گنجور » سعدی » دیوان اشعار » غزلیات

وزن:	مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری:	غزل
دسته:	طیبات
منبع اولیه:	ویکی‌درج
تعداد ابیات:	۸

خلاصه

هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به موضوع عشق و درد جدایی می‌پردازد. او به زیبایی و شیرینی عشق اشاره می‌کند، اما می‌گوید که هیچ چیزی بدون رنج و مرارت به دست نمی‌آید. فراق میان دوستداران وجود دارد و در روابط، سود و زیان در کنار هم هستند. شاعر از مشاهده یکی از دوستانش که به خاطر عشق کشته شده، دچار تأمل شده و به دیگر دوستانش خبر می‌دهد. او همچنین نسبت به بی‌توجهی دیگران به عشق و احساسی که در درون عاشقان وجود دارد، نقد می‌کند. در نهایت، جمال معشوق او را به شدت تحت تأثیر قرار داده و او را در سایه عشق خود ناپدید می‌کند.

برگردان به زبان ساده

# مپندار از لب شیرین عبارت

که کامی حاصل آید بی‌مرارت

مپندار که از لبانی که سخنانی شیرین از آنها می تراود ، بدون رنج و سختی کامی حاصل می شود . [ شیرین عبارت = خوش سخن ، شیرین بیان / کام = مراد ، آرزو / مرارت = تلخی ، زحمت ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# فراق افتد میان دوستداران

زیان و سود باشد در تجارت

میان یاران و عاشقان فراق و جدایی هم اتّفاق می افتد و همیشه عشق متضمّن وصال نیست . همچنانکه در داد و ستد هم زیان وجود دارد و هم سود . [ فراق = دوری ، جدایی / دوستداران = همنشینان ، یاران ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# یکی را چون ببینی کشتهٔ دوست

به دیگر دوستانش ده بشارت

وقتی عاشقی را کُشتهٔ معشوق دیدی . به مشتاقان دیگر بشارت بده که نوبت آنان نیز خواهد رسید که فدای عشق گردند . [ دوست = معشوق / بشارت = مژده ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# ندانم هیچکس در عهد حسنت

که بادل باشد الا بی‌بصارت

در روزگاری که زیبایی تو فرمان می راند . جز انسان های کوردل و بی بصیرت همه عاشق گشته و دل از دست داده اند . [ عهد حُسن = روزگار جمال و زیبایی / بی بصارت = بی بصیرت ، ناآگاه و بی خبر ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# مرا آن گوشهٔ چشم دلاویز

به کشتن می‌کند گویی اشارت

پنداری که آن گوشهٔ چشمان زیبا و دلنشین تو به کُشتن من اشارت می کند . [ دلآویز = زیبا و دلفریب ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# گر آن حلوا به دست صوفی افتد

خداترسی نباشد روز غارت

اگر آن حلوایی که صوفی خوردنش را به خود حرام کرده بود ، به دست وی افتد . خداترسی را کنار می گذارد و آن را خواهد خورد . یعنی صوفی نمایان بی واهمه از ناپارسایی و خویشتن داری تو را تصاحب خواهند کرد .صوفی = پیرو طریقت تصوّف ، در معنی این کلمه و چگونگی انتساب و اشتقاق آن ، اقوال ، مختلف ، و عقاید ، متفاوت است . عده ای آن را از صفا و عده ای از صوف ( = پشم ) به مناسبت پشمینه پوشی و عده ای سوفیای یونانی به معنی حکمت و عده ای از صفه و اصحاب صفه می دانند . ( فرهنگ اشعار حافظ ) - منبع: شرح غزلهای سعدی

# عجب دارم درون عاشقان را

که پیراهن نمی‌سوزد حرارت

در شگفتم که چرا گرمی درون و دلِ عُشّاق پیراهن آنان را به آتش نمی کشد و نمی سوزاند . [ درون = دل ، سینه ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# جمال دوست چندان سایه انداخت

که سعدی ناپدید ست از حقارت

جمال دوست آنچنان سایه گُستر شد که سعدی در برابر آن از حقارت و کوچکی ناپدید گردید . [ حقارت = کوچکی ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی

راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور

حاشیه‌ها

غزل ۳۷ به خوانش حمیدرضا محمدی
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.

غزل ۳۷ به خوانش سهیل قاسمی

غزل ۳۷ به خوانش محسن لیله‌کوهی

غزل ۳۷ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب

غزل ۳۷ به خوانش پری ساتکنی عندلیب

همهٔ خوانش‌هاautorenew

غزل شمارهٔ ۳۷ به خوانش مریم فقیهی کیا

غزل شمارهٔ ۳۷ به خوانش نازنین بازیان

غزل شمارهٔ ۳۷ به خوانش فاطمه زندی

فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش من بخوانم

حاشیه‌ها

غزل شمارهٔ ۳۷ به خوانش امیر اثنی عشری
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.

فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش

حاشیه‌ها

پیشنهاد مشق شعر

حاشیه‌ها

فخرالدین اسعد گرگانی » ویس و رامین » بخش ۱۸ - جواب دادن ویس رسول شاه موبد را

نه هرگز ویس باشد دوستدارت

نه هرگز راستی جوید به کارت

مشاهدهٔ ۱۱ مورد هم آهنگ دیگر از فخرالدین اسعد گرگانی

باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۷

نپرسی حال یار دل‌فکارت

که «هجران چون کند با روزگارت؟»

ته که روز و شوان در یاد مویی

هزارت عاشق با مو چه کارت؟

نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۲۳ - پیدا شدن شاپور

که ای کهبد به حق کردگارت

که ایمن کن مرا در زینهارت

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از نظامی

سید حسن غزنوی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۳ - در مدح جمال الدین محمد وزیر که روضه مطهر پیغمبر را عمارت کرده بود گوید

چو دولت رفت بر تخت امارت

مه تاجش پذیرفت استدارت

وزیری جست فحل و شهم و مقبل

که باشد در همه کارش مهارت

بسازد کار عقبی از کفایت

[...]

عطار » دیوان اشعار » ترجیعات » شمارهٔ ۱

زهی روز قیامت روز بارت

خلایق سر به سر در انتظارت

گنه کاران بر جان خورده زنهار

همه جان بر کف اندر زینهارت

کجا پیغمبری دانی که آن روز

[...]

مشاهدهٔ بیش از ۴۹ مورد هم آهنگ دیگر از عطار

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه

حاشیه‌ها

معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

تا به حال ۱۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

محمود دشتستان در ‫۱۱ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۳ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۱۰:۲۳ نوشته:

سلام به همه...به بظر من بیت آخر زیباترین بیت این غزل است...جمال دوست چندان سایه انداخت/سعدی ناپدید است از حقارت....

reply flag link

ناآشنا در ‫۹ سال و ۱۱ ماه قبل، یکشنبه ۲۸ تیر ۱۳۹۴، ساعت ۲۱:۳۸ نوشته:

جناب شایق
با درود
اینهمه راه رااز کجا خبر دارید چه کسی تا به حال به وصال رسیده که این اخبار را شما از او شنیده اید کدام به قول شما عارف ره صد ساله را یک شبه پیموده ، سپاسگزار میشوم یکی دو مثال و نام از این عارفان بیاورید
نکند دیگران در باره ی کسی این تخیلات را بافته باشند که امیدوارم اینگونه نباشد
این بنده در مورد عرفان و عرفا بسیار خوانده ام که تذکرت الاولیا نمونه ی بارز آنست ولی گمان میکنم همه زاییده ی افکار جناب عطاربوده است
من دیده ام اشخاصی را که دنیا و کار دنیا را به هیچ گرفته اند و
بی نیاز مطلق بوده اند با چند تنی از ایشان زندگی کرده ام
و بزرگمردی هایشان را ستایش کرده ام ولی گمان میکنم حالات روحی و عشقی که در وجودشان موج میزند بر همگان پوشیده است
اینان بر سر بازار جار نمیزنند تا دیگران را از پس پرده ی اسرار با خبر کنند
تا شما بر چه عقیده باشید
با احترام
ناآشنا

reply flag link

شایق در ‫۹ سال و ۱۱ ماه قبل، دوشنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۱۳ نوشته:

با سلام و سلام ویژه خدمت جناب نا اشنای بسیار اشنا شما در افتاب ایستاده اید و دنبال افتاب میگردید شما از کجا حالات روحی و عشقی که در وجود این بزرگواران موج میزند را دریافتید مگر انها به شما گفتند مسلما نه اما عشق غماز و خبر چین است و انها را لو داده است مگر فریاد سعدی را نشنیده ای که می گوید ( گر بگویند که مرا با تو سر و کاری نیست در و دیوار گواهی بدهد کاری هست ) ویا مگر از حافظ نشنیدی که گفت ( راز سر بسته ما بین که به دستان گفتند هر زمان با دف و نی بر سر بازار دگر باز گویم نه درین واقعه حافظ تنهاست غرقه گشتند در این بادیه بسیار دگر ) اما علاوه بر اینکه اینان نمی توانند عشق را مخفی نگه دارند ( هزار جهد بکردم که سر عشق ببوشم مشد میسرم بر سر اتش که نجوشم ) از روی شوق و با کمال خلوص من وترا دعوت کرده اند که مثل انها باشیم و مرتب از عشق و شیرینیهای ان صحبت کرده اند مگر این شعر سعدی را نخواندهای که می گوید ( گویند مگو سعدی چندین سخن از عشقش می گویم بعد از من گویند به دورانها ) مگر صدای مولوی را از عمق جانش نشنیدی که گفت (مرده بدم زنده شدم گریه بدم خنده شدم دولت عشق امد و من دولت باینده شدم ) باز مگر صدای مولوی به گوشت نرسید که گفت ( هر کو باز ماند از اصل خویش باز جوید روزگار وصل خویش ) همه اینها فریاد میزنند ما از دنیا رستیم و به او بیوستیم شما نیز بار سفر ببندید و به دنبال ما بیایید اری جناب نا اشنا اینها ساخته ذهن نیست اینها واقعیاتی است که اگر چشممان را باز کنیم به وضوح می بینیم و انگاه در می یابیم که عطار بر سر بازار عشق سر داد و ان مغول از همه جا بیخبر سر او را از تن جدا کرد مغول او را اسیر کرده بود در راه شخصی عطار را شناخت خواست او را به یک سکه زر بخرد عطار به مغول گفت مفروش که فدر من نه اینست مغول او را نفروخت و کمی جلوتر شخص دیگری خواست او را به توبره کاهی بخرد عطار گفت بفروش که قدر من همین است ان مغول عصبانی شد و گردن او را زد حال خودمان را جای او بگذاریم اگر ما بودیم هزار التماس میکردیم که ما را به همین سکه بفروش که بیش از این کسی نمی بردازد

reply flag link

ناآشنا در ‫۹ سال و ۱۱ ماه قبل، دوشنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۴، ساعت ۲۱:۰۳ نوشته:

جناب شایق
درودی دوباره بر شما و بر آن شوق و شوری که جذبه ی عشق بر جان شما افکنده ، مرحبا به ایمانت
که هرچه دانه ی تگرگ است لؤلؤ لالا میبینی
غبطه ها می خورم از حسرت ایمان که مگو
و اما : هزار جهد بکردم که سر عشق بپوشم نبود بر سر آتش میسرم که نجوشم
گر بگویند مرا با تو سر و کاری نیست در و دیوار گواهی بدهد کاری هست

در بحر خیالات گهر هاست نهانی و خوشا چون تویی که از هر موجی گهری بر میگیری
از کجا که سعدی را عشق ماهرویی در همسایگی گرفتار نکرده که رازش بر ملا شده
و همچنین حافظ
معمولاً شعرا آرزوهای دور و دراز خود را به زبان شعر با مبالغه بسیار میسرایند
بوی عشق است که خلعت کند این تافته ی دیبا را
یا
ما به جولانگه خورشید جهانتاب به پرواز شدیم وانهادیم چه خوش جیفه ی نا قابل این دنیا را
سود بسیار ” …. “ برده درین دامگه وادی عشق هیچ گوهر نتوان یافت ، برابر شود این سودا را
در بسیاری موارد ، زبان شعر زبان دل نیست ، زبان آرزوست
اجازه میخواهم داستان کوتاهی از ایمان را یاد آور شوم
دزدی در حمام کیسه ی مؤمنی را به سرقت میبرد باز میکند مقداری پول و یک آیت الکرسی به خاطر حفظ پولها دران میبیند
دزد بلافاصله کیسه را بر میگرداند که پیش خود میگوید این مرد دعارا برای محافظت این مال درین انبان نهاده اگر کیسه را برنگردانم او ممکن است ایمان خود را از دست بنهد و من دزد مال هستم نه دزد ایمان .
پس مرا نیز از ادامه ی این بحث معاف کن که : سر رشته درازاست و این بنده راسر راهزنی ایمان نیست
مباد آنکه سعی من در پژمردن غنچه های زیبای باور شایق ی باشد که در آسمان ایمان خویش به دنبال ستاره های درخشان عشق در تکاپوست
باز میگویم که کاش من نیز مانند شما شایق بودم
با ارادت
ناآشنا

reply flag link

شایق در ‫۹ سال و ۱۱ ماه قبل، دوشنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۴، ساعت ۲۳:۲۸ نوشته:

با سلام وسلام ویژه خدمت جناب نا اشنا من هم میخواستم اعلام اتش بس نمایم چرا که این دعوی بدرازای طول تاریخ است و لا ینحل (لکم دینکم ولی دین ) عقیده شما از خودتان عقیده من نیز از ان خودم و بهر حال از اینکه مواظب ایمان من بوده ا ید و نخواسته ایداعتقادات من خدشه دار بشود تشکر میکنم

reply flag link

روفیا در ‫۹ سال و ۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۴، ساعت ۱۲:۲۶ نوشته:

گفت و گو آیین درویشی نبود
ورنه با تو ماجراها داشتیم

reply flag link

شایق در ‫۹ سال و ۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۴، ساعت ۱۵:۱۷ نوشته:

با سلام غزل زیر را از حافظ تقدیم دوستان میکنم . ( در ازل برتو حسنت ز تجلی دم زد عشق بیدا شد و اتش به همه عالم زد جلوه ای کرد رخت دید ملک عشق نداشت عین اتش شد ازین غیرت و بر ادم زد عقل میخواست کز ان شعله چراغ افروزد برق غیرت بدرخشید و جهان بر هم زد مدعی خواست که اید به تماشاگه راز دست غیب امد و بر سینه نا محرم زد دیگران قرعه قسمت همه بر عیش زدند دل غم دیده ما بود که هم بر غم زد جان علوی هوس چاه زنخدان تو داشت دست در حلقه ان زلف خم اندر خم زد حافظ ان روز طرب نامه عشق تو نوشت که قلم بر سر اسباب دل خرم زد )

reply flag link

شایق در ‫۹ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۱۵ مرداد ۱۳۹۴، ساعت ۱۲:۳۴ نوشته:

با سلام قصه دزد و ایت الکرسی به نفع ایت الکرسی است نه به نفع دزد چون بهر حال ایت الکرسی باعث شد دزد سرقت نکند که اگر نبود مال ان بنده خدا به یغما میرفت

reply flag link

نی در ‫۸ سال و ۱۰ ماه قبل، یکشنبه ۷ شهریور ۱۳۹۵، ساعت ۱۷:۳۴ نوشته:

سلام. قصه دزد به نفع دزد است . جایی که مال و ایمان و خدا و ... را به جوانمردی نمی فروشد

reply flag link

مادر در ‫۴ سال و ۵ ماه قبل، چهارشنبه ۱ بهمن ۱۳۹۹، ساعت ۱۴:۴۱ نوشته:

از این زبان و بیان مزدک به خدا پناه میبرم.
برادر عزیز کمی بزرگوار باشید و به نظرات دیگران احترام بگذارید.

reply flag link

فاطمه زندی در ‫۲ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۱۲ شهریور ۱۴۰۱، ساعت ۱۷:۵۴ نوشته:

وزن : مفاعیلن مفاعیلن فعولن

بیت اول

مپندار از لبِ شیرین عبارت

که کامی حاصل آید بی مرارت

مپندار که از لبانی که سخنانی شیرین از آنها می تراود ، بدون رنج و سختی کامی حاصل می شود . [ شیرین عبارت = خوش سخن ، شیرین بیان / کام = مراد ، آرزو / مرارت = تلخی ، زحمت ]

بیت دوم

فِراق افتد میانِ دوستداران

زیان و سود باشد در تجارت

میان یاران و عاشقان فراق و جدایی هم اتّفاق می افتد و همیشه عشق متضمّن وصال نیست . همچنانکه در داد و ستد هم زیان وجود دارد و هم سود . [ فراق = دوری ، جدایی / دوستداران = همنشینان ، یاران ]

بیت سوم

یکی را چون ببینی کُشتۀ دوست

به دیگر دوستانش دِه بشارت

وقتی عاشقی را کُشتۀ معشوق دیدی . به مشتاقان دیگر بشارت بده که نوبت آنان نیز خواهد رسید که فدای عشق گردند . [ دوست = معشوق / بشارت = مژده ]

بیت چهارم

ندانم هیچ کس در عهد حُسنت

که با دل باشد ، الّا بی بصارت

در روزگاری که زیبایی تو فرمان می راند . جز انسان های کوردل و بی بصیرت همه عاشق گشته و دل از دست داده اند . [ عهد حُسن = روزگار جمال و زیبایی / بی بصارت = بی بصیرت ، ناآگاه و بی خبر ]

بیت پنجم

مرا آن گوشۀ چشمِ دلآویز

به کُشتن می کند گویی اشارت

پنداری که آن گوشۀ چشمان زیبا و دلنشین تو به کُشتن من اشارت می کند . [ دلآویز = زیبا و دلفریب ]

بیت ششم

گر آن حلوا به دستِ صوفی اُفتد

خداترسی نباشد روز غارت

اگر آن حلوایی که صوفی خوردنش را به خود حرام کرده بود ، به دست وی افتد . خداترسی را کنار می گذارد و آن را خواهد خورد . یعنی صوفی نمایان بی واهمه از ناپارسایی و خویشتن داری تو را تصاحب خواهند کرد .

صوفی = پیرو طریقت تصوّف ، در معنی این کلمه و چگونگی انتساب و اشتقاق آن ، اقوال ، مختلف ، و عقاید ، متفاوت است . عده ای آن را از صفا و عده ای از صوف ( = پشم ) به مناسبت پشمینه پوشی و عده ای سوفیای یونانی به معنی حکمت و عده ای از صفه و اصحاب صفه می دانند . ( فرهنگ اشعار حافظ )

بیت هفتم

عجب دارم درونِ عاشقان را

که پیراهن نمی سوزد حرارت

در شگفتم که چرا گرمی درون و دلِ عُشّاق پیراهن آنان را به آتش نمی کشد و نمی سوزاند . [ درون = دل ، سینه ]

بیت هشتم

جمال دوست چندان سایه انداخت

که سعدی ناپدید است از حقارت

جمال دوست آنچنان سایه گُستر شد که سعدی در برابر آن از حقارت و کوچکی ناپدید گردید . [ حقارت = کوچکی ]

منبع : شرح غزلهای سعدی

دکتر محمدرضا برزگر خالقی

دکتر تورج عقدایی

سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟

از گلستان ِ ما بِبَر طبقی

شاد و تندرست باشید .

reply flag link

جلال ارغوانی در ‫۷ ماه قبل، شنبه ۲۶ آبان ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۵۳ نوشته:

شده سعدی شه گفتار وباید

دگر کسها به دنبال وزارت

reply flag link

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	همرسانی متن شعر جاری در گنجور
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

ورود به گنجور

غزل شمارهٔ ۳۷