده گویایی

حدیث چشمه خور را مجو از چشم خفاشان

گرت باید سخن روشن بجو این سِر ز حربایی

کجا در بوستان در سایه سرو چمان آید

به گلزار درون آن را که باشد سروبالایی

حدیث عشق آشفته که مشهور است در آفاق

حرامش باد جز عشق علی گر پخته سودایی

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه
فرخی سیستانی

بهار آمد من و هر روز نو باغی و نو جایی

به گشتن هر زمان عزمی به بودن هر زمان رایی

قدح پر باده رنگین به دست باده پیمایی

چو مرغ از گل به گل هر ساعتی دیگر تماشایی

نگاری با من و رویی نه رویی بلکه دیبایی

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از فرخی سیستانی
ناصرخسرو

شبی تاری چو بی‌ساحل دمان پر قیر دریائی

فلک چون پر ز نسرین برگ نیل اندوده صحرائی

نشیب و توده و بالا همه خاموش و بی‌جنبش

چو قومی هر یکی مدهوش و درمانده به سودائی

زمانه رخ به قطران شسته وز رفتن برآسوده

[...]

سنایی

ایا بی حد و مانندی که بی مثلی و همتایی

تو آن بی مثل و بی شبهی که دور از دانش مایی

ز وهمی کز خرد خیزد تو زان وهم و خرد در وی

ز رایی کز هوا خیزد تو دور از چشم آن رایی

پشیمانست دل زیرا که تو اسرارها دانی

[...]

انوری

خرد را دوش می‌گفتم که ای اکسیر دانایی

همت بی‌مغز هشیاری همت بی‌دیده بینایی

چه گویی در وجود آن کیست کو شایستگی دارد

که تو با آب روی خویش خاک پای او شایی

کسی کاندر جهان بی‌هیچ استکمال از غیری

[...]

جمال‌الدین عبدالرزاق

زهی اخلاق تو محمود همچون عقل و دانائی

زهی ایام تو مشکور همچون عهد برنائی

امام شرق رکن الدینکه سوی حضرتت دایم

خطاب انجم و چرخست مولانا و مولائی

اضافت با کف رادت ز گیتی گنج پردازی

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه