... عامل از عجز همی طرح کند بر ایتام

هر کرا چرخ به تیغ سخطش کرد هلاک

نفخه صور نشورش ندهد روز قیام

هر کرا از تف کینش عطشی دارد قضا

جگرش تر نکند چرخ جز از آب حسام

ای ترا گردش نه گنبد دوار مطیع ...

... امن را بازوی انصاف تو می بخشد زور

چرخ را رایض اقبال تو می دارد رام

چون همی بینم با پاس تو بر پنجم چرخ

تیغ مریخ ابد مانده در حبس نیام ...

... نعمت اندک و آفاق رهین انعام

چرخ را گو که بقدر کرمت هستی ده

پس از آن باز بیا وز تو درآموز اکرام ...

تا آمد از عدم به وجود اصل پیکرم

جز غم نبود بهره ز چرخ ستمگرم

خون شد دلم در آرزوی آنکه یک نفس ...

... از رنج دل به پای نفس زود بسپرم

کین چرخ سرکشست و نباشد موافقم

وین دهر توسن است و نگردد مسخرم

ای چرخ سفله پرور دلبند جان شکر

شد زهر با وجود تو در کام شکرم ...

... ای روزگار شیفته چندین جفا مکن

آهسته تر که چرخ جفا را نه محورم

چون آمدم بر تو که پایم شکسته باد ...

... گشتم غلام همت خویش از برای آنک

با روشنان چرخ به همت برابرم

چرخ ار نمود بر چمن باغ روزگار

بی بار چون چنارم و بی بر چو عرعرم ...

... هر ساعتی بساط قناعت بگسترم

روح آرزو کند که چون این چرخ لاجورد

بندد ز اختران خردبخش زیورم

لیکن چو زهره بر شرف چرخ چون شوم

کز باد و خاک و آتش و آبست پیکرم ...

... بر کارگاه پنج حواس و چهار طبع

با دست کار گردش چرخ مدورم

از من بدی نیامد و ناید ز من بدی ...

... تا دامن بساط ترا بوسه داده ام

بر جیب چرخ می سپرد پای دامنم

تا پای بر مساکن صحنت نهاده ام ...

... چنان کز آتش نمرود بود ابراهیم

موافقان تو بر بام چرخ برده علم

مخالفان ترا طبل ماده زیر گلیم ...

... یکی چو لعل بدخشان یکی چو در عدن

به چرخ بر به تعجب همی سفر کردم

به کام فکرت و اندیشه از وطن به وطن ...

... نه ثور دهر ز عدلش کشیده رنج سپهر

نه شیر چرخ ز سهمش چشیده طعم وسن

ز بیم او بتوان دید در مظالم او ...

... همی نماز برد بحر و سجده آرد کان

بود عنایتش از نایبات چرخ پناه

دهد حمایتش از حادثات دهر امان ...

... که مستسعد خدمتت شد سه ماه آن

ایا چرخ در پیش قدر تو واله

و یا ابر در پیش دست تو حیران

تویی آنکه در مجلست بخت ساقی

تویی آنکه بر درگهت چرخ دربان

به کوی کمال تو در عقل ناقص

به خوان سخای تو بر جود مهمان

کند حل و عقد تو بر چرخ پیشی

دهد امر و نهی تو بر دهر فرمان ...

... وز در و لعل چتر سکندر برو نشان

زهره چو گوی سیمین بر چرخ و بر درش

دنبال برج عقرب مانند صولجان ...

... در میان آمدی کنار جهان

کم کند گر خدای چرخ سخات

بکم از مدتی کنار جهان

دشمنت کز عداد مردم نیست

ناردش چرخ در شمار جهان

کیست او تا چو مردمان بندد ...

... نبستی وهم در والا و در دون

قضا تدبیر دور چرخ می کرد

که بر ذات تو گشت اقبال مفتون ...

... آنرا که خلافش کند لعین

بر چرخ کشد پایه چون شهاب

آنرا که وفاقش بود قرین ...

... چون زخمه گذارند شستها

آید وتر چرخ در طنین

چون حمله پذیرند پر دلان ...

... دیدست به کرات بی شمار

در معرکها چرخ تیزبین

با بیلک او مرگ همعنان ...

... توسن روزگار بار سرین

وانکه از چرخ جود او بشکست

خازن کوهسار مهر دفین ...

... کبک پرور برآورد شاهین

نهی او باس تیزه رویی چرخ

روز بد را قفا کند ز جبین ...

... ای بجایی که در هزار قران

چرخ و طبعت نپرورید قرین

اوج قدرت و رای پست و بلند ...

... گوشه مسکن من مسکین

چرخ در بخت من کشید کمان

دهر بر عیش من گشاد کمین ...

... لگد فتنه ای که رخنه کند

حصن ملکی چو حصن چرخ حصین

دارم اکنون چنان که دارم حال ...

... آن دبیرست کز قلم بفزود

دفتر تیر چرخ را تزیین

وان جوادست کز سخا بشکست ...

... نه شهابست و بفکند هر روز

سیرش از چرخ ملک دیو لعین

نیست غواص و برکشد هردم

نوکش از بحر غیب در ثمین

ای ترا طرف چرخ طرف ستام

وی ترا مهر چرخ مهر نگین

داشت اندیشه کارد از پی مدح ...

... عالمت بنده باد و دهر غلام

ایزدت یار باد و چرخ معین

... شاد باش ای کف تو مایه صد ابر مطیر

دیر زی ای در تو جلوه گه چرخ برین

حق گزاران هوای تو قلوب اند و رقاب ...

... از یسار تو دهر برده یسار

به یمین تو چرخ خورده یمین

بر در کبریای تو شب و روز ...

... وقت کوچ است و عرصه تنگ و مرا

دل به تیمار چرخ راه رهین

نیست در سکنه زمانه کسی ...

... بر جهان زان غالب آمد قدرت طغرل تکین

چرخ را گفتم دلیری می کنی در کارها

گفت از خود نه ولی از صولت طغرل تکین ...

... نور دهد مغفر طغرل تکین

چرخ چو سوگند بمردی خورد

دست نهد بر سر طغرل تکین ...

... وی مقصد زمین و زمان آستان تو

ای چرخ پست از بر رای رفیع تو

وی ابر زفت در بر بذل بنان تو ...

... ساکن مباد مسرع حکم روان تو

زودا که حکم توبره مرغزار چرخ

بر خوان مه نهاده بر سوی خوان تو ...

... افتاده تا که سایه بود ضد آفتاب

بر چرخ پیر سایه بخت جوان تو

فرخنده و مبارک و میمون و سعد باد ...

... ای صدر ملک و صدر جهان آستان تو

ای چرخ پست همبر رای رفیع تو

وی ابر زفت همبر بذل بنان تو ...

... اگر بخواهد یکباره رسم سایه چاه

حکایتی است زقدر تو اوج گنبد چرخ

تشبهیست به خوان تو شکل خرمن ماه ...