... ای غزال شاخ و سم زرین ما

مست و سرخوش در میان لاله زار

می چری اندر کنار جویبار ...

... از حریر هند و دیبای فرنگ

پرنیان سرخ و سبز و لاله رنگ

کرد هر هفت همچو طاوس بهار ...

... در زمین شوره آب خوشگوار

جای باغ و لاله خار آرد ببار

شبهه نادان فزاید از دلیل ...

... گر به گلشن بگذری گل آوری

لاله و ریحان و سنبل آوری

ور به گلخن ساعتی منزل کنی ...

... و این محبت حقیقی است که اعتماد به او می شاید مثل محبت جمال و حسن زیرا حسن و جمال به خودی خود محبوبند و ادراک آنها عین لذت است و چنین گمان نکنی که دوستی صورتهای جمیله نیست مگر از روی شهوت و قصد مجامعت و مقدمات آن زیرا که اگر چه گاهی آدمی صورت جمیله را به این جهت محبت می دارد و لیکن خود ادراک نفس جمال نیز لذتی است روحانی که به خودی خود محبوب است و از این جهت است که آدمی محبت به سبزه و آب روان می دارد نه به جهت اینکه سبزه را بخورد و آب را بیاشامد یا به غیر از مجرد دیدن و تماشا حظی دیگر خواهد از آنها بردارد

و حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم را شکفتگی و نشاط از دیدن سبزه و آب جاری روی می داد و هر طبع مستقیم و قلب سلیمی از تماشای گل و غنچه و لاله و شکوفه و مرغان خوش رنگ و آب لذت می یابد و آنها را دوست دارد بلکه بسا باشد که غمهای خود را به آنها تسلی می دهد بدون اینکه قصد حظی دیگر از اینها داشته باشد

و بدان که حسن و جمال تخصیص ندارد به چیزی که به چشم دیده شود زیرا می بینیم که می گویند این آواز حسن است و حال آنکه آن را به چشم نمی توان دید و همچنین اختصاص ندارد به چیزی که به حواس ظاهره ادراک آن توان کرد بلکه می گویند فلان خلق حسن است و فلان علم حسن است و هیچ یک را به حس ظاهره درک نمی توان نمود بلکه حسن اینها و امثال اینها به عقل ادراک می شود و آدمی بالطبع به آنها و صاحب آنها محبت دارد و از این جهت است که قلوب سلیمه مجبولند بر محبت انبیا و اولیا و ایمه هدی علیه السلام اگر چه به شرف لقای ایشان مشرف نگشته باشند و بسا باشد که محبت آدمی به صاحب مذهب و دین خود به جایی رسد که جمیع اموال خود را در یاری مذهب او صرف کند بلکه اگر کسی در مقام طعن صاحب مذهب او برآید از تن و جان خود می گذرد و در برابر او جان خود را به خطر می اندازد و حال اینکه گاه است هرگز مشاهده صورت آن صاحب مذهب را نکرده و کلام او را نشنیده بلکه سبب حب او امری که عقل او فهمیده از کمالات نفسانیه و صفات قدسیه او و نشر خیرات و افاضه او در عالم و به این سبب که چون صفت شجاعت علی علیه السلام در اقطار عالم مشهور است و سخاوت حاتم بر زبانها مذکور و عدالت انوشیروان در کتب مسطور دلها بی اختیار ایشان را دوست دارند و حال اینکه نه صورت ایشان را دیده اند و نه لذتی از ایشان فهمیده اند و قاعده کلیه آن است که هر که را دیده باطن از دیده ظاهر روشنتر و نور عقل او بر آثار حیوانیتش غالب است لذت محبت او به محاسن عقلیه بالاتر است از آنچه به حسن ظاهر ادراک می شود ...

روزم از هجران شب دیجور شد بار دگر

لاله سان شد دل ز داغ لاله رخسار دگر

بر دل از بیداد چرخم بود چندان بار غم ...

دل پراکنده شد از یاد دلارامی باز

لاله وش شد جگر از داغ گل اندامی باز

داده ام جان به خیال لب شور انگیزی ...

بازم افتاد به دل داغ نگاری که مپرس

لاله زاری است پر از لاله عذاری که مپرس

گشته جان صید بت تازه شکاری که مگوی ...

... لدی اهل النهی ماطاب طوباک

ز خاک ار لاله سان فردا برآیم

ترانی هکذا حیران سیماک ...

... که دخل هر دو عالم را به مویی زان چو نستانم

چکد بر برگ نسرینش دمادم لاله زان هر دم

چو غنچه دل پر از خون همچک گل پاره گریبانم ...

... ته این خاک چندان از شهیدان غمش پر شد

به رنگ لاله ها بیرون دل افگار می آید

نگین خاتم جم شد مرا هر دانه سرخی ...

... چند انواع ریاحین برکنار جویبار

سوسن و لاله بنفشه نرگس دیده نمین

گل شقایق زلف عروس تاج خروس و پیل گوش ...

... کند تشریف را یک دم به صحن گلشن ارزانی

گدازد از کف پا لاله را مرهم داغ دل

نهد داغ غلامی لاله رویان را به پیشانی

برد تاب از لطافت تازه گلهای بهاری را ...

... ز فرش سبزه گلشن بر زمرد می زند طعنه

بخندد در شکفتن لاله بر یاقوت رمانی

دم از اعجاز عیسی می زند باد سحرگاهی ...

... هر کسی با یار در گشت گلستان است و من

زاشک سرخم شد کنار از داغ هجران لاله زار

جان نثار مقدم جانان نکرده دم به دم ...

... بنفشه دال گشته از تظلم

زبان لاله لال است از تکلم

سخن می کند از بیداد طاعون ...

... به برج زهد و تقوی مهر رخشان

سلاله صاحب الخلق العظیم

امام العالم عبدالکریم ...

... سبزه جفت و گه سمن با ارغوان شد

لاله های روشن اندر صحن گلشن

طیره بخش روشنان آسمان شد

قطره های ژاله بر رخسار لاله

چون عرق بر روی یار مهربان شد ...

... رخ چو می بینی بشیر و خوی چو ژاله بر حریر

لب چو لاله بر عبیر و خط چو هاله بر قمر

شهد و شکر در رحیق و مشک و عنبر بر شقیق ...

... از شعله جان خود بسوزانم

در آتش دل چو لاله بفروزم

در خون جگر چون غنچه بنشانم ...

... همه از سنگ و گل و آب و نمک خیزد و ما

از گل و لاله و لعل و می و شکر گیریم

باغ حسن ار زسلاطین جهان بستانیم ...

... آویخته از سرو سهی دسته سنبل

آمیخته با سبزه تر لاله نعمان

سنبل نه زره ور بود و سرو زره دار

لاله نه زره سا بود و سبزه زره سان

کس سروندیدست که بی معجز عیسی ...

... خورشید به جوشن کند و ماه به خفتان

هر لاله نیارد خفت بر فرش زبر جد

هر سبزه نباشد جفت با حقه مرجان

این سبزه مگر سرزده از گلشن فردوس

این لاله مگر آمده از روضه رضوان

در تابم ازان سنبل پرتاب که در شهر ...