گنجور

حاشیه‌ها

سیدمحمد جهانشاهی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۲۵ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۶۰:

عاشقِ بی چاره را ، به جُرمِ چه کُشتی

سیدمحمد جهانشاهی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۲۳ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۶۰:

چون تو ندیدم صنم ، به هیچ کنِشتی

رضا صدر در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۲۳ دربارهٔ رودکی » مثنوی‌ها » ابیات به جا مانده از مثنوی بحر متقارب » پاره ۷:

بیمار غَنج=بیمار ناک (دهخدا)=بیمار 

توضیح به عنوان مرجع برای اپیزود چهاردهم پادکست فراگفتار، در باب اشعار رودکی: 

پیوند به وبگاه بیرونی

سیدمحمد جهانشاهی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۲۱ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۶۰:

ماهِ فلک را ، که ما بِهیم و تو زشتی

فرهود در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۱۸ در پاسخ به ملک دربارهٔ نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۲۱ - نمودن شاپور صورت خسرو را بار دوم:

گِلی خوشبوی در حمام روزی

رسید از دست محبوبی به دستم

 

سیدمحمد جهانشاهی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۰۸ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۲۱:

بی خبر از دُو جهانم، خبری بهتر از این

رضا صدر در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۰۳ دربارهٔ رودکی » مثنوی‌ها » ابیات به جا مانده از کلیله و دمنه و سندبادنامه » بخش ۶:

نهیب=عظمت، هولناکی

سهم=هیبت 

توضیحات برای اپیزود چهاردهم پادکست فرا گفتار در موضوع اشعار رودکی:

پیوند به وبگاه بیرونی

 

 

ج اروجی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۲:۵۷ در پاسخ به امیرحسین دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۵۴۵:

شیره‌ی انگور که جای خود دارد، حضرت مولانا برای افاده‌ی معانی عرفانی بارها به کیر خر توسل جسته. البته شخصا فکر نمی‌کنم ایشان مخالفتی با مصرف شراب انگوری داشته باشند. اما احتمالا اشاره به "شراب شیره‌ی انگور" از باب تاکید ضمنی بر بی ارزش بودن نظر مسلمین در مورد "من ذهنی" حضرت مولاناست (با توجه به اهمیت نابودی "من" در عرفان).
سرخوشی مد نظر ایشان از دولت عشق الهی است که در حالت خلسه، روشن‌بینی یا برونفکنی اختری و دستیابی به "وحدت" و "عقل کل" حاصل می‌شود. همچنانکه بلافاصله در بیت بعد می‌فرماید:
مرا بویی رسید از بوی حلاج...

سیدمحمد جهانشاهی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۲:۲۶ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۰۸:

دردِ فروغی را دوا ، تا کِی به فردا افکنی

احمد خرم‌آبادی‌زاد در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۲:۰۶ دربارهٔ مسعود سعد سلمان » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۷۵ - در تهنیت لوا و عهد خلیفه و مدیح ملک ارسلان:

در نسخه خطی مجلس (به شماره بازیابی 13354)، دو بیت آخر به شکل زیر ثبت شده‌اند که از نظر قافیه سازگاری دارند:

نشاط را همه در مجلس تو باد مقام/ملوک را همه بر درگه تو باد ملاد

به حل و عقد و بد و نیک عزم جزم تو را/چو کوه باد ثبات و چو باد باد نفاد

فاطمه در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۰:۴۳ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۳۷:

همه میگن با صدای استاد شجریان ولی من این شعر رو با یاس شناختم 

از دشمنان برند شکایت ز دوستان / چون دوست دشمن است شکایت کجا بریم / سعدی تو کیستی که در این حلقه‌ی کمند / چندان فتادند که ما صید لاغریم

در اهنگ بیم 

احمد خرم‌آبادی‌زاد در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۰:۳۶ دربارهٔ مجد همگر » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۱۴:

در باره بیت شماره 12:

در لغتنامه دهخدا، فرهنگ فارسی معین، فرهنگ عمید و فرهنگ تاجیکی (چاپ فرهنگ ماصر)، واژه‌ «مَلاد» (malad) وجود ندارد. تنها چیزی که می‌توان گفت این است که واژه عربی «ملاذ» (به معنی پناهگاه، دژ و تکیه‌گاه) در پی فرآیند واج‌شناختی به «ملاد» تغییر کرده است.

سیدمحمد جهانشاهی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۰:۲۶ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۲۸:

می کشد به مِیدانم ، صف کشیده مژگانش،

الف رسته در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۱۹:۵۴ دربارهٔ مجد همگر » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۱۴:

گنجیاب عزیزی برای بیت ۱۲ این قصیده حاشیه‌ای نوشته بودند که واژهٔ «ملاد» غلط است و هرجا گشته‌اند معنی‌ای برای آن نیافته‌اند، سپس در نسخه خطی مجلس ۱۳۷۶۳ این قصیده را یافته‌اند که در آن به جای «ملاد» نوشته شده است «بلاد» و پیشنهاد کرده بودند که گنجور آن را ویرایش کند.

اگر پیشنهاد ایشان را به کار بگیریم، مصرع چنین می‌شود: «در این مکان که هنر را نماند هیچ بلاد». می‌بینم که «این مکان» با «بلاد» همخوانی ندارد. اشکال دستوری دارد و معنی را هم به باد می‌دهد. از همین روی من کنجکاو شدم که ببینم مشکل در کجاست.

من هم تلاش کردم که آن نسخهٔ ۱۳۷۶۳ مجلس را به دست بیاورم ولی نتوانستم، در گذشته کار آسانی بود ولی با تغییرات پی در پی در ساست کتابخانهٔ مجلس و کنسرسیوم ملی اسناد، سرنخ‌ها را گم کرده‌ام. در همین جستجوهابه منبع خطی دیگری دست یافتم که لینک آن را در اینجا گذاشته‌ام.

در این منبع خواهید دید که واژهٔ «ملاد» سرجای خود است و در حاشیه معنی آن را نوشته است : پناهگاه.

باری سه حاشیه کوچک بر حاشیهٔ گنجیاب عزیز نوشتم. که دو تای آن برای پرسش ایشان بود و سوم آن راجع به بیت ۸، واژهٔ «خسروش» که پرواضح است که اشتباه بوده است،‌ هم در متن گنجور و هم در نسخهٔ چاپی چنین بود، و آن واژه به «خروش» ویراسته شد.

امروز دیدم که گنجباب عزیز حاشیهٔ خود را حذف کرده است و پیروی آن سه حاشیهٔ من هم حذف شده است. گل و گلدان را با هم دور انداخته است!

همان‌طور که گنجیاب عزیز گفته بود در واژه‌نامه‌ها هیچ معنی برای ملاد نخواهید یافت. پس مشکل کجاست؟

باید گفت که در گذشته تلفظ دال و ذال نزدیک به هم بوده است و طبق قاعده‌ای که معروف است تبدیل به هم می‌شده. یعنی ملاد همان ملاذ است و در واژه‌نامه‌ها معنی آن را پیدا خواهید کرد.

ببیند که مسعود سلمان ملاذ را با فریاد، فرهاد، بغداد، میلاد، نفاذ و غیره قافیه کرده است.



علی علوی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۱۸:۲۷ در پاسخ به امین کیخا دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:

یا در لری جنوبی به فرد گیج گیجال گویند یا فیرال (دماغ گنده) و... از این دست بسیار است.

علی علوی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۱۸:۲۴ در پاسخ به امین کیخا دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:

در برخی گویش های لری سی کو به معنای ببین گفته میشه. که یا مخفف همان سیل کن هست یا هم شاید ریشه مجزایی داره.

علی علوی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۱۸:۲۳ در پاسخ به امین کیخا دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:

آیا گوشه با انگو و انگس هم ریشه است؟

سودازده در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۱۴:۰۱ در پاسخ به امین کیخا دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » سهراب » بخش ۱:

ببخشید نام اون شعری که گفتید چی هست؟

پوریای حیران در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۱۲:۴۳ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۷:

سلام دوستان. بمگذار یعنی چی ؟ ب اول فعل امره میسازه و م نهی. هم زمان جفتشونو اورده یا من اشتباه فکر میکنم ؟

نیما محتشم در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۰۹:۲۰ در پاسخ به مهدی کاظمی دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۱۰۳ - بقیهٔ قصهٔ پیر چنگی و بیان مخلص آن:

عالی عالی

۱
۴۶۹
۴۷۰
۴۷۱
۴۷۲
۴۷۳
۵۵۰۲