گنجور

 
نظیری نیشابوری

چنان رسیدن دی سرد ساخت دنیی را

که کرد در دل مجنون فسرده لیلی را

نسیم صبح بدان گونه گشت رنگ ستان

که برد از کف دست نگار حنی را

فسردگی هوا تا به غایتی برسید

که بست در دل عاشق ره تمنی را

به آن رسید ز تأثیر تندباد خزان

که بار و برگ بریزد درخت طوبی را

به بیع رضوان مالک اگر شود راضی

خود به گلخن دوزخ بهشت ماوی را

فغان که گشت در احیای خلق افسرده

دمی که مایه اعجاز بود عیسی را

عجوز برد که بر حرف باستان دل داشت

کنون به نطق درآورده است املی را

نه چشم از دمه دیدست حال شخص تباه

نه گوش درک زنخ بند کرده شکوی را

ز شرح سردی امروز کرده اند حذر

لباس لفظ که پوشیده اند معنی را

ز بیم سرما طفل از رحم نمی زاید

اگرچه وعده زادن گذشته حبلی را

مشاطه دست عروس از نگار بگشاید

که می برد نفس صبح رنگ حنی را

خماردار نیارد به حلق مینا دست

فراق دیده نبوسد عذار سلمی را

اگر نه ز آفت سرما درخت ایمن بود

چراست شعله بیضا به دست موسی را

ز چله دی و بهمن که بر کمان دارند

عطارد افکند از دست کلک انسی را

ز درد مارگزیده خبر نمی یابد

که نیش عقرب بر دست زهر افعی را

ز جیب صفحه تصویر چین برآوردم

شکست رنگ به رخساره نقش مانی را

به شهد داده برودت طبیعت کافور

به مشگ داده رطوبت مزاج کسنی را

به دل محبت معشوق ره نمی یابد

که سد راه شود برف عهد قربی را

گذشته برف ز بس از سربنای جهان

نموده منزل قارون رواق کسری را

ز برف پنجه خور مانده آنچنان از کار

که در میانه کافور دست موتی را

ز برف ساخته استاد زمهریر سفید

چو سقف خانه نداف چرخ اعلی را

ز ضعف پرتو خورشید در میان سحاب

بسان نور بصر گشته چشم اعمی را

میان دوزخ تابان در استخوان مریض

فسردگی هوا لرزه ساخت حمی را

رسید کوتهی روز تا بدان غایت

که جای در دم صبح است شام اضحی را

خدنگ رستم اگر در کمان کشیده شود

هوای سرد ببندد محل مجری را

کنون طیور نسازند در چمن مسکن

زنار همچو سمندر کنند سکنی را

چو رفت گل ز چمن عندلیب گوشه گرفت

به زاغ و بوم فکندند امر شوری را

سخن به نصف خلافت رسید و مل نشنید

طلب ز مطرب و شاهد نمود فتوی را

سرود مطرب گفتا به راستی کز ما

کسی به سر نرساند طریق اولی را

صلاح عقل چنانست در چنین فصلی

که از شراب بشویی لباس تقوی را

ز باده بر در میخانه ها وضو سازی

به پای ساغر می افکنی مصلی را

از آن شراب کنی در قدح که مرد کند

اگر ز دور خورد بر مشام خنثی را

از آن شراب کنی در قدح که یاد صبا

ز فیض نگهت او روح داد عیسی را

از آن شراب کزو گر خیال جرعه کشد

چو نطفه روح دهد صورت هیولی را

از آن شراب که گر قطره ای به خاک چکید

کند درست عظام رمیم موتی را

هزار کوه غم از یکدگر فرو ریزد

در آن مقام که ظاهر کند تجلی را

نه زان شراب که انگور او شهید کند

شه سریر امامت علی موسی را

امام ثامن ضامن که روز بازپسین

به گوش خوف رساند ندای بشری را

امام ثامن ضامن که در شریعت حق

ز هفت مفتی صادق گرفته فتوی را

شهید خاک خراسان که گرد مرکب او

به جای نور بصر گشته چشم اعمی را

دیت ستان لب لعل زهر خورده اوست

زمردی که کند کور چشم افعی را

اگر ز ناف زمین حق بنای کعبه نهاد

زمین مشهد او کرد صدر دنیی را

به هر قدم که نهی در حریم روضه او

نهاده اند اقامت ریاض عقبی را

به ذوق تر ز کلیم اند نقش های گلیم

نموده جبهه هر خشت صد تجلی را

فروغ قبه خورشید شکل مرقد او

نموده بدر فروزنده چشم اعمی را

شعاع نور قنادیل او به هم شکند

طلیعه های کواکب سپهر اعلی را

چو حافظان حریمش کشیده اند سرود

نموده اند ترقی عقولی اولی را

ز حس جوهر و آواز و فکر تحریرش

نموده اند صور جوهر هیولی را

چو عندلیب به گلدسته های مسجد او

مؤذنان مترنم ستانده املی را

ز ذکر اشهد ان لا اله الا الله

به گوش خوف رسانیده بانگ بشری را

ز شوق طوف مزارش که عید شادی هاست

عروس نیمه شب از دست شسته حنی را

به ماه میل سر گنبدش رجوع کنند

جماعتی که پرستیده اند شعری را

ز زهد عاکف و سیار صحن روضه او

به ناز و منت گیرند من و سلوی را

به ارتقای مقام نفوس خدامش

نوید ذبح عظیم است کبش قربی را

فراخی نعمش با صفا بدل کرده

نزاع کاسه مجنون و سنگ لیلی را

وسیله شرف از عیدگاه او حجاج

به قدس و کعبه فرستند فطر و اضحی را

دو گوهه طرق و مشهد مقدس او

زنند طعنه به تقدیس قدس و رضوی را

آن دو کوه گران حلم کوه سنگی زاد

که یک نتیجه کبری بود دو صغری را

زهی امام که مفتاح باب مرحمتست

محبت تو رضای ملک تعالی را

چنانکه برگ بریزد ز تندباد خزان

محبت تو بریزد گناه کبری را

تو گر به روز قیامت شفیع خلق شوی

عذاب نیست پرستندگان عزی را

پی نتیجه اعمال حاکم محشر

اگر به خلد نویسد برات اجری را

به نزد مالک دوزخ روان کند رضوان

محبتت نکند گر نشانه مجری را

چو عکس آینه از بطن نطفه بنماید

اگر ز رای تو زیور دهند حبلی را

به هر گیاه که ابر سخات آب دهد

دهد به قاعده بار درخت طوبی را

هر آنکه خاک درت را به تاج و تخت دهد

کند معاوضه با تره من و سلوی را

ز بس عنایت عامت نموده مستغنی

ز حاجتی که به هم بوده اهل دنیا را

به نزد فهم چنان مدعا شود ظاهر

که احتیاج نیفتد به لفظ معنی را

به بوسه دیر؟ درت نقش شد کسی بیند

نیاز عرضه کند اشتیاق مانی را

غریب از حرکات سپهر مضطرب است

بر آستان تو یابد مگر تسلی را

تمام گشت به نی پاسخ کلیم از طور

که راند در ارنی بر زبان خود نی را

ز گفتن ارنی زان تو نی نمی شنوی

که از سخاوت بانون نیاوری یی را

ز لفظ آری با کوه اگر خطاب کنی

جواب نیست جز آری جواب آری را

شها کسی که به دل جای داده خصم تو را

به کعبه پهلوی مصحف نهادی عزی را

جماعتی نه موالی ز خصم آل نبی

همه گرفته به میراث دین خنثی را

زدند بیخ و بن مؤمنان به تیغ خلاف

نگاه هیچ نکردند صدق دعوی را

ز خلق سید و اشراف جوی خون راندند

به روضه تو گشادند دست دعوی را

بقیئه ای که نگشتند کشته از افلاس

فروختند به غربت دیار و مأوی را

شها فغان ز زمانی که اهل دانش او

ز فهم شعر ندانند غیر آری را

حدیث عیسی و افسانه را یکی دانند

ز نیشکر نشناسند شاخ کسنی را

درین زمانه بدان گونه شعر خوار شدست

که ننگ می شود از نام خویش شعری را

ولی ز پاکی نظمم به یمن مدحت تست

شرف به نظم روان جریر و اعشی را

غلام پیر «نظیری » درم خریده تست

توجهی که ببیند جمال مولی را

نماز مرده کند بر مدیح مرده دلان

به مدحت تو کند زنده روح اعشی را

چنان ثنای تو گوید که ذوق جایزه اش

زبان دهد به ته خاک معن و یحیی را

کنون که لب به شکایت گشوده ام خواهم

که نوشم از کف تو شربت تسلی را

چنان ثنای تو گویم که ذوق خواندن آن

دهد زبان بیان نقش های مانی را

چو خامه را به بنان رخصت جوار دهم

کند به معجزه کار عصای موسی را

چو صفحه را به سر کلک آشنا سازم

کنم بسان دبیر بهار انشی را

وگر غبار رهت رابه نوک خامه کنم

کنم چو دیده پر از نور میم املی را

وگر امیدی «نظیری » بر تو عرضه کنم

پر از مراد کنی دامن تمنی را

مراد دل به تو گفتم دگر تو می دانی

زبان من به دعا ختم کرد دعوی را

همیشه تا ز شب و روز امتیازی هست

درین جهان شب یلدا و روز اضحی را

صباح عید محبت نیاورد شب غم

شب عدوت نبیند صباح دنیی را

 
نسک‌بان: جستجو در متن سی‌هزار کتاب فارسی
sunny dark_mode