گنجور » سعدی » دیوان اشعار » غزلیات

سعدی » دیوان اشعار » غزلیات »

غزل شمارهٔ ۱۵۷

پیش رویت قمر نمی‌تابد

خور ز حکم تو سر نمی‌تابد

نیکویی خوی کن که نرگس مست

بر تو با کین و شر نمی تابد

دم غنیمت بدان، زمان بشناس

زهره وقت سحر نمی‌تابد

آتش اندر درون شب بنشست

که تنورم مگر نمی‌تابد

بار عشقت کجا کشد دل من

که قضا و قدر نمی‌تابد

ناوک غمزه بر دل سعدی

مزن ای جان چو بر نمی‌تابد

نسک‌بان: جستجو در متن سی‌هزار کتاب فارسی

حاشیه‌ها جمع شود / باز شود

تا به حال ۶ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...

قاسم فطری در ‫۱۱ سال و ۳ ماه قبل، چهارشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۱، ساعت ۱۲:۴۵ نوشته:

دراین غزل دو تک مصرع در تصحیح فروغی وچود دارد که درج نشده وبرای حفظ اصالت این سایت خوب بهتر است گنجانده شود :
بیت دوم تک مصرع اول
نیکویی خوی کن که نرگس مست .
مصر دوم خالی است.
در بیت سوم مصرع اول خالی است ومصرع دوم:
زهره وقت سحر نمی تابد ‏‎ ‎

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

محمد در ‫۶ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶، ساعت ۱۷:۵۹ نوشته:

نیکویی خوی کن که نرگس مست // بهر هر بی بصر نمی تابد
هر پسینی به بام جلوه نما // زهره وقت سحر نمی‌تابد

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

امیر در ‫۳ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۹ خرداد ۱۳۹۹، ساعت ۰۵:۳۳ نوشته:

دوست عزیز این دو بیت را در کدام نسخه پیدا کردید؟؟

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

علی مجیدی در ‫۲ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۰ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۲۲:۳۷ نوشته:

دلیل نبود این دو مصرع در این غزل چه هست ؟

من در کتابی هم که به تصحیح فروغی دارم متاسفانه این دو مصرع درج نشده !

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

فاطمه زندی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، چهارشنبه ۵ بهمن ۱۴۰۱، ساعت ۰۰:۲۱ نوشته:

وزن : فاعلاتن مفاعلن فع لن

۱_پیش رویت قمر نمی تابد

خور ز حُکم تو سر نمی تابد

معنی بیت اول : پیش چهره ء تابانت ماه از تابش باز می ماند و خورشید هم از حکم تو سر پیچی نمی کند .[خور: خورشید / کنایه : سر تابیدن ( روی گردانیدن ، نا فرمانی کردن ) /تشبیه تفضیلی : روی به قمر و قدرت معشوق به خورشید و برتری معشوق بر این دو ]

۲_ نیکویی خوی کن ، که نرگس مست

..... معنی : نیکویی را خوی و منش خویش قرار بده ، زیرا که نرگس مست...[نرگس : ---->بیت ششم غزل نود/ استعاره ء مصرّحه : نرگس مست (چشم خمار معشوق )

۳_..... زُهره وقت سحر نمی تابد

زهره : ---> بیت چهارم غزل ۱۳۳

" در بعضی نسخه ها این دو مصراع را یک بیت کرده اند ، ولی از یک نسخه چنین استنباط شد که دو بیت بوده و از هر یک مصراعی ساقط شده .در نسخه های چاپی شعر را چنین نوشته اند : با درخشندگی چشم خوشت زهره وقت سحر نمی تابد

و این غزل در نسخ بسیار قدیم نیست ‌" مرحوم حبیب یغمایی این غزل را الحاقی و مشکوک می داند "

معنی : زهره در سحر گاهان نمی تابد

۴_آتش اندر درون شب بنشست

که تنورم مگر نمی تابد

معنی بیت چهارم : از آنجا که سینه ء سوزانم روشنی ندارد ، آتش درون شب (خورشید )هم نمی تابد و روشنایی نمی بخشد .[ مگر : قید تاکید است ، همانا ، به درستی / حسن تعلیل : نبودن روشنایی در شب به دلیل نتابیدن تنور سینهء سعدی است .]

۵_بار عشقت کجا کشد دل من

که قضا و قدر نمی تابد ؟

معنی بیت : بار عشق تو را که حتی قضا و قدر هم از تحمل آن عاجزند ، دل من چگونه به دوش کشد و حمل کند ؟ [ قضا و قدر : حکم الهی ، سرنوشت / تابیدن : تحمل کردن /تشبیه : عشق به بار (اضافه ء تشبیهی)]

ناوک غمزه بر دل سعدی

مزن ای جان ، چو بر نمی تابد

معنی : ای جان ، تیر غمزه ات را بر دل سعدی مزن ، زیرا قادر به تحمل آن نیست .

[ ناوک : تیر کوچک / غمزه : ناز و عشوه ، اشاره به چشم و ابرو / تابیدن : تحمل کردن /تشبیه : غمزه به ناوک ]

منبع : شرح غزلهای سعدی

دکتر محمدرضا برزگر خالقی

دکتر تورج عقدایی

سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟

از گلستان ِ ما بِبَر طبقی

شاد و تندرست باشید ..

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

حمید ضیایی در ‫۱ سال قبل، پنجشنبه ۲۵ اسفند ۱۴۰۱، ساعت ۱۸:۳۴ نوشته:

پیش رویت قمر نمی تابد

خور ز حکم تو سر نمی تابد

نیکویی خوی کن که نرگس مست

(بر تو با کین و شر نمی تابد

دم غنیمت بدان،زمان بشناس)

زهره وقت سحر نمی تابد

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	لغزش به بخش حاشیه‌های شعر
	لغزش به بخش تصاویر نسخه‌های خطی، چاپی و نگاره‌های هنری مرتبط با شعر
	لغزش به بخش ترانه‌ها و قطعات موسیقی مرتبط با شعر
	لغزش به بخش شعرهای هم‌آهنگ
	لغزش به بخش خوانش‌های شعر
	لغزش به بخش شرح‌های صوتی
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	به اشتراک‌گذاری متن شعر جاری در گنجور
	مشابه‌یابی شعر جاری در گنجور بر اساس وزن و قافیه
	مشاهدهٔ شعر مطابق قالب‌بندی کتاب‌های قدیمی (فقط روی مرورگرهای رومیزی یا دستگاه‌های با عرض مناسب)
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

وزن:	فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری:	غزل
دسته:	خواتیم
منبع اولیه:	ویکی‌درج

ورود به گنجور

غزل شمارهٔ ۱۵۷