در دیدهٔ هرک توتیای تو بود

سلطانِ زمانه و گدای تو بود

البتّه کمالِ هیچ کس را نرسد

آنجا که جلالِ کبریای تو بود

کی عقل به سر حدِّ جمالِ تو رسد

بی جان به سراچهٔ وصالِ تو رسد

گر جملهٔ ذرّاتِ جهان دیده شود

ممکن نبود که در جمالِ تو رسد

انصاف ز اختلافِ ایامِ فرق

پیدا کردی به گفتِ حق را الحق

آنجا که کمالِ کبریای قدم است

توحیدِ من و تو کفر باشد مطلق

هر چند که روشنی فزاید خورشید

در دیدهٔ خفّاش نیاید خورشید

دل طاقتِ نورِ تو کجا دارد پس

آنجای که خفّاش نماید خورشید

این سودا را نمی‌توان کرد نهان

در کاسهٔ سر باشد و در کیسهٔ جان

اندر سر و سینه رو طلب کن اثرش

کاو را نتوان دید بدین دیده عیان

دل گفت که ای جانِ من آن زهره کِراست

کز خاکِ درِ تو توتیا یارد خواست

از ذات منزّهی و از عیب جدا

تو پاکی و بر تو « قُلْ هُوَ اللَّهُ » گُواست

در دایرهٔ وجود موجود تویی

مقصود نگویمت که معبود تویی

گر در غزلی نامِ خط و زلف برم

می‌دان که بهانه است، مقصود تویی

یاری که منزّه آمد از شبه و بدل

دریاب او را به علمِ ذوقی و عمل

کی ذاتِ مقدّسش نماید به تو روی

از فاوِ منِ والی و فی و هَلّ و بَل

مشغولِ هوا تو را کجا بشناسد

خود کیست که عقل از هوا بشناسد

این کار به بازوی تنِ خاکی نیست

هو نور[ر]ی باید که تو را بشناسد

آن را که دلش خانهٔ توحید بود

در کون و مکان طالبِ تجرید بود

وآن را که شب و روز بود بر درِ او

شبها همه قدر و روزها عید بود

پیدا و نهان و شادی و غم همه اوست

بنیاد وجودِ سست و محکم همه اوست

خواهی که چو خورشید ببینی او را

در بند زخود دیده و عالم همه اوست

تا با خلقی، تو بی‌گمان بی‌دینی

تا قبلهٔ تو خلق بود مسکینی

از هرچه جز اوست دیده و دل بر دوز

تا سلطنتِ اول و آخر بینی

مؤمن که به صدق ازو نرنجد چیزی

در پیشِ دلش جز او نسنجد چیزی

حق بر عرش است و عرش دانی چه بود

آن دل که درو جز او نگنجد چیزی

آتش نزند در دل ما الّا او

کوته نکند منزل ما الّا او

گر جمله جهانیان طبیبم گردند

حل می‌نکند مشکلِ ما الّا او

هر دل که به میدانِ هوای تو بتاخت

با نیک و بدِ زمانه یکسان در‌ساخت

دلها همه در بوتهٔ عشقِ تو گداخت

چونانک تویی، جز تو تو را کس نشناخت

آنجا که سراپردهٔ اِجلالِ جَلال

جان‌ها همه واله‌اند، زبانها همه لال

دنیا دلِ ما نبرد و عُقبیٰ نبرد

ما را همه مقصودْ وصال است وصال

خود را چو نمود او نه خیال است و نه طیف

تو چون و چگونه دانیش، باشد حیف

هرگز نرسی به ذاتِ او تا گویی

ماهو و متی و لم و این و کم و کیف

عقل ارچه همه علوم‌ها می‌داند

در دانشِ تو رسد فرو می‌ماند

ای دوست تویی که هستی خود دانی

آن کیست تو را چنان که هستی داند

در نفی تو خلق را امان نتوان داد

جز در رهِ اثباتِ تو جان نتوان داد

با آنکه ز تو هیچ مکان خالی نیست

در هیچ مکان از تو نشان نتوان داد

ای دوست تو را زان به عیان نتوان دید

کالبتّه به چشمِ جسم جان نتوان دید

از تو بگذر که تو ز تو چندان است

کز غایتِ تو ز تو جهان نتوان دید