... که به نزد حکما گشتن از آیات فناست

گشتن حال تو و گشتن چرخ و شب و روز

بر درستی که جهان جای بقا نیست گواست ...

... اینت گوید کردگار ما همه

چرخ و خاک و آب و باد و آذر است

نیست چیزی هیچ از این گنبد برون ...

... مر آن را که صنعش بدین مکبری است

چه چیز است از این چرخ گردان برون

درین عاقلان را بسی داوری است ...

... مر کوشش و الفنج را رجا نیست

گویند قدیم است چرخ و او را

آغاز نبوده است و انتها نیست ...

... گر هست مر او را فنا و یا نیست

این گردش هموار چرخ ما را

گوید همی این خانه شما نیست ...

مر چرخ را ضرر نیست وز گردشش خبر نیست

عالم یکی درختی است که ش جز بشر ثمر نیست ...

چون در جهان نگه نکنی چون است

کز گشت چرخ دشت چو گردون است

در باغ و راغ مفرش زنگاری ...

... اکنون چو گنج لولوی مکنون است

بر چرخ همچو لاله به دشت اندر

مریخ چون صحیفه پر خون است ...

... گر ماه نو خمیده چو عرجون است

با چرخ پر ستاره نگه کن چون

پر لاله سبزه در خور و مقرون است ...

... گاه تو خوش طبع و گهی خشمنی

سیرت این چرخ همین سیرت است

آنکه تو را محنت او نعمت است ...

هر که گوید که چرخ بی کار است

پیش جانش ز جهل دیوار است ...

... هیچ گردنده ای که بی کار است

چون نکو ننگری که چرخ به روز

چون چو نیل است و شب چو گلزار است ...

... جنبش ما چرا که مختلف است

جنبش چرخ چونکه هموار است

اصل جنبش چرا نگویی چیست ...

... زود دی گشته گیر فردا را

که نه برگشت چرخ مسمار است

خویشتن را به طاعت اندر یاب ...

... این مر آن را جفت نی و آن مر این را یار نیست

مرد دانا بدرشید و چرخ نادان بد کنش

نزد یکدیگر هگرز این هر دو را بازار نیست ...

... یا کسی دیگر مر او را بر کشید

آنکه کرسی ی اوست چرخ ثابتات

جسم بی صانع کجا یابد هگرز ...

... کز فعل بر فنا و ز بنیاد بر بقاست

باقی است چرخ کرده یزدان و شخص تو

فانی است از انکه کرده این بی خرد رحاست ...

... چشم بیناست همانا اگرت گوش کر است

نه همی بینی کاین چرخ کبود از بر ما

بسی از مرغ سبکپرتر و پرنده تر است ...

... نرم چون باد و یا سخت چو خاک و حجر است

اگر آن سخت بود سوده شود چرخ برو

پس دلیل است که آن چیز ازو نرم تر است ...

... نیک بنگر که نه این کار کسی بدنگر است

چرخ را زیر و زبر نیست سوی اهل خرد

آنچ ازو زیر تو آمد دگری را زبر است ...

... مکن امید دور آز دراز

گردش چرخ بین که گریند است

... بنگر که خدای چون به تدبیر

بی آلت چرخ را پی افگند

با پند چو در و شعر حجت ...

از اهل ملک در این خیمه کبود که بود

که ملک ازو نربود این بلند چرخ کبود

هر آنکه بر طلب مال عمر مایه گرفت ...

... من اندر جستن نیکو سخن تن را بفرسودم

سرم زین فخر در حکمت همی بر چرخ ازین ساید

اگر تو سوی حکمت چونت فرمودند بگرایی ...

... چرا گردد به گرد خاک ویران

همی چندین هزار این چرخ آباد

مراد کردگار ما ازین چیست ...

... بر همین قانون که در عالم همی ارکان کنند

طاعت ارکان ببین مر چرخ و انجم را به طبع

تا به طاعت چرخ وانجم شان همی حیوان کنند

چرخ را انجم به سان دست های چابک اند

کز لطافت خاک بی جان را همی با جان کنند ...

... باغ ماننده گردون شود ایدون که ش

زهره از چرخ سحرگه به نظار آید

این چنین بیهده ای نیز مگو با من ...

... بدان که روزی ناگاه رخت بردارد

به زیر چرخ قمر در قرار می نکند

قرارگاه مگر برتر از قمر دارد ...