گنجور

حاشیه‌ها

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۱:۳۳ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۰ - قصهٔ آنک گاو بحری گوهر کاویان از قعر دریا بر آورد شب بر ساحل دریا نهد در درخش و تاب آن می‌چرد بازرگان از کمین برون آید چون گاو از گوهر دورتر رفته باشد بازرگان به لجم و گل تیره گوهر را بپوشاند و بر درخت گریزد الی آخر القصه و التقریب:

درود 

پس از سقوط ضحاک  فریدون از جواهرات خزانه ضحاک برای آرایش پرچم جنگی خود بهره برد و آنها را بر بیرق خود آویخت و درفش کاویانی را به آن مزین کرد 

گوهر کاویان میشه گفت جواهر سلطنتی 

شاد باشی

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۱:۲۷ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۰ - قصهٔ آنک گاو بحری گوهر کاویان از قعر دریا بر آورد شب بر ساحل دریا نهد در درخش و تاب آن می‌چرد بازرگان از کمین برون آید چون گاو از گوهر دورتر رفته باشد بازرگان به لجم و گل تیره گوهر را بپوشاند و بر درخت گریزد الی آخر القصه و التقریب:

درود 

هر انسانی در درون جسم خاکی خود روحی خدایی دارد واگر به این روح بپردازد  وآن را پرورش دهد  براحتی میتواند حقیقت درونی دیگران را بشناسد اصطلاحا دارای چشم سوم وبرزخی میگردد 

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۱:۲۲ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۱ - رجوع کردن به قصهٔ طلب کردن آن موش آن چغز را لب‌لب جو و کشیدن سر رشته تا چغز را در آب خبر شود از طلب او:

درود 

یعنی دویدن

یک مور دانه جویی گرفت ودیگری دانه گندمی گرفت وشروع به دویدن کردند 

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۱:۱۸ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۲ - قصهٔ عبدالغوث و ربودن پریان او را و سالها میان پریان ساکن شدن او و بعد از سالها آمدن او به شهر و فرزندان خویش را باز ناشکیفتن او از آن پریان به حکم جنسیت و همدلی او با ایشان:

درود 

حتما  این جمله را در تعارف به دیگران شنیده‌ای که میگویند سایه شما کم نشه  اینجا هم همین را داره میگه جناب مولانا  ، یعنی گرچه ایشان فوت کرده اند وسایه ایشان دیگر بر روی این زمین نیست ولی مزار ایشان منبع فیض گشته و وبر زندگان سایه افکنده‌اند 

شاد باشی عزیز  

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۱:۰۸ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۴ - آمدن جعفر رضی الله عنه به گرفتن قلعه به تنهایی و مشورت کردن ملک آن قلعه در دفع او و گفتن آن وزیر ملک را کی زنهار تسلیم کن و از جهل تهور مکن کی این مرد میدست و از حق جمعیت عظیم دارد در جان خویش الی آخره:

 درود 

همانگونه که کلمات که مسلسل وار از دهان خارج میشوند ناخود آگاه نابود میشوند  واتحادی ندارند کثرت جمعیت نیز تا بین آنها اتحادی نباشد  فناپذیرند  وجز سیاهی لشکر چیز دیگری نیست 

شاد باشی  

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۱:۰۳ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۴ - آمدن جعفر رضی الله عنه به گرفتن قلعه به تنهایی و مشورت کردن ملک آن قلعه در دفع او و گفتن آن وزیر ملک را کی زنهار تسلیم کن و از جهل تهور مکن کی این مرد میدست و از حق جمعیت عظیم دارد در جان خویش الی آخره:

درود 

ویک موش دیگر داشت پهلوی گربه را با دندان سوراخ میکرد و از حضور بیشمار موش‌ها راه فرار بر گربه بسته شده بود 

 

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۱:۰۰ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۴ - آمدن جعفر رضی الله عنه به گرفتن قلعه به تنهایی و مشورت کردن ملک آن قلعه در دفع او و گفتن آن وزیر ملک را کی زنهار تسلیم کن و از جهل تهور مکن کی این مرد میدست و از حق جمعیت عظیم دارد در جان خویش الی آخره:

درود 

آن نوری که کوه طور طاقت دریافت آن را نداشت باقدرت الهی در شیشه‌ای جای میگیرد  

 لطفا به آیه ۳۵ سوره نور  رجوع کن 

شاد باشی

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۰:۵۶ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۴ - آمدن جعفر رضی الله عنه به گرفتن قلعه به تنهایی و مشورت کردن ملک آن قلعه در دفع او و گفتن آن وزیر ملک را کی زنهار تسلیم کن و از جهل تهور مکن کی این مرد میدست و از حق جمعیت عظیم دارد در جان خویش الی آخره:

درود 

عزیزم باز بحت انسان کامل واولیای الهی است که مظهری از جلوه الهی هستند وچون آیینه‌ای هستند که صفات خدا را نمایش میدهند   از زبان باریتعالی میگوید بدون این واسطه ها هرگز صفات  من جلوه‌گر  نمیشد من دو اسبه در این جهان تاختم تا توانستم آیینه زلالی چون قلب عارفان واولیای الهی را ساختم که واسطه فیض من باشند  که در هر لحضه در این آینه پنجاه جشن عروسی بر پاست ولیکن تو فقط قادر به دیدن ظاهر آن هستی واز باطن ایشان آگاهی نخواهی یافت

شاد باشی

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۰:۴۵ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۵ - رجوع کردن به حکایت آن شخص وام کرده و آمدن او به امید عنایت آن محتسب سوی تبریز:

درود

ستان در اینجا به معنی طاقباز خوابیدن است 

آن مرد غریب و وامدار به امید رفع مشکل به تبریز ،آن شهر پر گل رفت وبه محتسب آنجا در حل مشکلاتش امید داشت واو را بر روی گل خوابیده بصورت طاقباز دید 

شاد باشی

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۰:۳۸ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۶ - باخبر شدن آن غریب از وفات آن محتسب و استغفار او از اعتماد بر مخلوق و تعویل بر عطای مخلوق و یاد نعمتهای حق کردنش و انابت به حق از جرم خود ثُمَّ الَّذینَ کَفَروا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلونَ:

درود 

  در این ابیات  مولانا میفرمایند که خواجه یا همان آدمی را به چشم حقارت نگاه مکن چون او عکسی وجلوه‌ای  از صفات الهی است .

شاد باشی

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۰:۳۱ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۶ - باخبر شدن آن غریب از وفات آن محتسب و استغفار او از اعتماد بر مخلوق و تعویل بر عطای مخلوق و یاد نعمتهای حق کردنش و انابت به حق از جرم خود ثُمَّ الَّذینَ کَفَروا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلونَ:

درود

 در اینجا  وبیت بعدی باز حضرت مولانا توجه ما را به ژرف نگری در اصل موضوعات وهرچیز  جلب میکند  

خاصیت نان اینه که باعث قبض در دستگاه گوارش میگرده و محموده (نام گیاهی در طب سنتی)  مسهل وباعث شکم روی آدمی میشود  میفرماید اگر نان خوردی واسهال شدی اون را نان نخوان وبه آن محموده بگو واگر خاک راه باعث یینایی چشم تو شد خاک نیست وبه آن سرمه بگو 

شاد باشی

 

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۰:۲۱ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۶ - باخبر شدن آن غریب از وفات آن محتسب و استغفار او از اعتماد بر مخلوق و تعویل بر عطای مخلوق و یاد نعمتهای حق کردنش و انابت به حق از جرم خود ثُمَّ الَّذینَ کَفَروا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلونَ:

درود 

ابدال حق یعنی اولیای الهی 

میفرمایند  اولیای الهی با ریاضت وپرهیز  از جنس آدمی به ذات الهی تغییر پیدا کرده ومبدل شده اند پس در ظاهر ایشان نگاه مکن و به باطن ایشان بنگر 

شاد باشی 

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۰:۱۴ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۶ - باخبر شدن آن غریب از وفات آن محتسب و استغفار او از اعتماد بر مخلوق و تعویل بر عطای مخلوق و یاد نعمتهای حق کردنش و انابت به حق از جرم خود ثُمَّ الَّذینَ کَفَروا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلونَ:

درود 

همانگونه که تصاویری که بر روی آب نقش میبندند دایمی نیست و از اصل آن شی عاریت گرفته شده وبر روی سطح آب نمایان شده  جمال ونقش ما نیز  نقشی از جمال خداوندی است که نهایتا باید به اصل خود بازگردد 

شاد باشی

بزرگمهر در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۰:۱۰ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۶۲۴:

زیبا روز ؛

لطفا بفرمایید با توجه به اینکه مولانا فرمودند “.... دست به استاد مده” کدام یک از ابیات فوق شما را به پیر طریقت ارجاع داده؟

رضا از کرمان در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۱۰:۰۸ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۹۶ - باخبر شدن آن غریب از وفات آن محتسب و استغفار او از اعتماد بر مخلوق و تعویل بر عطای مخلوق و یاد نعمتهای حق کردنش و انابت به حق از جرم خود ثُمَّ الَّذینَ کَفَروا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلونَ:

درود 

آقا کوروش حتما مستحضرید که اصطرلاب وسیله ایست که با آن منجمین  احوال ستارگان وکواکب را در یافت میکردند وبه واسطه آن سعدی ونحسی امور زمینی را مشخص میکردد  در اینجا حضرت مولانا میفرمایند که وجود آدمی همچون اصطرلابی است که قادر میباشد مظاهر الهی را نشان دهد در بیت بعد هم تصریح میکند که همان طور عکس ماه در جوی آب نمایان میشود هرچه هم در وجود آدمی به منصه ظهور میرسد  تجلی وعکسی از صفات الهی است .

شاد باشی  

علی میراحمدی در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۰۸:۰۴ در پاسخ به همایون دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۹۰۲:

کیست که همه چیز را بداند؟!
از دریای بیکران معرفت، قطره ای به جلال الدین چشانده اند.
تنها قطره ای!

سیر هر کس تا کمال وی بود
قرب هر کس حسب حال وی بود

گر بپرد پشه چندانی که هست
کی کمال صرصرش آید بدست
عطار

بهرام خاراباف در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۰۷:۲۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶:

میراجل راگاه امیرمرگ خوانده اند،گاه خواجه صاحب منصب،گاه حتی به فرعون نصبتش داده اند.

اگرازتفسرهای خارج ازمتن پرهیز کنیم وبه خود متن توجه نشان دهیم میراجل کسی است که همرنگی نمی پزیرد.وخواهان مرگ همرنگی است وآن راننگ می شمارد به عکس شاعر که ننگ همرنگی راپذیراست ودرادامه به میر اجل 

بهرام خاراباف در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۰۷:۲۵ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶:

میراجل راگاه امیرمرگ خوانده اند،گاه خواجه صاحب منصب،گاه حتی به فرعون نصبتش داده اند.

اگرازتفسرهای خارج ازمتن پرهیز کنیم وبه خود متن توجه نشان دهیم میراجل کسی است که همرنگی نمی پزیرد.وخواهان مرگ همرنگی است وآن راننگ می شمارد به عکس شاعر که ننگ همرنگی راپذیراست ودرادامه به میر اجل هشدارمی دهداگرهمرنگی ما به توحمله بکندیک رگت سالم نمی ماندوالبته این حمله باچنگ ونوا وموسیقی است.وازامیر اجل می خواهد: برای گریزاز زخمی شدن زخمه موسیقی ما رابپزیر بیاوهمرنگ می سرخ مابشو 

علی احمدی در ‫دیروز پنجشنبه، ساعت ۰۶:۳۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۸۶:

ساقی بیا که یار ز رخ پرده برگرفت

کارِ چراغ خلوتیان باز درگرفت

ای ساقی بیا که یار چهره اش را نمایان کرد و دوباره باعث رونق چراغ عاشقان خلوت گزیده شد.

صحبت از دوره رونق عاشقی است .گویا یک منجی در راه عاشقی با توانمندی خویش توانسته قانون عشق را حکمفرما کند .این موضوع در هر زمانی از تاریخ رخ دهد برای شخصی چون حافظ ارزنده است .

آن شمعِ سرگرفته دگر چهره برفروخت

وین پیرِ سال‌خورده جوانی ز سر گرفت

آن منجی عشق مثل شمعی بود که سرش پوشیده بود ولی چهره اش را فروزان و روشن کرد و باعث شد پیر سالخورده ای چون من دوباره جوان شود .بله دولت عشق طوریست که پیران را هم به جوانی باز می گرداند و از خلاقیت آنان استفاده می کند .

آن عشوه داد عشق که مفتی ز ره برفت

وان لطف کرد دوست که دشمن حذر گرفت

در دولت عشق همه وعده ها بر اساس قانون عشق است و فتوای مفتیان دیگر رنگی ندارد .یعنی دیگر اشخاص حاکم نیستند بلکه این قانون عشق است که حکمفرمایی می کند .

لطفی که دوست دارد باعث ترس و احتیاط دشمن می شود . این سخن حافظ یکی از نغز ترین پندهاییست که سیاست مداران دنیا باید به آن پای بند باشند .لطفی که باعث بازدارندگی دشمن می شود .او می گوید در دولت عشق چنین سیاستی حکمفرماست.

زنهار از آن عبارتِ شیرینِ دل‌فریب

گویی که پستهٔ تو سخن در شکر گرفت

در ادامه نیز  همین سیاست را بیان می کند .عبارت شیرین دلفریب که با زنهار همراه است نشان از همان لطفی دارد که دشمن را به احتیاط وا می دارد .آری منجیان راه عاشقی دنیای بهتری را رقم خواهند زد .

بارِ غمی که خاطرِ ما خسته کرده بود

عیسی‌دمی خدا بفرستاد و برگرفت

این منجیان عیسا دم را خداوند فرستاده تا بار غم خسته کننده را از دوش مردم بردارند .آری از نظر حافظ خداوند فقط پیامبر نمی فرستد منجیان قدرتمند راه عشق که در سراسر تاریخ حضور دارند هم از جانب خداوند آمده اند و حتی ممکن است نام و نشان خاصی نداشته باشند .

هر سروقد که بر مَه و خور حسن می‌فروخت

چون تو درآمدی پیِ کاری دگر گرفت

هر دلبری که قامت سرو داشت و زیبایی اش را به ماه و خورشید نشان می داد وقتی تو ظاهر شدی به کار دیگری مشغول شد .همه چیز در سایه جلوه گری  و لطف یار نجات بخش قرار می گیرد و امور تحت نظارت وی قرار دارد .

زین قصه هفت گنبدِ افلاک پرصداست

کوته‌نظر ببین که سخن مختصر گرفت

از این داستان هفت آسمان هم  عاشقانه پر سر و صدا شده است ولی انسان کوتاه نظر را ببین که این داستان را جدی نمی گیرد .کوته نظران از عشق چیزی نمی دانند .به عبارتی عاشق بلند نظر است .

حافظ تو این سخن ز که آموختی؟ که بخت

تعویذ کرد شعرِ تو را و به زر گرفت

ای حافظ این سخن را از چه کسی آموختی که بخت و اقبال شعرت را در پناه خود گرفت و در قالب زر قرار داد .یعنی شعر تو شانس آن را دارد که ارزشی مثل طلا داشته باشد 

علیرغم احترامی که برای دوستان زحمت کش در عرصه تفسیر شعر حافظ بر مبنای دقت به زمان سرودن این اشعار، قائل هستم ولی بر این باورم که منحصر کردن معانی این اشعار به زمان و مکان خاصی کم لطفی در حق این شاعر بزرگ است .حافظ پیام آور عشق و معلم راه عاشقی است و شعرش را چون زر می پندارد که فرصت درخشش در آینده دارد .چنین فردی برای یک زمان خاص شعر نمی سراید و نگاه او در این غزل به تمام منجیان راه عاشقی در تاریخ است.

 

با ارادت 

۱
۲
۳
۴
۵
۶
۵۵۹۲