مروان بن محمد مروان بن حکم

در سال یکصد و سی و دو ارتحال یافت

در بام ملک نوبت عباسیان زدند

وز خاندان حرب شهی انتقال یافت

ز آن پس بسال ششصد و پنجاه و ششهمی

[...]

به گرد پارس حصاری ز پارسا گردست

که عشق آنجا معمار و عقل شاگردست

در آن رواق مثلث به روزگار دراز

گروهی از خرد و هوش و جان دل گردست

بهشت را نستانم بگردی از ره فارس

[...]

مثل زنند خری را که زیر بار گران

ز پا فتاد و از او خر خدای ناراضیست

حکایت من و دیوان داد و داد رئیس

نظیر آن شد و ایزد میان ما قاضیست

مرا تاسف ماضی بود به مستقبل

[...]

مرغان بهشتی به سحر نغمه سرایند

بر روی گل تازه به گلزار سعادات

یا درس همی خوانند اطفال سخنگوی

ز آل علی «ع »و فاطمه «س »در مدرس سادات

از چاه طبیعت بدر آی ای دل وزین سوی

[...]

خداوندا حدیثی با تو گویم

که تصدیقش نماید دشمن و دوست

شکوفه سرزد است از شاخ بادام

ولی بادام من ماند است در پوست

بگو تا پوست از تن برکشندش

[...]

بصلحیه چالمیدان بود

یتیمی که ناخوانده قرآن درست

ز حکم غیابی علی رغم حق

کتب خانه ی هفت ملت بشست

گرفتن زن و افعی بسی بود آسان

خلاف داشتن آن که مشکل آید و سخت

زنان بگردن گردان بسخره طوق زنند

چو مار گرزه که پیچد همی بشاخ درخت

اگرت هیچ خرد باشد از زنان بگریز

[...]

مهین رتبه سلطان علی خان راد

که رخ سرخ بادا در این سبز کشت

ندانم چرا روی و خویش بود

یکی همچو دوزخ یکی چون بهشت

روانها بیاساید از خوی نیک

[...]

شنیده ام که ازین خطه دیر گاهی علم

سفر گزید و سبک رخت عافیت بربست

گسست رشته پیوند خود ز مشرقیان

به باختر شد و با اهل غرب در پیوست

ز شمع چهره وی بزم غیر روشن شد

[...]

در فتح ری نمود سپهدار نامدار

کاری که خارج از هنر و زور رستمست

تاریخ این فتوح ز الهام کردگار

جد و جهاد و جهد سپهدار اعظمست

بیگانه چو شد رئیس قومی

نه جای تعجب است و حیرت

کان قوم ذلیل را رگ و پوست

خالی ز تعصب است و غیرت

شنیده ام که شهی با وزیر خود میگفت

که علم و فضل کلید خزانه هنر است

درخت تلخ ز پیوند تربیت در باغ

به میوه شکرین جاودانه بارور است

وزیر گفت سرشت ستوده باید از انک

[...]

در عهد شه زمانه احمد

شاهی که به عدل داستان است

عهدی که به مسند معارف

ممتاز الملک را مکان است

با واسطه امیر اعلم

[...]

بیچاره آدمی که گرفتار عقل شد

خوش آن کسی که کره خر آمد الاغ رفت

ای باغبان منال ز رنج دی و خزان

بنشین بجای و فاتحه برخوان که باغ رفت

ای پاسبان مخسب که در غارت سرای

[...]

چشم مست تو مگر یپرم بمب انداز است

یا ز ترکان صحیح النسب قفقاز است

چشم مستی که تو داری همه دارند ولی

این روش در همه ساده رخان ممتاز است

دست خالی زده ام توپ به سودای تو من

[...]

استاد فاضلان سخنور ذکاء ملک

آن منشی جریده غرای تربیت

دانشوری که فضلش در گوش آسمان

آوازه در فکنده ز آوای تربیت

آن قائد سپاه معارف که از هنر

[...]

شنیده ام که ز کشک و کدو برانی را

کنیز مطبخ « بوران » برای مامون پخت

هر آنکه زان پس آمخت و پخت بورانی

ز دست پخته خالیگران وی آمخت

کنون سزد که برانی خوران ترانه کنند

[...]

ایا امیر جوان بخت شاد زی که کنون

امارت تو همی گشته با وزارت جفت

سروش غیب بهر بامداد مژده دهد

ترا که دیده روشن به شام تیره نخفت

نوید این کرم خسروانه هر که شنید

[...]

مالیکه در جهان پی تقدیر و سرنوشت

سازند صرف جنگ که کاریست شوم و زشت

گر صرف علم و صنعت و اخلاق میشدی

مردم بدی فرشته و گیتی شدی بهشت

این خشت ها که در پی مسجد بکار برد

[...]

همه صاف طینت همه پاکدامن

همه با شهامت همه با فتوت

همه شیر خورده ز پستان دانش

همه بسته با علم عقد اخوت

همه زاده از خاندان رسالت

[...]