احمد آذرکمان 0490300669.a@gmail.com
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۶ سال قبل، سه‌شنبه ۲۸ فروردین ۱۳۹۷، ساعت ۱۸:۴۳ دربارهٔ ملک‌الشعرا بهار » قصاید » شمارهٔ ۷۴ - زن شعر خداست:
▍ در حاشیه ی زن و زنانگی (1)
● آن گرما طعم زن داشت . (چه زاره پاوه زه)
● همه ی شور و هیجان های مفرط ، زنانه هستند . (بایرن)
● من زنی را دوست دارم که بسیار زن است .
● زن ، خوب است متکبر باشد منتها با بیگانه و نامحرم .
● بعضی زن ها ، شب ها در بستر زناشویی ، پشت شانه های مردشان جا می مانند .
● مرد به زنش گفت من نمی خواهم تو برایم مثل یک رفیق مرد باشی .
● بعضی از بحث ها ( خاله زنک - عمو مردک ) هستند.
● برخی زنان ، به صرف اینکه شوهر هست ، منفعل نیستند . آن ها پُرحیات هستند و منشا حرکت و ابتکار . 『علی رفیعی 』
● ما اول زن و شوهریم بعد پدر و مادر . این نکته در نظام سنتی خانواده فراموش شده است .
● بعضی از زن ها فقط به درد دوست داشتن می خورند و نه ازدواج . برخی مردها هم همین طور .
● متاسفانه برخی از رفتارهایی که مردان انجام می دهند مخصوص ضیافت های زنانه است .
● برخی زن ها گاهی در نقش شعبان بی مخ های مونث ظاهر می شوند .
● لقمان می گوید غذا را تا هضم نکرده ای و زن را تا زندگی به سر نبرده است تعریف مکن . ( محاضرات . راغب اصفهانی )
● در بعضی خانه ها با این که زن و مرد با هم زندگی می کنند بین شان طلاق عاطفی اتفاق افتاده است .
● تعداد زنان شاعر کم است . آن ها در طول تاریخ ، بیشتر خالق لالایی ها و تصانیف و ترانه های محلی و متل ها و قصص روستایی اند.
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۶ سال قبل، دوشنبه ۲۷ فروردین ۱۳۹۷، ساعت ۲۳:۲۵ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » ترجیعات » بیست و ششم:
از مردم هشیار بجو قصه و تاریخ
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۶ سال قبل، یکشنبه ۲۶ فروردین ۱۳۹۷، ساعت ۱۸:۲۱ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۴۹:
برخورد کوتاه
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۶ سال قبل، شنبه ۲۵ فروردین ۱۳۹۷، ساعت ۱۱:۴۸ دربارهٔ رهی معیری » غزلها - جلد اول » خیال‌انگیز:
✿ درحاشیه ی #زیبایی (3)
گردآوری : احمد آذرکمان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
▣ هرسبزه که بر کنار جویی رسته است / گویی ز لب فرشته خویی رسته است : زیبایی و مرگ را گویا از آن جهت ملازم گرفته اند که نخواسته اند که «زیبایی» به خزان پیری برسد و شکوه گذشته را از دست بدهد .
『نوشته های بی سرنوشت / ندوشن』
▣ به باور یک تحلیلگر همان فرم زیبایی شناسی و ستاره سازی که در سر در سینماهای قبل از انقلاب رعایت می شد بعد از انقلاب در پوسترهای شهدا و اشخاص مهم کشور به کار رفت . 『؟』
▣ زیبا دشوار است .
『 آخرین جمله ی سقراط در رساله ی هیپیاس 』
▣ برنارد بوزانکت می گوید : بین «زیبایی آسان» و «زیبایی دشوار» فرق هست . در مجموع ، تمایل اشخاص به جست و جوی «لذت فوری» است زیرا درک آن آسان تر است . این دسته از افراد در مرتبه ی ذوق نازل هستند . شاید خودِ ما ، رقص ها ، آوازها و فیلم هایی را دوست داریم که می دانیم ارزش چندانی ندارند . 『؟』
▣ تاریخ زیبایی از جهت لذتی که از آن حاصل می شود به دو جریان اصلی تقسیم می شود : ➊ جریان فیثاغورثی : نوعی لذت هشیارانه و متفکرانه است مثل زیبایی های حاصل از طبیعت ، موسیقی ، ساخت های فکری و نظریه های ریاضی ) ➋ جریان اصل لذت : لذت های حاصل از حواس . مثل زیبایی مربوط به رنگ ، مزه و لامسه . 『 زیبایی . جنیفر آن مک مان 』
▣ هر چیز در زمان خاصی زیباست برای مشاهده گر مُعیّنی نه برای دیگران . این مربوط به مصداق های زیبایی است و امر زیبا فاقد این گوناگونی است . 『؟』
@Barkhordekootah
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۶ سال قبل، شنبه ۲۵ فروردین ۱۳۹۷، ساعت ۱۰:۱۶ دربارهٔ رهی معیری » غزلها - جلد اول » خیال‌انگیز:
✿ درحاشیه ی #زیبایی (2)
گردآوری : احمد آذرکمان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
▣ زشتی ، هر اندازه که پوشیده باشد خودش یک نوع زیبایی است . 『؟』
▣ گیرنده های زیبایی ما در طول زندگی تغییر خواهند کرد . 『؟』
▣ اگر یک شی ، کارایی و سودمندی داشته باشد زیباست . 『افلاطون 』
▣ زیباییِ محسوس ، در حقیقتِ زیبایی مشارکت دارد . 『 افلاطون 』
▣ زیبایی ، کیفیتی در خود اشیا نیست بلکه فقط احساسی است در ذهن کسی که به آن می اندیشد . 『؟』
▣ قرآن ، خدا را متصف به زیبایی نمی کند بلکه این موضوع در حدیثی آمده است . 『؟』
▣ این قوه ی خیال است که جمال را عاری از مادیت درک می کند . 『؟』
▣ تمام زیبایی ها ، مقدسات و کلا همه ی معانی بشری و حتی جهان می توانند در قالب های نو ، دوباره تعریف شوند و جهان را از تکرار خارج کنند . 『؟』
▣ زینب (س) بعد از آن وقایع که در کربلا اتفاق افتاد فرمود : «ما رایت الا جمیلا .»
▣ مهم ترین محرک عشق ، جمال است . 『؟』
▣ مواردی مثل این که آقای خاتمی چهره ی زیبایی دارد ، عبایش خوشگل است و ... نشانه ی نارضایتی و نقد دولت پیش از او بود . 『؟』
▣ در شعر سعدی« روی» با «خوی» هم قافیه شده . ما همواره از روی [زیبایی ظاهری و فنا پذیر ] به سمت خوی [زیبایی باطنی] می رویم . 『؟』
▣ زیبایی صدا با فن بیان فرق می کند . 『؟』
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۶ سال قبل، شنبه ۲۵ فروردین ۱۳۹۷، ساعت ۰۹:۲۹ دربارهٔ رهی معیری » غزلها - جلد اول » خیال‌انگیز:
✿ درحاشیه ی #زیبایی (1)
گردآوری : احمد آذرکمان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
▣ معنای زیبایی برای انسان مثل سن و سال او تغییر می کند . 『رساله فن خطابه』
▣ زیبایی برخی افراد با شخصیت آن ها ارتباط مستقیم دارد . 『؟』
▣ بعضی از مردها در مورد زنان محجبه ، رویا پردازی می کنند و فکر می کنند آن ها بی حجاب باید پری باشند . 『؟』
▣ برخی زن ها بنا به دلایل مختلف ، به صورت اغراق گونه ای همه ی زیبایی هایشان را در یک وجب صورت جبران می کنند . 『؟』
▣ انسان به تدریج و پله پله پیش می رود ولی زیبایی به یک باره خود را به او نشان می دهد . 『 افلاطون 』
▣ نَفْس های شما کار زشتی را در نظر شما زیبا کرد و آن را بیاراست . 『قرآن』
▣ اشعب دید که فرزندش به زنی زیبا خیره می نگرد . گفت پسرکم این گونه نگریستن او را باردار می کند . 『؟』
▣ پوشیدگی ، جمال و زیبایی را به جلال و هیبت نزدیک می کند . 『؟』
▣ رنگ ارغوانی ، کفنِ زیبایی است . 『از ترجمه های عبدالحسین هژیر』
▣ این نگاه عادت کرده ی ما است که دور زیبایی کادر می کشد . 『؟』
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۶ سال قبل، دوشنبه ۱۳ فروردین ۱۳۹۷، ساعت ۱۴:۳۴ دربارهٔ شهریار » گزیدهٔ غزلیات » غزل شمارهٔ ۸۳ - گوهرفروش:
▣ سیزده به دَر
(ســیزده) را همه عالَم به دَر امروز از شهر
من خود آن (سیزدَهَم) کز همه عالم به دَرَم
"شـــهـریـار"
▓ آمنه حسن زاده درمقاله اش نوشته است : بیشترِ کشورها یِ اروپایی و آمریکای شمالی به عدد (13) باورِ منفی دارند . عددِ (13) مشهورترین ِعدد ِنامبارک درایران و بعضی ازکشورهاست . درایران ، پلاک 1+12 و یا نبودِصندلیِ شماره (13) در برخی از هواپیماها مثل هواپیماهای هُما نشان ازنامبارک شمردن این عدد است . برای همین برخی میخواهند با خوشگویی ، خوشخُوری وخوشگذرانی در (13) فروردین ازنحسیِ آن به دَر رَوند و هنگام ِتقسیمِ بلا از قلم بیفتند . هرچندکه برخی هممعتقدند درفرهنگ ِایران هیچ روزی نحس وشوم نیست وپناه بردنِ مردم در روز 13 فروردین به آغوش ِمامِ طبیعت ، مربوط به الهه ی باران است .
█ دکترحسین تجدد درمقاله یِ (13 به دَر ، آیینه ی فرهنگِ ایرانی) می نویسد در میانِ فرهنگ پژوهان ، ریشه یِ اصلی پیدایشِ 13 فروردین روشن نیست ولی آنچه مشخص است این است که دراندیشه یِ ایرانیان باستان ، این روز نحس نبوده است وعدد 13 هیچگونه نُحُوسَتی ندارد . و شاید یکی ازدلایلِ بیرون آمدنِ مردم ، درخواست ِباران برای کشاورزی بوده باشد . در ضمن این روز را هم جشنِ نویدِ رفتن به مزرعه می دانستند . برخی هم می گویند 13 به دَر ریشه در یک رسمِ بابِلی دارد که آن ها در این روز بُت هایشان را از بُتخانه بیرون می آوردند و درکنار جویِ آب وسبزه ها قرار می دادند و پایکوبی می کردند .
هر کس به تماشایی رفتند به صحرایی
ما را که تو منظوری خاطر نرود جایی .(سعدی)
احمدآذرکمان ـ نوشته شده در فروردین ماه سال 1396
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۶ سال و ۲ ماه قبل، شنبه ۵ اسفند ۱۳۹۶، ساعت ۲۳:۴۲ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۲۴۵:
عید بیاید رود عید تو ماند ابد
کز فلک بی‌مدد چون برهیدی بگو
▓ یه عکاس ، اتاق رو تاریک کرد که عکس بندازه . بارون تندی می باره ، آب جوب ها بالا اومده . یه زن که گوشه های پایینی چادرش رو بالا اُورده و از پشت گردن گره زده ، داره آشغال هایی رو که با جارو جمع کرده می ریزه تو خاک اندازش . یه پسره ی لاغرپاغر که صورتش پُره جوش های بلوغه ، دمر دراز کشیده یه گوشه ی اتاق داره سهراب می خونه ؛ «عشق را زیر باران باید جست // زیر باران باید با زن خوابید // زیر باران باید بازی کرد // ... یه ناودون خوب جا نیفتاده و یه دیوار نم زده . یه چوپون داره گوسفندهاش رو از خیابون رد می کنه ؛ راننده های پشت فرمون که به اجبار بی حرکت موندن و دارن گوسفند دید می زنن . یه شوهرِ خسته از شش روز هفته که به زنش می گه جمعه س بابا اناری چیزی دون کن بخوریم اگه هم نداریم تنت سالم ، یه عشوه که داری برام دون کنی .
پنج شنبه ی لوس آخر سال ، شنبه های لوس تر اداره ها ، یه سیگار خوب خاموش نشده ، یه توالت کثیف توی یه پمپ بنزین داخل پیچ ، عبدالباسط مُرده ها ، یه مینی بوسِ شیشه کثیف با یه جمله ی تکراری انگشت نویس ؛ شاید این جمعه بشوید شاید ، یه مسافر بی شعور که تا نشست روی صندلی اتوبوس کفش هاش رو در اُورد ، کیک و ساندیس بعدِ خروج از مجلس فاتحه خونی ، خیابون های پر میوه ی شب های عید و خریدهای بی مزه ی مردم ، ذوق های ماسیده ی مجری های رادیو و تلوزیون از نزدیک شدن به لحظه ی تحویل سال ، مشترک مورد نظر در دسترس نمی باشد ، فرش های دست دوم ، تعویض فرش کهنه با نو ... جمله ی پوسیده ی نوروز امسال با شبکه من و تو ... ارزون حساب کن مشتری شیم ...
▉ حق دارم موقع نوشتن خودم رو سانسور کنم کاش می شد از این تصاویر شکافته شده یه گوله کاموا درست کرد و پرت کرد روی سیم برق یکی از کوچه ها تا یه جا گیر کنه ... اونوقت سر رو انداخت پایین و رفت و از اون کوچه دیگه رد نشد .
▍ احمد آذرکمان ـ پنج اسفند 96
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۶ سال و ۲ ماه قبل، جمعه ۴ اسفند ۱۳۹۶، ساعت ۱۵:۲۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۳۳:
حال و هوای من در روبه رو شدن با این غزل
▓ آسمان غُرُنبِه شاید برای بچه هایی که تازه دارند تجربه اش می کنند ظاهر وحشتناکی داشته باشد اما خیلی زود با گوش آن ها خودمانی می شود . مگر خودمان نبودیم ترسیده و نترسیده عاشق و شیفته ی آسمان غُرُنبِه ها شدیم . درست مثل صداهای عجیب و غریبی که گاهی بزرگ ترها حین بازی و شوخی برای بچه هایشان در می آورند و ذوق آن ها را می شکفانند ، شکفتیم .
و اما آسمان غُرُنبِه های اسفند ماه مرا یاد پسربچه های مدرسه ای می اندازد که زنگ خانه با چاقویی کوچک ، پی گُوالَک ها می گشتند . بعدها فهمیدم گُوالَک همان قارچ است . قارچ های بسته بندی شده در مغازه ها یا قارچ هایی که وانتی ها برای فروش در کوچه ها می آورند ولی خوب این قارچ ها هرگز طعم آن گُوالَک هایی را نداد که خودمان از زمین بیرون می آوردیم . بین بچه ها در پیدا کردن محل گُوالَک ، همیشه کُری وجود داشت ، هر کدامشان خود را متخصص تر و متبحرتر از دیگری می شمرد .
الان چند دقیقه ای است که آسمان از تیرگیِ بارانی خود کم کرده است و به خورشید که تاب مَستوری ندارد اجازه داده است که از روزنش سر بیرون بیاورد ، و من یاد حرف پدرم افتاده ام که وقتی در بچگی از او پرسیدم : «آقا چرا این موقع ها آسمان تاریک و روشن می شود؟» به من گفت : «خدا دارد چراغ خانه اش را خاموش و روشن می کند.»
▌ احمد آذرکمان ـ چهارم اسفند 96
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۶ سال و ۱۰ ماه قبل، یکشنبه ۴ تیر ۱۳۹۶، ساعت ۰۵:۱۳ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۱ - سرآغاز:
ا . آ:
▋ از گل کوزه ای می سازیم
اما این خالیِ درونِ کوزه است
که آب را در خود جای می دهد ...
مشغولِ هستی ایم
در حالی که این نیستی است که به کار ما می آید .
«تائو ت چینگ»
............................................................
● واژه ی صمد معانی بسیاری دارد از جمله " به معنی چیزی است که تو خالی نیست بلکه پُر است .
● سال ها پیش داشتم در مورد این فکر می کردم که چرا جلال الدین محمد بلخی "نی" را برای هجده بیتِ اول مثنوی به عنوانِ نمادِ مقصودش در نظر گرفته است . البته جاهایی خوانده بودم که چون نی ، درونش تُهی است بنابراین نایی - یعنی همان کسی که نی می زند - می تواند در آن بِدَمَد .
● یکی از آشنایان ما وقتی کسی را صدا می زند و از او پاسخی دریافت نمی کند با لحنی که کمی مزه یِ غَضَب می دهد می گوید : "مگه گوشات سوراخ نداره یا داره و توش قیر ریختن؟"
● اما نی گوش دارد ، آن هم از نوعِ بازش . برای همین وقتی با لبِ نایی جفت می شود می تواند از کلامِ او باردار شود و یا به فَربِه بودنی این چنینی نه ، بلکه به فَربِه بودنی آن چنانی دست یابد .
● اما اگر نایی ، نایی نباشد ، یا به ظاهر باشد و به باطن ، فجرِ کاذب باشد ، چه پیامی دارد که شنیدنش به پایِ کلامِ صبحِ صادق برسد ؟ جز این نیست که مبلغی تاریکی به تاریکیِ پس اندازهای ما بیفزاید ؟
نی اگر نی شد ، خالیِ درون اگر قابل شد ، با کلام صمد جان خواهد گرفت . صمد کیست ؟ آن که درونش پُر است ، پُرِ صادق ، نه پُرِ کاذب . پُرِ کامل نه پُرِ ناقص . صمد کیست؟ آن که برای به گردش در آمدن به نخِ نیازی آویزان نیست و نه محصولِ زایشی است و نه کسی را زاده است . او کسی است مثلِ هیچ کس ، که هیچ کسی مثلِ او نیست .
● شاید خالیِ نی ، تنها بتواند پُریِ صمد را تداعی کند که گفته اند : "تعرف الاشیاء باضدادها " یعنی هر چیزی با ضدش شناخته می شود .
رمضان سال 1396 ـ احمد آذرکمان
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۷ سال و ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۱۰ فروردین ۱۳۹۶، ساعت ۱۸:۲۰ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۲۳:
درود بر دانایی دوستانِ همدل .
❉ در گفتاری منسوب به پیامبر (ص) آمده است که : (چشم) را با (دَرپوش) و (حجاب) آفریدند و حجابِ آن ، (پِلک) است تا به هر چیزی و هر کسی ننگریم و کنترلِ آن در اختیارمان باشد . و در گفتاری دیگر نیز فرموده اند : برای هر عضوی از اعضایِ بدن ، سَهمی از (بَد کاره بودن و بی شَرم بودن) وجود دارد و (بَد کاره بودن و بی شَرم بودنِ ) چشم ، نگاه کردن به حرام هایِ الهی است .
❉ بابا طاهر همدانی نیز در موردِ چشم و اثرات آن ، یک دوبیتی دارد :
➊ ز دستِ (دیده) و دل هر دو فریاد
که هر چه (دیده) بیند دل کند یاد
➋ بسازم خــنجری نیشــش زِ پـولاد
زنــم بـَــر (دیده) تا دل گــردد آزاد
در ابتدا به نظر می رسد شکایتِ باباطاهر ، هم از (دیده) باشد و هم از (دل) ، اما با کمی توجه می فهمیم که اگر او از دل ، شکایت کرده منظورش دلی بوده که اسیرِ بدکارگی ها و بی شرمی هایِ چشم شده ، و در واقع این نگاه است که بر دل ، اثرِ بَدی گذاشته است . برای همین می خواهد خنجر را بر چشم فرود بیاورد نه بر دل . در نظر بابا طاهر این خنجر نیز باید دست سازِ اراده یِ (خودِ آدمی) باشد و نه دست سازِ دیگری . برای همین گفته است : بساز(م) خنجری ... و ضمیر آن را به خود نسبت داده است . البته در گفتاری از امام صادق (ع) آمده است که هیچ چشمی در برابرِ حرام هایِ الهی بسته نخواهد شد مگر این که از قبل ، عظمتِ خدا در دلش آمده باشد . شاید حالا بتوان گفت آن خنجری که بابا طاهر از آن حرف می زند باید در کارگاهِ دل ، ساخته و پرداخته شود و ذَرّاتِ آن نیز باید از جنسِ عظمت و جلال خدا باشد تا با استفاده ی از آن ، دل به آزادی برسد .و این ، اتفاق نخواهد افتاد مگر این که به قولِ پیامبر (ص) از نگاه هایِ (زیاد) و (بی فایده) پرهیز شود که این نوع نگاه ها (غفلت آفرین) هستند و بر هم زننده یِ آرامشِ قلب .
❉ آندره ژید جمله ای دارد که می گوید : بکوش که (عظمت) در (نگاه تو) باشد نه در (چیزی) که به آن (می نگری) . یعنی هیچ (مخلوقی) عظمت ندارد بلکه این نگاهِ بَد تربیت شده و نااهلیِ ماست که به آن رنگِ عظمت می زند . عظمت و بزرگی را باید در جای دیگر جست و جو کرد و یکی از راه هایِ آن ، خارج شدن از جهانِ تکرارهایِ کسالت آور است . حسین پناهی در یکی از شعرهایش می گوید :
« هیچ سرخی شبیه سرخِ دیگر نیست
هر انـــاری به گـــونـه ای سرخ است. »
این (یک جور ندیدن) ، یعنی آغازِ حیرت . یعنی رَد شدن از جهان صورت و قدم گذاشتن در جهانِ معنا . از زینب (س) در کربلا پرسیده شد : کار خدا را با برادرت ، چگونه دیدی ؟ فرمود : (ما رأیت الا جمیلا) : چیزی ندیدم به جز (جمیل و زیبارو) را .
❉ در هشتمین آیه از سوره ی بلد آمده است : أَلَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَیْنَیْنِ : آیا برای او [یعنی انسان] دو (چشم) قرار ندادیم ؟ گفته اند این جمله یِ کوتاه ، قاطع و پرسشی که از نوعِ پرسش هایی است که از فرطِ روشن بودنِ پاسخ ، نیاز به پاسخ ندارد می خواهد پرده یِ بی خبری را بِدَرَد و آدمی را متوجه نعمتی کند که نسبتِ به آن ناسپاس یا کم سپاس است و از این راه ، حسِ شُکرگزاری را تحریک کُنَد و راه درست استفاده کردن از آن را به انسانِ فراموشکار یادآوری کند .
احمد آذرکمان ▎ دهم فروردین 1396
@farhangema110
پیوند به وبگاه بیرونی
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۷ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۶ فروردین ۱۳۹۶، ساعت ۲۳:۲۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱:
درج حاشیه پیرامون عشق در بیت اول
● درودهای فراوان بر شما رستگاران پیشانی سپید . امیدوارم وقت از وجود شما خوش و مبارک باشد.
■ درون این دقایقی که در بساط داریم می خواهم نیم نگاهی نازک کنم به سمت (عشق) ، که اینک یکی از رُکن های غول پیکر فرهنگ ایرانی است و انگار نه انگار که روزگاری محمدبن زکریای رازی و یا افرادی مانند ناصرخسرو تلاش هایی انجام داده اند برای مبارزه با عشق ، و ایرانیان را در مقابل (فرهنگ ارادت) دعوت کرده اند به (فرهنگ اراده) . آقای محمد دهقانی در ترجمه ای که از کتاب طب روحانی اثر محمدبن زکریای رازی داشته ، نوشته است ما قصد نداریم که بگوییم خردستیزی بهتر است یا عشق ستیزی ، بلکه می خواهیم نشان دهیم که ذهن ایرانی ها چگونه می تواند در زمان نه چندان درازی از موضوعی به موضوع دیگر روی بیاورد و بگذارد که چهره ی موضوع اول را غبار فراموشی بپوشاند . این کتاب زمانی نوشته شده که چارچوب فکر ایرانی (خِرد) بوده و نه (عشق).
✓ رازی وقتی داشت می نوشت که (عشق) ، آدمی را در مقابل دیگری خفیف می کند و نمی گذارد به امور جدی عالم فکر کند نمی دانست چیزی نزدیک به دو قرن بعد ، (عشق) در فرهنگ ایران به ارزشی پایدار تبدیل می شود. البته عشقی که رازی با آن می جنگد و آن را از ویژگی های ناپسند آدمی می داند به هیچ روی ، رنگ صوفیانه ندارد .
✓ رازی قبل از پرداختن به موضوع عشق ، ابتدا (لذت) را تعریف می کند و می نویسد فردی را در نظر بگیرید که زیر سایبانی نشسته است ، سپس زیر آفتاب بیابان ، چند ساعت راه می رود . طوری که از گرما رنجور می شود . حالا دوباره به زیر سایبان برمی گردد . به قدر رنجی که از آن گرما کشیده است از آن سایبان لذت می برد . پس قبل از هر لذتی ، رنجی وجود دارد . خارج شدن از حالت طبیعی ، نرم نرمک اتفاق می افتد ولی پیدایش لذت یک هویی و ناگهانی است . گرسنگی و تشنگی هم همین طور است . آرام آرام گرسنه و تشنه می شویم . هر چقدر که از این گرسنگی و تشنگی رنج ببریم ، از خوردن و آشامیدن لذت می بریم . البته بعد از برطرف شدن رنج گرسنگی و تشنگی ، هیچ چیز عذاب آورتر از آن نخواهد بود که دوباره ما را به خوردن و آشامیدن مجبور کنند . نقطه ی بحث این جاست : کسی که دارد لذت را می چشد به رنج قبل از آن توجهی ندارد.
✓ رازی می نویسد حیوانات به حد طبیعی دفع شهوت می کنند و وقتی از (رنج) آن به آسایش رسیدند آن را رها می کنند ولی آدمیان به وسیله ی عقلی که عامل برتری انسان به حیوان است به خیال های لطیف و نهانی دست پیدا می کنند و آن را (عشق) می نامند و در ایجاد این خیال های لطیف و نهانی زیاده روی هم می کنند و از لذتی به لذت دیگر کوچ می کنند . در حقیقت عاشقان دایم برای خود (رنج آفرینی) می کنند و هیچ گاه با آسایش رخ در رخ نمی شوند. بسیاری از آنان به خاطر بی خوابی ، اندوه و بی اشتهایی ، مجنون ، وسواسی و لاغر می شوند .
✓ رازی می نویسد کسی که افسانه ی عاشقان و سخن شاعران نازک دل را می خواند و به موسیقی دلدادگان گوش می دهد ، در مقابل گرفتاری های عشق از خود اراده ای ندارد .
✓ آقای محمد دهقانی در مقدمه ی این بحثِ زکریای رازی آورده است : روح ایرانی وقتی نتوانست (پهلوانانه) با واقعیات زندگی روبه رو شود ، به پستوی درونش خزید و زندگی خود را میان اوهام و خیال بازآفرینی کرد و به قول حافظ به (عیش نهانی) روی آورد . موضوع عشق در ایران با علاقه ی همگانی روبه رو ، و توسط صوفیان به (نهاد) تبدیل شد و البته ناگفته نماند هر چیزی که به نهاد تبدیل شود پویایی اش را از دست می دهد .
با دخل و تصرف در شیوه ی نگارش :
احمد آذرکمان
@farhangema110
پیوند به وبگاه بیرونی
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۷ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۶ فروردین ۱۳۹۶، ساعت ۱۹:۴۸ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۲۲۷ - حکایت عاشقی دراز هجرانی بسیار امتحانی:
درج حاشیه برای بیت عشق از اول ...
【یاقیش گــَلـــَر یــِر دُویماز】
◐ باران می آید و زمین ، سیراب نمی شود .
【مـــَن سَن نَن نَجور دُویوم】
◑ مــن چـــگـونـه از تــو سـیراب شـَـوَم ؟!
«چِکّه ای از یک شعر آذری»
سلام و فراوان سلام بر شما که اندیشه تان همواره از مشرقِ پیاله ها طلوع می کُند .
▊ پرسش : چرا جاده ی عشق هایِ رنگی و هوسناک ، روندگان زیادی دارد ؟ آیا این به خاطر سختی و رنج هایی است که ویژه ی جاده ی عشق هایِ متعالیست ؟
▏ پاسخ : راهِ عشق هایِ هوسناک مثلِ جاده ای سَرپایینی است که سراشیبی اش روندگان را به دویدن هم تشویق می کند ، اما راه عشق های متعالی مثل جاده های سربالاست که راه رفتن در آن ها بی زحمت و رنج نیست . و طبعاً بخشِ حیوانی انسان ، راحت طلب است و مِیلِ به رنج کِشی هایِ مقدس ندارد . برای همین راه عشق های متعالی کم رونده است . به نظر می رسد وقتی شخصی عاشق شخصی دیگر می شود دو حالت داشته باشد : آن فرد یک یا چند (نداشته ی) خود را در فردی دیگر یافته است و یا یک یا چند چیز (مشابه) را در خود و فردی دیگر پیدا کرده است . اگر این (نداشته ها) یا (مشابهات) به بخش حیوانیت انسان تعلق داشته باشند ، امیال آن آدم رنگی و هوس آلود خواهد بود ، اما اگر آن (نداشته ها) یا (مشابهات) مربوط به بخشِ متعالی انسان باشد بی شک امیال آن آدم نیز متعالی خواهد بود . در صورتی که امیال عاشق ، رنگ متعالی داشته باشند ، دیگر فکر و ذکر عاشق ، وصال و رسیدن به معشوق نمی شود بلکه او راه می افتد که از اسرار عشق باخبر شود و حتی بیش تر از (راه رسیدن) ، لذت می برد تا از (خود رسیدن) .البته راه عشق های متعالی در نظر بزرگان و شاعران چندان (خوش توصیف) نیستند بلکه (خوفناک) نیز جلوه کرده اند . مثلا رابعه عشق را دریایی معرفی می کند که کرانه و کناره ندارد یا حافظ آن را راهی معرفی می کند که در آن ، سرها را بریده اند بی جرم و بی جنایت . یا حافظ در جای دیگر می گوید : که عشق آسان نمود اول ولی افتاد (مشکل ها) . مولوی نیز در اشعارش گفته است : عشق از اول ، (سرکش) و (خونی) بود▎ تا گریزد هر که بیرونی بود . و عطار این توصیفات را را به جایی می رساند که می گوید خود عشق ورزی هم حجاب و مانعی است برای رسیدن به معشوق . باید از آن هم گذشت تا بیگانه ای میان عاشق و معشوق نماند ؛ دلا گر عاشقی از عشق بگذر ▎ که تا مشغول عشقی عشق بند است . و شاید حالا بتوان حدس زد که چرا راه عشق های متعالی کم رونده و به عبارتی یتیم است . چون سر و کارش با جایگاه عالی اندیشه است نه با جایگاه های فرو مرتبه ی بدن . چقدر زیبا گفت اردشیر رستمی که آدمی با اندیشیدن ، یتیم می شود .
احمد آذرکمان . فروردین 1396
@farhangema110
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۷ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۵ فروردین ۱۳۹۶، ساعت ۱۲:۳۱ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۳۵:
درج حاشیه برای بیت "مدعی مگویید ..."
▍ الف .درد و رنجِ عشق و منشا آن :
امروزه در روان شناسی بین کلمه یِ «درد» و «رنج» ، مرزبندی وجود دارد .
◑ (درد) را حالتِ نامطلوبی می دانند که مربوط به تن و جسم است . مثل وقتی که دست ما لایِ در می ماند .
◐ و (رنج) را حالتِ نامطلوبی می دانند که مربوط به جسم و تن نیست. مثل وقتی که یک عزیز را از دست می دهیم . ◑ هر چند در هر دو حالت این روانِ آدمی است که دچار درد و رنج می شود .
◐ اما در گذشته این دو مفهوم (برعکسِ) امروز به کار رفته اند . یعنی می گفته اند دردِ عشق . در حالی که به زبان امروز می شود رنجِ عشق .
▲ مصطفی ملکیان در تحلیلی که از 18 بیتِ آغازینِ مثنویِ مولوی ارائه داده ، گفته است یکی از راه های شناختن (شعر عرفانی) این است که :
▣ عارف در آن از (تنهایی) شکایت نمی کند . چون عارف ، خود را (تنها) نمی داند .
➤ پس هر شعری که شاعرش از (تنهایی) نالیده ، شعرِ عرفانی نیست .
▣ بلکه عارف از (جدایی) شکایت می کند . بالطبع ، (جدایی) زمانی معنی دارد که پیش از آن ، (وصلی) در کار بوده باشد .
▣ پس در دستگاه و نظامِ فکریِ ☜عرفان☞ ، (درد) یا به تعبیر امروزی (رنج ) ، ناشی از همین (جدا افتادن) از معشوق است .
▣ مولوی - که از عارفان شاعر است - ، درد یا به عبارتِ امروزی رنج را گروگانِ خدا می داند در وجود آدمی . و شناسایی این گروگان را وابسته می داند به میزانِ (آگاهی) ، ترکِ (آزمندی) و ترکِ (خودپرستیِ) شخص . البته این که همه ی مشکلات بشر ، ریشه در (خودخواهی) دارد تفکری بودایی است . عارفان یکی از راه های رها شدن از رنجِ خودپرستی را (مرگِ اختیاری) دانسته اند یعنی مرگ یک سری از رفتارها چه رفتارهایِ بیرونی و چه رفتارهایِ ذهنی . مثل آن طوطی که با مرگِ (شیرین زبانی اش) بازرگان را فریفت و از قفس آزاد شد . چون تا زمانی که این رفتار را تَرک نکرده بود در قفس مانده بود .
▣ در قرآن نیز آمده است که : لقد خلقنا الانسان فی کبد ؛ یعنی ما انسان را خلق کردیم در کبد . که یکی از معانی برجسته ی کبد ، رنج است .
▌ ب . توضیح بیت
«با مدعی مگویید اسرارِ عشق و مستی
تا بی خبر بمیرد در دردِ خود پرستی»
▓ مصطفی ملکیان در تحلیلی هایش از آن 18 بیت ، نوشته است که (عارفان) ، هر انسانی را (مخاطب) خود قرار نمی داده اند بلکه دنبالِ (مخاطبِ خاص) بودند . یعنی عارفان هر انسانی را از آن جهت که انسان است ، چشم و گوش دارد و تیز ذهن است (مخاطب) قرار نمی داده اند . بلکه می گفتند (مخاطبِ) ما باید دارای (ویژگی های روحی خاص) باشد و به قول مولوی ، مخاطب باید سینه و دلی شرحه شرحه از (درد/ رنج) داشته باشند تا عارف برای او شرحِ (درد/رنجِ) اشتیاق را بگوید . برای همین حافظ از (هم پیاله های فکری اش) می خواهد که اسرار را برای (مدعی) - که آن ویژگی های (روحی) خاص را ندارد - فاش نکنند .
▓ (عشق) در باور عارفان ، آدمی را به گفتار نمی آورد بلکه به فکر فرو می بَرد . برای همین در نظر آن ها (مدعی) ، که با لفظ و صوت ، دَم از عشق می زند ، عاشق و (صاحب خبر) نیست و گرفتار (درد/رنجِ) خود پرستی است و گفتیم که به باور عارفان ، یکی از عواملی که باعث می شود آدمی ، گروگانِ رنج را در وجودش نشناسد و بی خبر بمانَد همان (خود پرستی) است .
▓ به نظر بنده هر چند حافظ اعتقاد دارد که (بی خبر) باید در (رنجِ خودپرستی) بمیرد اما از پند دادن و نصیحت کردن آنان دست نکشیده است به این مصرع دقت بفرمایید : "ای بی خبر بکوش که صاحب خبر شوی ." یعنی ای بی خبر بکوش که آن (شایستگی روحی و مخاطبِ خاص شدن) را به دست بیاوری . و البته قرار نیست کسی این شایستگی را به ما بدهد بلکه به (کوشش) خودِ آدم بستگی دارد .
【 در پناهِ حق . فروردین 96】
@farhangema110
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۷ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲ فروردین ۱۳۹۶، ساعت ۱۲:۵۲ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۵:
جناب خواجوی کرمانی سلام
منت پذیرم لطفتان هستم . هر که اهل دانش است و البته آن دانشی که معرفت افزاید و نه هر دانشی - به نظر اهل معنا رستگار و نجات یافته است . ما این اصطلاح را از استاد خوش کلام محمد صالح علا به یادگار داریم و زمزمه می کنیم باشد که از پوست آن بگذریم و به مغز ان برسیم . الهی که در پناه آن عظمت یکتا باشید .
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۷ سال و ۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۱ فروردین ۱۳۹۶، ساعت ۱۶:۱۹ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۵:
رستگارانِ دانشی سلام .
در فرصتی که به سمتِ ما جاریست می خواهیم کنارِ یکی از رُباعیاتِ خیام بنشینیم و از زُلالِ آن پیشانی ای خُنَک کنیم .
➊ این (کوزه) چو من ، عاشقِ زاری بـــوده‌ست
در بـنـدِ سـَرِ زُلـفِ نـگــاری بـــوده‌ست
➋ این دســتـه کـــه بـــر گــردنِ او می‌بـیــنــی
دَســـتی ســـت که بر گردنِ یاری بوده‌ست
✘ قبل از آن که بخواهم این رباعی خیام را با دست های خودم برای ذوق های تندرستان پوست بگیرم اجازه می خواهم که چکیده ی داستان "میز ، میز است" از پیتر بیکسل را که بی مناسبت با قصدِ اولیه نیست تعریف کنم .
در این داستان یک مردِ پیر و تنها ، برای ایجادِ (تغییر) در زندگیِ (تکراری اش) ، نامِ اشیایِ دُور و بَرش را عوض می کُند . مثلا نام رختخوابش را می گذارد عکس . این پیرمرد گاهی شعرهایِ دوران کودکی اش را به وسیله یِ (نام هایی که تازه ساخته) ، ترجمه می کند و به این صورت سرگرم می شود . این بازی یا تصمیم تا جایی پیش می رود که نه دیگر پیرمرد ، حرفِ مَردُم را می فهمد و نه مَردُم ، حرفِ او را . و پیرمرد (تنهاتر) از قبل می شود . شاید بتوان یکی از دلایلِ پیش آمدنِ این تنهایی گزنده را این دانست که پیرمرد (تغییر) را در سطح ، جستجو کرده نه در عمق .
✘ وقتی یک شاعر ، چیزی را به چیزی شبیه می کند یا یک نام جدید یا یک وظیفه ی تازه بر کِتفِ واژه ها می گذارد ، به نظر می رسد آن تشبیه یا آن نام یا آن وظیفه به نوعی سوء قصد علیهِ واقعیت آن واژه باشد . با این حساب باید بگوییم شاعر در این شعر علیهِ (کوزه) یک سوء قصدِ معنایی انجام داده است . خیام در یک لحظه اندیشه اش را بسته بندی می کُند و آن را به دوشِ کوزه می گذارد و آن را به سَمتِ مخاطب روانه می کند . اهل معنا می گویند که هیچ شعری کامل نیست مگر در نزد مخاطبی که آن را می فهمد .
✘خیام در لحظه یِ سرودنِ این شعر ، فکرش درگیر موضوعِ عشق بوده البته نه آن عشقی که قد و قامتی عارفانه و فرازمینی داشته باشد بلکه عشقی که تن جویانه ، عیش طلب و زمینی است . عشقی که یکی از نشانه هایش دست انداختن بر گردن معشوق است . در جهان بینی خیام این عشق هم می تواند (عاشق زار و بیچاره) داشته باشد . در واقع ، خیام احوالاتِ درونی اش را به سمتِ کوزه (فرافکنی) می کند . قاعدتا کوزه یِ بی جان ، در این جا رسول و پیغام آورِ وضعیت روحی و احوالات درونی شاعر قرار می گیرد . خیام از طریقِ کوزه ، خاطرات گذشته اش را مُرور می کند . خاطراتی که در آن عاشقِ زاری بوده ، انگشت در زلفِ یارش برده ، دست بر گردنِ معشوقش انداخته است . در حقیقت ، کوزه در این جا بهانه است که شاعر معاشقه هایش را اوّل برای خود و سپس برای ما روایت کند . در لایه های زیرین شعر می توان به سَراب بودن و کوتاه بودنِ این گونه لذت ها پی برد . لذت هایی که زود ، خاک خواهند شد و اگر هم روزی جان بگیرند فقط در عالم خیال و رویا مجال زندگی خواهند داشت . کوزه که در عالم واقعیت ، نگهدارنده یِ آب است به وسیله یِ نوعِ روایتِ شاعر تبدیل می شود به نگهدارنده ی خاطراتِ معاشقه ، به ویژه با آن دسته اش .
✘ روایت خیام از کوزه باعث می شود برخی هر جا کوزه دیدند ، کمی مکث کنند و از نُو به کوزه نگاه کنند و البته برای بعضی دیگر هم این روایت از کوزه ، نه تنها جذاب نخواهد بود بلکه با شاعر ، غریب تر هم خواهند شد . چون شاعران هم مثل پیرمردِ داستانِ "میز میز است" دایم در حال عوض کردن نام ها و کارکردهایِ تکراریِ این جهانند .
واژه فقط واژه است . واژه فقط می تواند خواب معنی اش را ببیند . واژه هر چه دست و پا بزند ، سرنوشتش فقط غرق شدن در معنیست . چه شگفت انگیز است این مصرع عطار :
"ما جمله غرق گشته وان دُر دَرآب مانده "
@farhangema110
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۷ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۸:۱۴ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۴۹ - اختلاف کردن در چگونگی و شکل پیل:
فرهنگ ما:
درود و فراوان درود بر رستگارانِ دانشی و فرهنگ دوست که همراه با اون ها بر سرِ سفره ای مشترک ، گوشه یِ نان می شکنیم .
■ امشب سَرِ این داریم که در مورد (ذهنیت ایرانی) چند خطی را با شما در میان بگذاریم .
✓ مولوی یِه قصه داره به نام (فیل در تاریکی ) . تویِ این قصه عده ای یِه فیل رو که در (اتاقی تاریک) قرار گرفته لمس می کُنَن . یکی گوشِ فیل رو لمس می کُنه می گِه این بادبِزنه . یکی پشتِ فیل رو لمس می کُنه می گِه این مثلِ تخت می مونه . دیگری خرطومِ فیل رو لمس می کُنه می گه این شبیه ناودونه .
✓ خلاصه تویِ این قصه ، هر فرد بر اساسِ تصوری که در ذهنش داره فیل رو به یِه چیزی تشبیه می کُنه . البته ذهنی که این تشبیه ها رو انجام می دِه ، تویِ (تاریکی) قرار گرفته . در آخر هم که نوری به این فیل تابیده می شه ، حرف از (کُلِّ) فیله . نه فیلی که از اجزا تشکیل شده . انگار شِدّت اون نورِ تابانده شده این قد زیاده که جزئیات رو مَحو می کُنه و فقط زوم می شِه رو کُلِّ فیل .
✓ یکی از ویژگی های (ذهنِ ایرانی) کُل گرایی و کُل نِگریه . ذهنِ ایرانی غالبا به جزئیات توجه نمی کنه و این باعث می شِه نَتونه گذشته و حالِ فرهنگِ خُودی و غیرِ خُودی رو به صورت دُرُست توصیف کُنه . پس در شکل گرفتنِ (دانایی ایرانی) ، امرِ جزئی اعتبار نداره و همیشه یِه سایه ، یِه تاریکی بر سَرِ جزئیاته . این بی توجهی به جزئیات ، امر شناخت رو دشوار می کُنِه .
✓ برای همینه که هر کس (جزئی) از تاریخ ایران رو لمس می کُنِه اون رو سرایت می دِه به (کُلّ) تاریخ ایران . یکی فقط به جُزءِ دین می پردازه ، یکی تنها به جُزءِ پالایشِ زبان می پردازه ، دیگری به جُزءِ باستان گرایی و یا ...
✓ در مجموع باید بِگیم ایران از اجزایی رنگارنگ و گوناگون ساخته شده و اگر فقط به یِه جُزءِ اون توجه کنیم نمی تونیم اون رو بشناسیم .
✓ اگه بخوایم یه خوانشِ بُرون متنی از این قصه ی مولوی داشته باشیم باید بِگیم در پایان داستان که نور تابیده می شه ، به جای این که جزئیاتِ فیل محو بشه و نادیده گرفته شِه باید از (ارتباط بین اجزا) صحبت بشه ، چون اون فیل بدونِ اون اجزا اصلا موجودیت پیدا نمی کُنه .
● منبع : " کمی درباره ی ذهنیت ایرانی / معصومه علی اکبری "
● با دخل و تصرف در لحن ، شیوه ی نگارش و استخدام کلمه : احمد آذرکمان
@farhangema110
احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ۷ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۸:۱۰ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۵۶:
فرهنگ ما:
■ درود و فراوان درود بر شما رستگارانی که در پنهانِ خویش ، بهاری خوش هیبت برای شکفته شدن دارید .
در فرصتی که رو به سمتِ ما در حالِ حرکته می خواهیم نگاهی نازک کنیم به مساله ی (زمان) .
✓ ما نمی تونیم تعریفِ کاملی از زمان ارائه بِدیم .
هر تعریفی که از زمان ارائه می دیم فقط برخی از جنبه های زمان رو در برمی گیره . پس (زبان) در رساندن مفهومِ (زمان) ناتوانه . برای مثال بیتی از حافظ رو با هم مرور می کنیم :
مِیِ دوســـاله و محـــبوب چهـارده سـاله
همین بَسَست مرا ز صحبتِ صغیر و کبیر
مُطابِقِ زبان ، دوساله باید صغیر و چهارده ساله باید کبیر حساب بشه ، اما در میان انسان ها ، کسی که 14 سال داره صغیر ، و شرابی که 2 سال داره ، شرابِ کهنه و گیراییه و به اصطلاح ، کبیر حساب می شه . و حافظ این تعریفِ رسمی از زمان رو با طنز مُواجِه کرده . چون او در این بیت می گه : "من هیچی از این دنیا نمی خوام جُز این که از کوچک سالانِ جهان ، با مِی (شرابِ) 2 ساله هم سخن بشم و از بزرگ سالانِ جهان با محبوبِ 14 ساله . در حالی که گفتیم شرابی که 2سال از پخته شُدَنَش گذشته باشه نسبت به محبوب 14 ساله کبیر حساب می شه . پس در این بیت ، 2سال از 14 سال بیش تر به حساب می آد !
✘✘✘
✓ در واقع ما دو نوع زمان داریم :
الف - زمان فیزیکی : این همان زمانیه که با ساعت ، دقیقه و ثانیه اندازه گیری می شه .
ب - زمان نفسانی یا روان شناختی : این زمان ، با ساعت ، دقیقه و ثانیه اندازه گیری نمی شه بلکه کیفیتِ احوالاتِ درونیِ ما زمان رو اندازه گیری می کُنه . مثلا برای کسانی که پشتِ درِ اتاقِ عمل، منتظرِ نتیجه هستَن ، زمان به کُندی می گذره . باز برای مثال ، بیتی از حافظ رو با هم مُرور می کنیم .
آن دَم که با تو باشم یک سال هست روزی
وان دَم که بی تو باشم ، یک لحظه هست سالی
وقتی یه سال در نظرِ آدم یه روز به حساب بیاد و آدم بگه چه قد همه چی زود گذشت و یا یه لحظه به اندازه ی یِه سال کِش بیاد یعنی آدم بگه چه قد همه چی کُند می گذره ، این دیگه مربوط به زمان فیزیکی نیست بلکه مربوط به زمانِ نفسانیه .
● منبع : مقاله ی زمان در شعر حافظ .دکتر آسیابادی
● با دخل و تصرف در لحن ، شیوه ی نگارش و استخدام کلمه : احمد آذرکمان
@farhangema110