بندهوار آمدم به زنهارت
که ندارم سلاح پیکارت
متفق میشوم که دل ندهم
معتقد میشوم دگر بارت
مشتری را بهای روی تو نیست
من بدین مفلسی خریدارت
غیرتم هست و اقتدارم نیست
که بپوشم ز چشم اغیارت
گرچه بیطاقتم چو مورِ ضعیف
میکُشم نفْس و میکشم بارت
نه چنان در کمند پیچیدی
که مُخَلَّص شود گرفتارت
من هم اول که دیدمت گفتم
حذر از چشم مست خونخوارت
دیده شاید که بی تو برنَکُنَد
تا نبیند فراق دیدارت
تو ملولی و دوستان مشتاق
تو گریزان و ما طلبکارت
چشم سعدی به خواب بیند خواب
که ببستی به چشم سَحَّارت
تو بدین هر دو چشم خوابآلود
چه غم از چشمهای بیدارت
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به بیان احساسات عاشقانه و درد فراق میپردازد. او از ضعف خود در برابر معشوق صحبت میکند و میگوید که با وجود بیطاقتی و بیپناهی، نمیتواند دل خود را به کسی جز او بسپارد. شاعر به تضاد میان عشق و جدایی اشاره میکند و از عشق و علاقهاش به معشوق مینویسد که در حالتی مملو از سوز و حسرت نسبت به اوست. در نهایت، به تأمل در خواب و بیداری اشاره میکند و میپرسد که معشوق با وجود خواب آلودگی چه غمی از چشمهای بیدار او دارد. این شعر حاکی از عمق احساسات و تناقضات عاشقانه است.
مثلِ بندهای از تو امان میخواهم و به تو پناه میآورم. زیرا ابزار و توان جنگیدن با تو را ندارم. [ زنهار = شبه جمله است، امان و پناه / سِلاح = آلت و ساز جنگ ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
گاهی با خود به توافق میرسم که به تو دل ندهم و عاشق نشوم. امّا بارِ دیگر به تو و عشقت ایمان میآورم. [ متّفق شدن = یکی شدن، یکرأی و یکدل شدن ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
مشتری وجه کافی برای خرید روی تو را ندارد. امّا من با این ناداری طالب و خریدار تو هستم. [ بها = ارزش، قیمت / مفلس = فقیر و تهیدست ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
حمیّت و تعصب آن را دارم که نخواهم کسی رویت را ببیند. امّا توانایی آن در من نیست که بیگانگان را از دیدارت مانع شوم. [ غیرت = رشک و حسد، قهر و خشم / اقتدار = قدرت، توانایی / اغیار = جمع غیر به معنی نامحرمان و بیگانگان ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
گرچه همانند موری ناتوان و بیطاقتم، امّا با همهٔ ناتوانی و بیطاقتی با نَفسِ خویش مبارزه میکنم و بار عشقت را بر دوش میکشم. [ بار کشیدن = تحمّل رنج ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
گرفتار خویش را به گونهای در کمند اسیر نکردهای که بتواند از کمندت رهایی یابد. [ مخلّص = رها، آزاد / گرفتار = اسیر، دربند ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
من در همان اوّل که تو را دیدم، با خود گفتم: که باید از چشمان مست و خونریزت حذر کرد. [ حذر = دور، برکنار / چشم مست = چشم خمار که در ادبیات فارسی زیبا و خوشحالت توصیف شده است. ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
شایسته است که چشم جز به دیدار تو بازنگردد. زیرا در آن صورت که به دیگری مینگرد، به هجران دیدار تو مبتلا خواهد شد. [ شاید = از مصدر شایستن به معنی شایسته، سزاور است / برکردن = روشن کردن، به حرکت درآوردن / دیدار = چهره و صورت ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
تو ملولی و دوستان، مشتاق ... تو گریزان و، ما طلبکارت // تو از ازدحام عشّاق ملول و دلتنگی و ما مشتاقِ دیدار تو. تو میگریزی، امّا ما تو را خواستاریم. [ ملول = افسرده، دلتنگ / مشتاق = آرزومند، عاشق / طلبکار = دنبالکننده، خواستار ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
چشم سعدی که با چشمان افسونگرت آن را افسون کرده و راهِ خواب بر آن بستهای، از این پس مگر خفتن را به خواب ببیند. [ سحّار = افسونکننده، جادوگر ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
تو با این چشمهای مخمور و خوابآلود کجا غمِ چشمهای بیدار شبزندهداران را به خود راه میدهی؟ [ چشم خوابآلود = چشم خمار و مست / چشمهای بیدار = چشمهای بیخواب و منتظر عاشقان ] - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
چون تو غافل نشینی از کارت
نبود لطف ایزدی یارت
من ز پیکانِ تیر تیمارت
آه نکنم ز بیم آزارت
ای شکر خوشهچین گفتارت
سرو آزاد کرد رفتارت
بس که طوطی جان بزد پر و بال
ز اشتیاق لب شکر بارت
خار در پای گل شکست هزار
[...]
ای شکسته به نقشِ رخسارت
سرِ پرگارِ وهم در کارت
همه صورتگرانِ چین یابند؟
تا بچینند دردِ رخسارت
نکند جز که شوق دیدارت
خانهٔ صبر عاشقان غارت
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۱۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.