... که گستراند قضا و قدر به راه تو دام

هزار بار بلغزاندت به هر قدمی

که سخت خام فریبست روزگار و تو خام ...

... چو نور هست چرا گشته ای قرین ظلام

تو برج و باروی ملک وجود محکم کن

بهل که دیو بد آیین ترا دهد دشنام ...

... هر آن فروغ که از جسم تیره میطلبی

ز جان طلب که بارواح زنده اند اجسام

مگوی هر که کهن جامه شد ز علم تهیست ...

... همی بخیره به ویرانه ساختیم مقام

اگر بلند تباری چه جویی از پستی

اگر خدای پرستی چه خواهی از اصنام ...

... ما در آن آیینه هرگز ننگریم

گر گرانباریم جرم چرخ چیست

بار کردار بد خود میبریم

چون سیاهی شده بضاعت دهر را ...

... حاصل ما چیست گر برزیگریم

چونکه باری گم شدیم اندر رهی

به که بار دیگر آن ره نسپریم

زان پراکندند اوراق کمال ...

... هیچگه از شوره زار لاله و ریحان

بار لییمان مکش ز بهر جوی زر

خدمت دونان مکن برای یکی نان ...

... به گذرگاه تو ایام بود رهزن

چه همی بار خود از جهل کنی سنگین

بربود است ز دارا و ز اسکندر ...

... راه پر خار مغیلان و تو بی موزه

سفره بی توشه و شب تیره و بارانی

ای به خود دیده چو شداد خدابین شو ...

... فارغ از مشکل و بیگانه ز آسانی

که برد بار تو امروز که مسکینی

که تو را نان دهد امروز که بی نانی ...

... تو به خواب اندر و کشتی شده طوفانی

تو رسیدن نتوانی به سبکباران

که به رفتار نه ماننده ایشانی ...

اگر روی طلب زایینه معنی نگردانی

فساد از دل فروشویی غبار از جان برافشانی

هنر شد خواسته تمییز بازار و تو بازرگان ...

... بکس مپسند رنجی کز برای خویش نپسندی

بدوش کس منه باری که خود بردنش نتوانی

قناعت کن اگر در آرزوی گنج قارونی ...

... به نرد زندگانی مهره های وقت و فرصت را

همه یکباره میبازی نه میپرسی نه میدانی

ترا پاک آفرید ایزد ز خود شرمت نمی آید ...

... تو اندر مزرع هستی کشاورزی و دهقانی

مکن خود را غبار از صرصر جهل و هوی و کین

درین جمعیت گمره نیابی جز پریشانی ...

... تو گه در پرسش آبی و گه در فکرت نانی

بیا کندند بارت تا نینگاری که بی توشی

گران کردند سنگت تا نپنداری که ارزانی ...

... نکو کارت چرا دانند بدرای و بداندیشی

سبکبارت چرا خوانند زیر بار عصیانی

بتیغ مردم آزاری چرا دل را بفرسایی ...

... چون نهالی تازه در پاداش رنج باغبان

شاخه های خرد خویش از بار وارون داشتن

هر کجا دیوست آنجا نور یزدانی شدن ...

... خرم کسیکه همچو تواش طالعی نکوست

هرگز تو بار زحمت مردم نمی کشی

ما شانه می کشیم به هر جا که تار موست ...

... دی بلبلی گلی ز قفس دید و جانفشاند

بار دگر امید رهایی مگر نداشت

بال و پری نزد چو بدام اندر اوفتاد ...

ای گربه ترا چه شد که ناگاه

رفتی و نیامدی دگر بار

بس روز گذشت و هفته و ماه ...

... در چنگ تو مرغ صبحگاهی

افتد گذرت بسوی انبار

بانو دهدت هر آنچه خواهی

در دیگ طمع سرت دگر بار

آلود بروغن و سیاهی ...

... مرد نادان ز چارپا بتر است

نه تن این بر دل تو بار بلاست

نه سر این بر تن تو درد سر است ...

... نه مرا بر خلاص دسترسی است

همه را بار بر نهند به پشت

کس نپرسد که فاره یا فرسی است ...

... که نه روز آسایشی دارم نه شب

بار بردم کار کردم هر نفس

نه گرفتم مزد نه گفتند بس

ره سپردم روزها و ماه ها

اوفتادم بارها در راه ها

خاک را کندیم با جان کندنی ...

... فیل را شد زین اطلس زیب پشت

بردباری مور را افکند و کشت

فیل می بالد به خرطوم دراز ...

... همعنان من شدن کار تو نیست

توشه این راه در بار تو نیست

در خیال آنکه کاری میکنی

خویش را گرد و غباری میکنی

ضعف خود گر سنجی و نیروی من ...

... سوزد ار یک خوشه گر صد خرمنست

بار هر کس در خور یارای اوست

موزه هر کس برای پای اوست

... قرنها رفت و هیچ خم نشدم

گرچه دایم بپشت من بار است

اثر من بجای خواهد ماند ...

... همه بر پای از ثبات منند

هر چه ایوان و بام و انبار است

گرچه این کاخ را منم بنیاد ...

... فکر و تدبیر کار دشوار است

بار هر رهنورد یکسان نیست

این سبکبار و آن گرانبار است

هر کسی را وظیفه و عملی است ...

... که بر گلبرگ بینم شبنمی چند

مبارک با تو هر جا نوبهاریست

مصفا از تو هر جا کشتزاری است ...

... گهی پیدا و گه پنهان چرایی

مرو در حصن تاریکی دگر بار

دل صاحبدلان را تیره مگذار ...

نهال تازه رسی گفت با درختی خشک

که از چه روی ترا هیچ برگ و باری نیست

چرا بدین صفت از آفتاب سوخته ای ...

... شکوفه های من از روشنی چو خورشیدند

ببرگ و شاخه من ذره غباری نیست

چرا ندوخت قبای تو درزی نوروز

چرا بگوش تو از ژاله گوشواری نیست

شدی خمیده و بی برگ و بار و دم نزدی

بزیر بار جفا چون تو بردباری نیست

مرا صنوبر و شمشاد و گل شدند ندیم ...

... گهی گران بفروشندمان و گه ارزان

به نرخ سود گر دهر اعتباری نیست

هر آن قماش کزین کارگه برون آید ...

... ازین تاریک جا دامن کشیدند

گرانباری ز بار حرص و آز است

وجود بی تکلف بی نیاز است ...

... از برای صید دایم در کمین

رشته ها رشتی ز مو باریکتر

زیر و بالا دورتر نزدیکتر ...

... ما که عمری پرده داری کرده ایم

در حوادث بردباری کرده ایم

گاه جاروبست و گه گرد و نسیم ...

... کار ما اینگونه شد کار تو چیست

بار ما خالی است دربار تو چیست

می نهم دامی شکاری می زنم

جوله ام هر لحظه تاری می تنم

خانه ی من از غباری چون هباست

آن سرایی که تو می سازی کجاست ...

... گفتش تبر آهسته که جرم تو همین بس

کاین موسم حاصل بود و نیست ترا بار

تا شام نیفتاد صدای تبر از گوش ...

... دهقان چو تنور خود ازین هیمه برافروخت

بگریست سپیدار و چنین گفت دگر بار

آوخ که شدم هیزم و آتشگر گیتی

اندام مرا سوخت چنین ز آتش ادبار

هر شاخه ام افتاد در آخر به تنوری ...

... پسندیده و تابناکت کنم

دگر باره بگریست گوهر نهان

که آوخ سیه شد بچشمم جهان ...

... که بینی تو مغزی و رفتست پوست

سوم بار برخاست بانگ چکش

بناگاه برهم شد آن روی خوش ...

... بگفت ار صبوری کنی یک نفس

کشد بار جور تو بسیار کس

چو رفت این سیاهی و آلودگی ...