گنجور

حاشیه‌گذاری‌های زهیر

زهیر


زهیر در ‫۱ سال قبل، یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۰۰ در پاسخ به ابراهیم وژدان دربارهٔ حافظ » قطعات » قطعه شمارهٔ ۳۲:

مُلهَم اسمِ مفعولِ بابِ افعال،  یعنی «کسی که بهش الهام میشه».اگر به آیه ۷ و ۸ سورۀ شمس قرآن مراجعه کنی، روشن‌تر میشی.

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۹:۵۹ در پاسخ به اروند دربارهٔ حافظ » قطعات » قطعه شمارهٔ ۲۶:

این هم شبیه‌ترین بیت به بیت سوم شعر بالا از غزل ۳۲۹ دیوان حافظ

صف‌نشینان نیک‌خواه و پیشکاران باادب

دوست‌داران صاحب‌ْاسرار و حریفان دوست‌کام

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۵:۰۸ دربارهٔ حافظ » قطعات » قطعه شمارهٔ ۳۰:

معنیِ این قطعه چیه؟ 

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۴:۵۷ دربارهٔ حافظ » قطعات » قطعه شمارهٔ ۲۵:

وی در مصراع دوم یعنی: وَ اِی

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۴:۳۳ دربارهٔ حافظ » قطعات » قطعه شمارهٔ ۲۱:

بیت دوم رُ میشه به دو صورت خوند:

۱:

سالِ خرّم، فالِ نیکو، مالِ وافر، حالِ خوش

اصلِ ثابت، نسلِ باقی، تختِ عالی، بختِ رام

۲:

سالْ خرّم، فالْ نیکو، مالْ وافر، حالْ خوش

اصلْ ثابت، نسلْ باقی، تختْ عالی، بختْ رام

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۰:۴۱ دربارهٔ حافظ » قطعات » قطعه شمارهٔ ۲۲:

خدا رحمتشون کنه.

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۰:۳۴ دربارهٔ حافظ » قطعات » قطعه شمارهٔ ۱۹ - ماده تاریخ وفات (رحمت حق = ۷۵۶):

به احتمال قوی خانۀ بی‌نظم و نسق یعنی بی‌در و پیکر یا قرازه

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۳:۲۲ در پاسخ به ناشناس دربارهٔ شیخ بهایی » نان و حلوا » بخش ۴ - فِی التَّأَسُّفِ وَ النّدامَةِ عَلیٰ صَرْفِ الْعُمرِ فیما لایَنْفَعُ فِی الْقِیامَةِ وَ تأْویلِ قَولِ النَّبیِّ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم: «سُؤْرُ الْمُؤْمِنِ شِفاءٌ»:

ایشان روشِ علم‌آموزیِ مرسوم (و نه خود علم فقه و ...) را در مقایسه با «راه عشق و تسلیم» رد کرده و خود فقه و ... را باطل بیان نکرده. ایشان می‌گوید عمر را در قیل و قال هدر ندهید و معارف را از روش‌هایی مانند روش سیّد بحرالعلوم و خود پیامبر و معصومین علیهم السلام و حتی «ملّا کاظم کربلایی ساروقی» بیاموزید که مستقیما به منبع وصل شده‌اند و از هزار قسمت علومشان، یکی را هم از کتاب و درس و بحث فرانگرفته‌اند.

امام علی علیه السلام: لَیسَ الْعِلْمُ فی السَّماءِ فَینْزِلَ إلَیکمْ، وَ لا فی تُخومِ الارْضِ فَیخْرُجَ لَکمْ؛ وَ لَکنَّ الْعِلْمَ مَجْبولٌ فی قُلوبِکمْ تَأَدَّبُوا بِآدابِ الرّوحانیینَ یظْهَرْ لَکم‏.

ترجمه: علم در آسمان نیست که بر شما نازل شود و نه در زمین تا استخراج شود، بلکه علم خو گرفته (یا مخلوق شده) در قلب‌هایتان است، مؤدّب به آداب روحانی شوید تا برایتان ظاهر شود.

سند حدیث: الحقائق فی محاسن الاخلاق‏‏

 

رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَا أَخْلَصَ عَبْدٌ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً إِلاَّ جَرَتْ یَنَابِیعُ اَلْحِکْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَی لِسَانِهِ.

در حدیثی از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله وارد شده که حضرت فرمودند: هیچ بنده‌ای خود را چهل صبح برای خدای عزّ و جلّ خالص نکرد، مگر آن‌که چشمه‌های حکمت از قلبش بر زبانش جاری شد.

سند حدیث: عیون أخبار الرضا علیه السلام، جلد۲، صفحه ۶۹

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۷:۱۵ دربارهٔ حافظ » قطعات » قطعه شمارهٔ ۳ - ماده تاریخ وفات تورانشاه (میل بهشت = ۷۸۷):

نام پدر آصف، بَرخیا بود و خودش جانشین حضرت سلیمان علیه السلام بود و در یک چشم به هم زدن تخت بلقیس (ملکه سرزمین سبا) را نزد سلیمان آورد. این ماجرا در آیه ۴۰ سوره نمل  و آیات قبل و بعدش در قرآن گفته شده.

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۶:۰۲ دربارهٔ حافظ » قطعات » قطعه شمارهٔ ۲:

در ابیاتی از شیخ بهایی در کتاب نان و حلوا، بخش ۴ مطالبی با فحوای مطالب قطعه ۲ در بالا مستورست:

 

علم نبوَد غیر علم عاشقی

مابقی تلبیس ابلیس شقی

 

علم فقه و علم تفسیر و حدیث

هست از تلبیس ابلیس خبیث

 

زان نگردد بر تو هرگز کشف راز

گر بود شاگرد تو صد فخر راز

 

و در همان کتاب، بخش ۵:

أَیُّهَا الْقَوْمُ الَّذی فِی‌ الْمَدْرِسَه

کُلُّ ما حَصَّلْتُموها وسوسه

 

فکر کم ان کان فی غیر الحبیب

مالکم فی‌النشاة الاخری نصیب

 

در کشکول شیخ بهایی، دفتر اول، قسمت دوم، بخش پنجم هم تکرار شده.

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۴:۳۳ در پاسخ به جلال دامن افشان دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۱۷۰ - افتادن رکابدار هر باری پیش امیر المؤمنین علی کرم الله وجهه کی ای امیر المؤمنین مرا بکش و ازین قضا برهان:

در تأیید این سخن، این کلیپ عالی و زیبا را تماشا بفرمایید:

دو زن طفل خوش منظری داشتند

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۴:۲۱ دربارهٔ صغیر اصفهانی » دیوان اشعار » رباعیات » شمارهٔ ۲۲:

علیٌّ ممسوس فی ذات الله

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۴:۱۹ دربارهٔ صغیر اصفهانی » دیوان اشعار » رباعیات » شمارهٔ ۲۳:

صغیر اصفهانی خدا رحمتت کنه، ایشالا با علی محشور باشی

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۴:۱۵ در پاسخ به مستعار فلانی دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۳۵۹:

🌝

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۴:۰۸ در پاسخ به مستعار فلانی دربارهٔ عطار » الهی نامه » بخش دوازدهم » (۱) حکایت کیخسرو و جام جم:

خب که چی؟

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۴:۰۲ در پاسخ به آرمان وکیلی صادقی دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۳۰۳:

ما هم نگفتیم علی عبد نیست.

قرآن دربارۀ پیامبر اکرم می‌گوید: «وما رمیت اذ رمیت و لکنّ الله رمی» یعنی تا این حد مقام حضرت پیامبر را بالا بیان می‌کند و در آیه‌ای دیگر «بورک من فی النار و من حولها» گفته شده و در آیۀ دیگر آمده که: از درخت به حضرت موسی گفته شد: انی انا الله.

وقتی آتشی و درختی چنین باشند، انسانِ کامل (امام علی علیه السلام) که اشرف‌اند.

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۳:۱۴ در پاسخ به مستعار فلانی دربارهٔ شیخ محمود شبستری » گلشن راز » بخش ۳۱ - قاعده در بطلان حلول و اتحاد:

🤔

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۵۰ در پاسخ به (نگین)در ابتدای راه دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۸۴:

اگر بخواهیم احتمال‌پردازیِ بیشتری کنیم:

در حدیث از پیامبر اکرم صلّی اللّٰه علیه و آله نقل است که فرمودند:

مَا مِنْ إِنْسَانٍ إِلاَّ وَ مَعَهُ شَیْطَانٌ قَالُوا وَ أَنْتَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ قَالَ وَ أَنَا لَکِنَّهُ أَسْلَمَ بِعَوْنِ اَللَّه

ترجمه: هیچ انسانی نیست مگر آنکه شیطانی همراهش هست. گفتند حتّی شما ای پیامبر خدا؟ فرمود: حتی من، ولی (شیطانی که همراه من است،) به یاری خدا مسلمان شده است. عطار نیشابوری در الهی‌نامه فرمود:

تو را در سینه شیطانیست پیوست

که گردد ز آرزوی جادویی مست

اگر شیطانِ تو گردد مسلمان

شود سحر تو، فقه و کفر، ایمان

ز اهل خُلد گردی جاودانه

کند شیطان سجودت بی‌بهانه

شاید منظور حافظ همین شیطانی بوده که همراهش بوده و مسلمان شده و دوست صمیمیِ حافظ گشته بوده.

البته همه آنچه عرض شد، احتمال‌پردازی و گمانه‌زنیست و اثبات و ادعایش محتاج دلیل محکم است و یا عالم یا عارفی چون خود حافظ که این مراتب را گذرانده یافت شود و این گمانه‌زنی را تأیید کند.

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۴۴ در پاسخ به مستعار فلانی دربارهٔ عطار » الهی نامه » بخش هشتم » (۱۳) حکایت موسی علیه السلام در کوه طور با ابلیس:

🤔

 

زهیر در ‫۱ سال قبل، جمعه ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۴۰ در پاسخ به (نگین)در ابتدای راه دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۸۴:

آیه ۳۴ سورۀ «فصّلت»: ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ

ترجمه بهرام پور: [بدی را] با شیوۀ نیکوتر دفع کن که ناگاه خواهی دید همانکه میان تو و او دشمنی بود، گوئی دوست صمیمی است.

شاید طبق این آیه بتوان درباره «او» چنین نظر و احتمالی داد که او هرکه و هرچه هست، قبلا با حافظ دشمنی داشته و اینک (یعنی زمان سرودن این شعر) دوست صمیمیِ حافظ گشته.

 

۱
۲
۳
۴
۵
۶