گنجور

 
آشفتهٔ شیرازی

عشقِ پیرانه‌سرم انگیخته در دل نشاط

بر هوا گسترده‌ام از نو سلیمان‌وَش نشاط

پرچم زلف بتی افکند بر سر سایه‌ام

تا زنم بر بام گردون پرچم عیش و نشاط

قافله‌سالار عشقم کاروان پربار دل

مشتری مغبچگان و کوی میخانه رباط

اختلاط ماه و تو هست از ازل چون نور و چشم

گر به چشم مردمانم نیست پیدا اختلاط

ربط جان زآن تار زلفینِ دوتا کی بگسلد

تا که باشد در میان جان و جانان ارتباط

دست معمار وجودم چون بنا کرد از ازل

خشت من از عشق کرد و مهر مَه‌ْرویان مَلاط

مادر گیتی مرا در پای خُم زاد از ازل

دایه‌ام شد می‌ْفروش و خاک میخانه قماط

احتیاطی داشتم از دیدن روی بتان

ناگهان تیر نظر از دست برد آن احتیاط

عیش باقی جوی در کوی مغان منزل گزین

در بسیط خاک چون نبود بساط انبساط

درگه پیر مغان خاک نجف دارالامان

این صراط مستقیم آشفته و نعم الصراط

سعی کن ای دل که تا گردی غبار درگهش

تا کله گوشه ز کیوان بگذرانی از نشاط

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه
سنایی

تا به بستانم نشاندی بر بساط انبساط

ناگهانم در برآوردی و ماندی در بساط

برگشاد از قهر و لطف لشکر قهرت کمین

تا به دل‌ها درنگون شد رؤیت انس و نشاط

من ز بهر دوستی را جان و دل کردم سبیل

[...]

نظیری نیشابوری

روی دل با دوست باید داشت در مرگ و نشاط

راست رفتی در محبت، راست رفتی در صراط

دوستی با دشمنان دوست دشمن دوستی است

تا نباشد دل موافق درنگیرد اختلاط

اعتدال از سرو باغ آموز نی از خار و گل

[...]

فیاض لاهیجی

گریه بی‌خون دلم رنگی ندارد در بساط

بی من آه و ناله با هم کی نمایند اختلاط

آن سبکروح غم عشقم که دایم می‌کند

گریه بی من انقباض و ناله با من انبساط

گر دل درد آشنای من نبودی در میان

[...]

سیدای نسفی

با پریشان روزگاران یار دارد اختلاط

مهر نتواند کشیدن در کمند احتیاط

سالکان را زیر گردون نیست جای خواب امن

خون چندین کاروان را خورده خاک این رباط

عاشقان مفلس خود را به سنگ کم مزن

[...]

نورعلیشاه

ای که با نیکان طمع داری که یا بی ارتباط

با بدان منشین که باایشان مضر است اختلاط

رو عدالت پیشه کن هر روز و میکن راستی

تا روزی از عدل فردا راست بر روی صراط

چیست این دنیا رباط و خلق دنیا کاروان

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه