پس از سی چله بر من کشف شد این راز پنهانی

که بورانی است بادنجان و بادنجانست بورانی

الا ای یوسف قدسی برآ از چاه ظلمانی

به مصر عالم جان شو که مرد عالم جانی

نگر تا حلقهٔ اقبال ناممکن نجنبانی

سلیما ابلها لابل که مرحوماً و مسکینا

شگفت آید مرا بر دل ازین زندان سلطانی

که در زندان سلطانی منم سلطان زندانی

اگر هرکس نماید میش را در عید قربانی

منت قربان نمایم خویش را ای عید روحانی

نه‌کی قربان‌کنم خویشت همان قربان‌کنم میشت

از این معنی که در پیشت کم از میشم به نادانی

نه مپذیر از من ای جانان ‌که جانداری‌کنم بیجان

[...]

بود این نکته در حکمت‌ سر‌ای غیب برهانی

که در جانان‌ رسی آنگه‌ که‌ از جان عیب برهانی

خرد شیدست ‌و دانش ‌کید و هستی ‌قید جهدی کن

که‌ رخش جان ز جوی شید و کید و قید بجهانی

کمال نفس اگر جویی بیفکن عجب دانایی

[...]

تعالی‌الله‌ که شد معمار انصاف جهانبانی

بنای معدلت را باز در ملک جهان‌بانی

هلاکوخان ثانی نایب قاآن اول شد

نه آن را ثالثی دیگر نه این را دیگری ثانی

فراز عرش‌و فرش مهتری بنشست وز چهرش

[...]

خلیل ار کرد قربانی به عید از امر یزدانی

مرا باشد خلیلی کش هزاران عید قربانی

خلیل ار کعبه را بر در همی از شوق سودی سر

مرا باشد خلیلی کش نماید کعبه دربانی

خلیل ار جانب شیطان به بطحا گشت سنگ افشان

[...]

جهل بر هم کتاب عقل و دفترای طولانی

که نفزایند از آنها جز که برخامی و نادانی

دلیل فلسفی نامد بکار اثبات واجب را

که ذاتش برتر است از وهم و تخییلات امکانی

نداند عقل کنه آنچه مشهود است اندر حس

[...]

شبی هرگز گدایی را به خوان خود نمی‌خوانی

نمی‌بخشی به یک سائل بهای لقمه نانی

به جوزا گر نروید حاصلت از تخم میزانی

شوی شاکی ز دست کردگار اما نمی‌دانی

ترا باید که هفت اندام هنگام نماز اندر

فروسایی به خاک تیره در کیش مسلمانی

وگر از نام هفت اندام پرسی گویمت اینک

دو شست پای و دو زانو و دو پنجه دست و پیشانی

نگفتم از پس سختی بیاید روز آسانی

نگفتم چرخ آبادی پذیرد بعد ویرانی

تو می پنداشتی کانی غم که باشد در فراوانی

نخواهد رایگان رفتن ز بس دارد گرانجانی

کنون دیدی که ماه روزه از تایید یزدانی

[...]

نه در اندیشهٔ من کار زار کفر و ایمانی

نه در جان غم اندوزم هوای باغ رضوانی

اگر کاوی درونم را خیال خویش را یابی

پریشان جلوه ئی چون ماهتاب اندر بیابانی

اگر مشتاق جانانی مکن جانا گران جانی

در این ره سر نمی ارزد به یک ارزن ز ارزانی

حضیض چاه و اوج جاه با هم هم‌عنان هستند

نمی‌گردد عزیز مصر جز صدیق زندانی

بجو سرچشمۀ حیوان اگر پای طلب داری

[...]

الا ای غافل از حال خود ای بیچاره انسانی

کز انسانیتت محروم دارد خوی حیوانی

گمان کردیکه حق زین جسم و جان و عقل و هوش و حس

غرض بودش همین عصیان و شهوتهای نفسانی

بعلم دین رحمانت چو خرپا در گل است اما

[...]

طبیعت ای بهم آمیخته اجزا و ارکانی

هویدا گشته از ماهیت اضداد امکانی

بهم پیچیده رنج و راحتی امید و حرمانی

عجین گردیده هجران و وصالی در دو درمانی

نگارینا! من آن خواهم که با توفیق یزدانی

همان مهری که مابین من و تو هست میدانی

شود تولید بین ما هر ایرانی و عثمانی

همان روز است می‌بینم، تبه این شاه ظلمانی

اگر روی طلب زائینهٔ معنی نگردانی

فساد از دل فروشوئی، غبار از جان برافشانی

هنر شد خواسته، تمییز بازار و تو بازرگان

طمع زندان شد و پندار زندانبان، تو زندانی

یکی دیوار ناستوار بی پایه‌ست خود کامی

[...]