گنجور

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱ - بسم اللّه الرحمن الرحیم

 

تعالی اللّه از این دیدار پرنور

که در ذرّات عالم گشت مشهور

تعالی اللّه زهی ذات مصوّر

تعالی اللّه توئی ذات منوّر

تعالی اللّه از این فیض دررپاش

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۲ - سؤال کردن شخصی از منصور در سرّ آدم (ع) و جواب دادن او

 

کسی پرسید ازمنصور این راز

که آدم چون بدش انجام و آغاز

چه نقشی بود آدم بازگویم

که تو راز جهانی بازگویم

جوابش داد پس منصور آن دم

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۳ - هم در صفات دل گوید و خطاب بنده حق را عزّ و جل

 

دلا تا چند دُرهای معانی

ز مهر خاطرت اینجا فشانی

که میداند بیان جز راز دیده

که اوّل رادر آخر باز دیده

که میداند بیان لَنْ ترانی

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۴ - در صفت جان و دل دیدن محبوب گوید

 

بسوز ای دل اگر تو سوختستی

درونت آتشی افروختستی

بسوز ای دل همه راز نهانی

که خود گفتی و هم خود میندانی

بسوز ای دل که همدردی ندیدی

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۵ - در صفات پرده در افتادن فرماید

 

در آن ساعت که این پرده برافتد

ترا آن دم نظر بر جوهر افتد

در آن ساعت که این پرده نماند

ترا جوهر بنزد خویش خواند

در آن دم باز بینی یار خود گم

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۶ - در صفات عناصر فرماید

 

در این عنصر عیانست و نظر کن

نظر بر شیب و دیگر بر زبر کن

در این عنصر حلالست آشکاره

در این صورت وصالست آشکاره

در این عنصر همه دیدار جانست

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۷ - قصّه منصور و عیان او بهر نوع فرماید

 

چنان گم دید خود در دید اول

که جسم و جان شد اندر هم معطّل

چو او خود دید خود را دید جانان

درون جزو و کل خورشید رخشان

چنان گم دید خود اندر صفات او

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۸ - در صفات دل و دیدن اعیان و راز گفتن فرماید

 

چنان مستغرقی کاینجان و جانان

بود این آن زمان از خویش پنهان

شوی و بود خود یکسان نهی تو

کز این عین مرض یابی بهی تو

گمان برداشتی و رنج باقی

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۹ - بود این آن زمان از خویش پنهان

 

نه اصل خون ز حیوان و نباتست

نبات از فیض و فیض از نور ذاتست

نه اصل جان و دل از قطرهٔ خونست

ولی این معنی از گفتار بیرونست

ز فیض نور میروید نباتی

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱۰ - در عین ذات وصفات وقدرت و قوّت اسرار الهی فرماید

 

تعالی اللّه از دیدار ذاتم

تعالی اللّه از عین صفاتم

تعالی مالک الملک قدیمم

که هم رحمان و هم حیّ و رحیمم

تعالی واجب الجود وجودم

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱۱ - در عیان دیدن جانان فرماید

 

منم در بود تو بودم تو بنگر

حقیقت عین معبودم تو بنگر

منم بودِ رخت تا بنگری تو

ز وصلم هر زمانی برخوری تو

ره شرعت سپردم همچو عشاق

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱۲ - در آگاهی دادن دل در عین منزل و او از آن عاشق بودن فرماید

 

الا تا چند در منزل شتابی

تو اندر منزل و منزل نیابی!

توئی در منزل اینجا راه کرده

حقیقت عزم دید شاه کرده

تو اندر منزل و منزل ندانی

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱۳ - در نشانی دادن جوهر حقیقت فرماید

 

حقیقت جوهری اندر تو پیداست

کز او در جمله عشق و شور و غوغاست

حقیقت در تو و تو در حقیقت

فرومانده تو در عین طبیعت

حقیقت در تو و تو در گمانی

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱۴ - در صفت دنیا فرماید

 

دلا چون آخر کارست در خاک

ترا جا و مقام از دید افلاک

چه دیدی باز بین از رنج دنیی

که خواهی رفت آخر سوی عقبی

در اوّل در بلا آخر ترا چیست

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱۵ - در صفات آیینۀ دل و کشف اسرار حقیقت در نمود صور فرماید

 

از این آیینه بتوانی تو دیدن

جمال روی جانان باز دیدن

در این آیینه بتوانی جمالش

حقیقت دید در عین کمالش

از این آیینه بتوانی رخ یار

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱۶ - در شرح دادن خورشید وحدت در حجاب صورت فرماید

 

عجائب هم خودِ خورشید تابانست

نمییابی مرا از این چه تاوانست

ترا خورشید اینجا آشکارست

فتاده در حجاب هفت و چارست

درون این حجابت آفتابست

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱۷ - در صفات جزو و کل بهر نوع بر اسرار حقیقت فرماید

 

وجودت در صفات نور گردانست

اگر یابی حقیقت جان جانانست

صفات هرچه یابی اندر اینجا

ز تقوی جمله را بینی مصفّا

صفات جسم یابی قوّت دل

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱۸ - در حکایت مجنون و اسرار او فرماید

 

یکی پرسید از مجنون یکی روز

که ای اندر بلای عشق پیروز

وصال دوست داری بی بهانه

چرا مجنون شدی اینت بهانه

چو لیلی در زمانت رخ نماید

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۱۹ - در عین ذات و حقیقت صفات و کاف و نون فرماید

 

ز اصل کاف و نون گشتی تو پیدا

در این روی زمین گشتی هویدا

از آنجا آمدی بی جسم و بی جان

در اینجا فاش گشتی، راز خود دان

تو نور جوهر ذات و صفاتی

[...]

عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۲۰ - هم در عیان و بیچونی ذات و تحقیق صفات گوید

 

تو بیچون آمدی این راز بشنو

یقین انجام با آغاز بشنو

تو بیچون آمدی اندر نمودار

ز ذات خویش اینجاگه پدیدار

تو بیچون آمدی در عرش اعظم

[...]

عطار
 
 
۱
۲
۳