سودی نکند فراخنای بر و دوش

گر آدمیی عقل و هنرپرور و هوش

گاو از من و تو فراختر دارد چشم

پیل از من و تو بزرگتر دارد گوش

ای که دانش به مردم آموزی

آن‌چه گویی به خَلق، خود بِنْیوش

خویش‌تن را علاج می‌نَکُنی

باری، از عیبِ دیگران، خاموش!

محتسب، کون‌برهنه در بازار

[...]

دوش مرغی به صبح می‌نالید

عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش

یکی از دوستان مخلص را

مگر آواز من رسید به گوش

گفت باور نداشتم که تو را

[...]

زنده‌دل از مرده نصیحت نیوش

مرده‌دل از زنده نگیرد به گوش

هر که فریاد‌رسِ روز مصیبت خواهد

گو در ایّامِ سلامت به جوانمردی کوش

بندهٔ حلقه‌به‌گوش اَر ننوازی بِرَوَد

لطف کن لطف، که بیگانه شود حلقه‌به‌گوش

نگویند از سر بازیچه حرفی

کز آن پندی نگیرد صاحبِ هوش

و گر صد بابِ حکمت پیشِ نادان

بخوانند، آیدش بازیچه در گوش

دوش مرغی به صبح می‌نالید

عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش

یکی از دوستان مخلص را

مگر آواز من رسید به گوش

گفت باور نداشتم که تو را

[...]

فراموشت نکرد ایزد در آن حال

که بودی نطفهٔ مدفون و مدهوش

روانت داد و طبع و عقل و ادراک

جمال و نطق و رای و فکرت و هوش

ده انگشتت مرتب کرد بر کف

[...]

آن برگ گلست یا بناگوش؟

یا سبزه به گِرد چشمهٔ نوش؟

دست چو منی قیامه باشد

با قامت چون تویی در آغوش

من ماه ندیده‌ام کله‌دار

[...]

تو گر پرنیانی نیابی، مجوش

کرم کار فرما و حشوش بپوش

چو طاعت کنی لبس شاهی مپوش

چو درویش مخلص برآور خروش

چو مفلس فرو برد گردن به دوش

از او بر نیاید دگر جز خروش

دو کس را که با هم بود جان و هوش

حکایت کنانند و ایشان خموش

تو را یاوری کرد فرخ سروش

وگر نه زه آورده بودم به گوش

چنان خسب کآید فغانت به گوش

اگر دادخواهی برآرد خروش

یکی پنج بیتم خوش آمد به گوش

که در مجلسی می‌سرودند دوش

بکن پنبهٔ غفلت از گوش هوش

که از مردگان پندت آید به گوش

رعیت چه نزلت نهادند دوش؟

که ما را نه چشم آرمید و نه گوش

شه از مستی غفلت آمد به هوش

به گوشش فرو گفت فرخ سروش

چه خوش گفت یک روز دارو فروش:

شفا بایدت داروی تلخ نوش