اگر تو برشکنی دوستان سلام کنند
که جور قاعده باشد که بر غلام کنند
هزار زخم پیاپی گر اتفاق افتد
ز دست دوست نشاید که انتقام کنند
به تیغ اگر بزنی بیدریغ و برگردی
چو روی باز کنی بازت احترام کنند
مرا کمند میفکن که خود گرفتارم
لویشه بر سر اسبان بدلگام کنند
چو مرغ خانه به سنگم بزن که بازآیم
نه وحشیم که مرا پایبند دام کنند
یکی به گوشه چشم التفات کن ما را
که پادشاهان گهگه نظر به عام کنند
که گفت در رخ زیبا حلال نیست نظر
حلال نیست که بر دوستان حرام کنند
ز من بپرس که فتوی دهم به مذهب عشق
نظر به روی تو شاید که بر دوام کنند
دهان غنچه بدرد نسیم باد صبا
لبان لعل تو وقتی که ابتسام کنند
غریب مشرق و مغرب به آشنایی تو
غریب نیست که در شهر ما مقام کنند
من از تو روی نپیچم که شرط عشق آن است
که روی در غرض و پشت بر ملام کنند
به جان مضایقه با دوستان مکن سعدی
که دوستی نبوَد هر چه ناتمام کنند



با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر سعدی به موضوع دوستی و روابط انسانی میپردازد. او به این نکته اشاره میکند که حتی در شرایط سخت و بروز تنشها، دوستان باید به یکدیگر احترام بگذارند و انتقام نگیرند. سعدی بیان میکند که عشق و دوستی نیاز به توجه و محبت دارند و بر این باور است که باید به یکدیگر نیکو نظر کرد و از ملایمت و محبت دریغ نکرد. او همچنین به زیبایی و اهمیت روابط انسانی میپردازد و تأکید میکند که عشق واقعی باید شامل صبر و تحمل باشد. در نهایت، شاعر از دوستان میخواهد که در دوستیها کوتاهی نکنند و به محبتهای ناتمام ادامه دهند.
معنی: اگر تو روی بگردانی دوستان بر تو سلام خواهند داد؛ زیرا قاعده بر این است که بر بنده ستم روا دارند؛ پس کار تو بیرون از رسم و قاعده نیست. - منبع: شرح غزلهای سعدی
هوش مصنوعی: اگر بارها از طرف دوست دچار زخم و ناراحتی شویم، نباید درصدد انتقام برآییم.
هوش مصنوعی: اگر به کسی آسیب برسانی و بعد از آن به راحتی برگشتی، باز هم به تو احترام میگذارند.
معنی: برای من کمند مینداز، من خود اسیر و گرفتارم؛ زیرا دهانبند را بر سر اسبان چموش میگذارند. / . لَويشه: حلقه ریسمان باشد که بر چوبی نصب کنند و لب بالای اسب بدنعل را در آن نهاده، تاب دهند تا عاجز شود و حرکت ناپسندیده نکند. (لغتنامه) - منبع: شرح غزلهای سعدی
معنی: مرا مثل مرغ خانگی با سنگ بزن تا ببینی که باز هم برمیگردم. من مرغ وحشی نیستم که پای مرا در دام بگذارند. - منبع: شرح غزلهای سعدی
هوش مصنوعی: لطفاً یک نگاه محبتآمیز به ما بینداز، مثل اینکه پادشاهان گاهی به مردم عادی توجه میکنند.
هوش مصنوعی: کسی که میگوید در چهره زیبا نگاه کردن مجاز نیست، اشتباه میکند؛ چرا که نباید بر دوستان محبوب، چیزی را حرام کرد.
معنی: از من که مفتی مذهب عاشقانم بپرس تا بگویم که نه یک نظر، بلکه شایسته است که مدام و پیوسته به تو بنگرند. - منبع: شرح غزلهای سعدی
معنی: آنگاه که لبان لعلگون تو به خنده درآیند باد صبا دهان غنچه را میدَرَد و میشکوفاند که دیگر با تنگی دهان تو پهلو نزند. - منبع: شرح غزلهای سعدی
هوش مصنوعی: آدمی که در مشرق و مغرب دنیا غریبه است، به خاطر آشنایی با تو در این شهر احساس غریبی نمیکند و اینجا جایی برای او است.
هوش مصنوعی: من از تو روی نمیگردانم، زیرا در عشق اینگونه است که باید به هدف نگاه کرد و از سرزنشها چشم پوشید.
معنی: ای سعدی، حتی جان خویش را هم از دوستان مضایقه مکن؛ زیرا هر کاری را که دوست میخواهد اگر به شکل ناتمام انجام دهند، نمیتوان گفت که شرط دوستی را به جای آوردهاند. - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
چو مطربان سحر آهنگ زیر و بام کنند
معاشران صبوحی هوای جام کنند
بیک کرشمه مکافات شیخ و شاب دهند
بنیم جرعه مراعات خاص و عام کنند
مرا بحلقه ی رندان درآورید مگر
[...]
مغان به پیش بتی گر شبی سلام کنند
به پیش خویش همه هندوان غلام کنند
ولی تو بت چو درآئی بسومنات از ناز
بتان بسجده در آینده و احترام کنند
برایضی چو بتان طره دو تا تابند
[...]
دمی که باده عشترت بتان به جام کنند
به نزد دردکشان ترک ننک و نام کنند
مدام خنده بدان می کشان زند ساغر
که نان پخته خود را ز گریه خام کنند
شود چو دست تظلم دراز باز بر او
[...]
دلم به حال تو ای دوستدار ایران سوخت
که چون تو شیر نری را در این کُنام کنند
تمام خلق خراسان به حیرتند اندر
که این مقاتلهٔ با تو را چه نام کنند
به چشم مردم این مملکت نباشد آب
[...]
کسان که شور به ترک سلاح عام کنند
خدنگ غمزهٔ خونریز را چه نام کنند؟
مسلمست که جنگ از جهان نخواهد رفت
ز روی وهم گروهی خیال خام کنند
گمان مبر که برای نمونه مدعیان
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۶ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.