... سزا باشد ار وقت ناوردگاه

بود چرخ میدان خسرو ملک

نیارد فلک هیچ جولان نمود ...

... ز لطف طبع تو مانند آب گردد سنگ

به رأی و قدر تنت را ز چرخ باشد عار

به جود و علم دلت را ز بحر باشد ننگ

ولی به دولت تو بر شود به چرخ بلند

عدو ز هیبت تو در شود به کام نهنگ ...

... خدایگانا اگر برکشند حلم تو را

سپهر و چرخ بسنده نباشدش پاسنگ

کنون که کردی شاها سوی هزار درخت ...

... ورم دل نبودی ازینگونه تنگ

چه کردم من ای چرخ کز بهر من

کشی اسب کین را همی تنگ تنگ ...

تاکیم از چرخ رسد آذرنگ

تا کیم از گونه چون باد رنگ ...

... آذر برزین بود و رود گنگ

پشتم بشکست ز آسیب چرخ

زانکه بکبر اندر بینم پلنگ ...

... برکش بر اسب قضا تنگ تنگ

خرد مکن طبع نه چرخیست خرد

تنک مکن دل نه جهانیست تنگ ...

... وی به حرب اندر شایسته تر از پور پشنگ

چرخ گردنده با پایه او رنگ تو پست

باد پوینده بر مرکب رهوار تو لنگ ...

... چو مهر مملکت از صدر او فروخته روی

چو چرخ مفخرت از قدر او فراخته یال

ز بهر ساوش زاید ز خاک زر عیار ...

... به نام ایزد بر ملک مشتریست به فال

تو آن کریم خصالی که چشم چرخ بلند

درین زمانه نبیند چو تو کریم خصال ...

... همه شب از غم عورات و انده اطفال

چه تنگ روزی مردم که چرخ هر ساعت

در افکند به ترازوی روزیم مثقال ...

... به فضل تست پس از فضل ایزد متعال

بکند چرخت مسعود سعد ریش مکن

چو نال گشتی از رنج و ناله بیش منال ...

... به مهر و کینه تو ناصح نواز و حاسد مال

چو مهر تابان تاب و چو چرخ گردان گرد

چو ابر باران بار و چو سرو بالان بال ...

... تو توانی رکاب شاه کشید

چو شود تنگ دور چرخ مجال

شهریار جهان ملک مسعود ...

... چون بنالید زیر زخم دوال

کژدم چرخ را بریزد دم

شیر گردون بیفکند چنگال ...

... دور دارد خدای چشم کمال

ایزدت رهنمای و چرخ معین

دولتت یار و چرخ نیک سگال

... کز روزگار بروی شوریده گشت حال

تا کرده چرخ موکب دولت ز من تهی

نالم همی ز انده چون مرکب از دوال ...

... من خود ز وام ها که درو غرقه گشته تن

با دهر در نبردم و با چرخ در جدال

شاها اگر بخواهد رای بلند تو ...

... زین بر هوا شعاع و از آن بر زمین ضلال

دیدار تو چهر مهر منیر از نجوم چرخ

ایام تو چو فصل بهار از فصول سال

... که بحر کوه وقارست و کوه بحر نوال

ز هفت چرخ فلک او بیافت هفت اقلیم

که یافت ز تایید ایزد متعال ...

... بر سوک مهر جامه فرو زد مگر به نیل

از ساکنی چرخ و سیاهی شب مرا

طبع از شگفت خیره و چشم از نظر کلیل ...

... آنم که دست دهر نیابد مرا ضعیف

آنم که چشم چرخ نبیند مرا ذلیل

هرگز به چشم خفت در من مکن نگاه ...

... باشم تو را به جان و دل و دیدگان خلیل

تا چرخ را مدار بود خاک را قرار

تا کلک را صریر بود تیغ را صلیل ...

... در هجا ابر تند بارانم

چرخ هر چند جور کرد به من

در زیادت نکرد نقصانم ...

... خورشید روی گردم هر گه که پیش تو

چون چرخ پشت خویش به خدمت دو تا کنم

از خواندن مدیح توام چشم روشنست ...

... از خون بسد اطراف شود خاک صدف رنگ

وز گرد شبه جرم شود چرخ سرب فام

چون خاک و هوا را بشود رتبت و صفوت

چون چرخ و زمین را بجهد راحت و آرام

از قلع سر رمح کند دل را وعده ...

... بر لفظ سخنگوی زند لکنت تمتام

چون چرخ بود هیکل شبدیز تو جوال

چون صبح بود چهره شمشیر تو بسام ...

... ولیکن همی کرد نتوان گذر

ز احکام این چرخ آیینه فام

پریشان ازو کم گراید به جمع ...

... به خدای ار من از تو آزارم

که من از چرخ سرنگون همه سال

بسته اختر نگونسارم ...

چو روی چرخ شد از صبح چون صحیفه سیم

ز قصر شاه مرا مژده داد باد نسیم ...

... بدها که ز من همی رسد بر من

بر گردش چرخ و بر زمان بندم

ممکن نشود که بوستان گردد ...

... دهر پیش تو دست کرده بکش

پشت پیش تو چرخ کرده به خم

بی بنانت سخا بود مهمل ...

... دولت سپید روی شده چون سپیده دم

ای روستم گشاد کشیدی کمان چرخ

گرچه کمان خود نکشیدست روستم ...

... چون خشک رود گردد با بخشش تو یم

از روی چرخ بوسد ناهید و مشتری

هر جا که همت تو گذارد بر او قدم ...

... زد دست جاودانی بر عمر تو رقم

بزمیست این که هست سراسر سعود چرخ

پره زده به گرد بساط تو چون حشم ...

... ور درد دل برین تن من خیره شد چه غم

کافتاده بود ازین پیش این چرخ شیر زخم

با جان و مال و جاهم چون گرگ در غنم ...

... وز تو جواب بنده بلا و نعم شود

زان پس که داد چرخ جوابش بلا و لم

تا از ظلم به حمله غنیمت برد ضیا ...

... ای ز عدل ملک عادل در سایه عدل

گله چرخ ستمکار مکن گو نکنم

ای به بخشش نظری یافته از مجلس شاه ...