گنجور

حاشیه‌گذاری‌های سید علی انجو

سید علی انجو 🌐


سید علی انجو در ‫۱ سال و ۳ ماه قبل، چهارشنبه ۲۳ آذر ۱۴۰۱، ساعت ۰۸:۲۰ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب اول در سیرت پادشاهان » حکایت شمارهٔ ۱۹:

تا رسمی نشود و دهی خراب گردد ... (جای دیگر دیدم : دیهی ...)

 

 

 

در نسخه ای که من دارم که به تصحیح محمد علی فروغی ذکاءالملک است

 

سید علی انجو در ‫۳ سال و ۶ ماه قبل، شنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۹، ساعت ۲۳:۰۹ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب دوم در اخلاق درویشان » حکایت شمارهٔ ۱۰:

چرا وزن این ابیات را «مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل» مرقوم نفرموده اید؟
در ضمن در نسخه ای که من در اختیار دارم که تصحیح مرحوم محمد علی فروغی ذکاء الملک است، این ابیات ذیل ِ حکایت پیشین آمده است که از نظر معنا کاملاً روشن کننده و توضیح دهنده ی ماجرای در حوض افتادن صالحی است که کرامتش بر آب راه رفتن بوده است.
به علاوه چون حکایت های گلستان به نثر است و نه نظم؛ و از آنجا که ابیات در سایر حکایات گلستان نیز به صورت مستقل نمی آیند و معمولاً ذیل یک حکایت نثر می آیند، به نظر می رسد جای این ابیات بعد از حکایت منثور قبل باشد.
با سپاس از زحمات شما برای فرهنگ و ادبیات کشورمان

 

سید علی انجو در ‫۴ سال و ۴ ماه قبل، یکشنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۱۳ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب دوم در اخلاق درویشان » حکایت شمارهٔ ۱۷:

با سلام مجدد
اضافه باید بکنم که آنگونه که جناب آقا/ یا/ سرکار خانم مصور به درستی نوشته اند؛ اوزان دو بیت بالای حکایت اولی فعلاتُ فاعلاتن و دومی فعلاتن است که با توجه به این نکته مصرع دوم بیت فعلاتن نیز به اشتباه درج شده است.
لذا به نظر می رسد
غم موجود و پریشانی معدوم ندارم
نفسی می‌زنم آسوده و عمری به سر آرَم
صحیح تر است
و قطعاً در شعری که دارای وزن فعلاتن که محبوب سعدی است و در غزل هایش از این وزن زیاد هم استفاده کرده است؛ نمی توان پذیرفت که غلط وزنی داشته باشد و آن اشکال وزنی از سعدی باشد.
یکبار دیگر بخوانید؛ نفسی می زنم آسوده و عمری (تا اینجا از نظر وزنی مطابق یک مصرع ناتمام فعلاتن فعلاتن فعلاتن (سه تا فعلاتن از چهار تا) است
نفسی می
فعلاتن
زنم آسو
فعلاتن
ده و عمری
فعلاتن
اما می گذارم فعلاتن نیست در حالیکه به سر آرم فعلاتن است.

ارادتمند

 

سید علی انجو در ‫۴ سال و ۴ ماه قبل، یکشنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۰۱ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب دوم در اخلاق درویشان » حکایت شمارهٔ ۱۷:

با سلام و احترام
من در کلیات سعدی نسخه ی تصحیح شده ی آقای محمد علی فروغی، ذکاء الملک، دیده ام که شیوه ی نوشتار بیت "نه به استر بر سوارم ... الی آخر" در اینجا اشتباه نوشته شده است و آنچه من در آنجا دیده ام مطابق فرمایش جناب آقای حسین منصوری پور است.
یعنی "نه براشتری سوارم نه چوخر،به زیر بارم // نه خداوند رعیت نه غلام شهریارم” و همانطور که جناب آقای مهرداد ارغوانی در ابتدای کلام فرموده اند بعید است سعدی اشتباه فاحش وزنی داشته باشد و آن بیت وزنش فعلاتُ فاعلاتن است. اگرچه ایشان در بیت بعد خودشان در آثار و همچنین وزن سعدی دست برده اند و آورده اند : "نه خدای رعیتم من ..." که هم وزن غلطی دارد، هم من واژه ای است برای پر کردن وزن و اطناب ممل است و همانطور که عرض کردم در نسخه ی در اختیار من "نه خداوند رعیت" درج شده است. ضمناً واژه ی خواهشاً به دلیل آنکه واژه ی خواهش فارسی و تنوین مخصوص واژه های عربی است، ایراد دارد.
در نسخه ای که عرض کردم همانگونه که بانوی محترم "نفیسه" فرموده اند "بماند" درج شده است و توضیح ایشان قانع کننده است. گرچه تذکر جناب آقای علی مهدی پور قابل تامل است و باید ببینیم در عصر سعدی جان به مقصد بردن با همین معنای امروز فهمیده می شده است؟ یا آنکه به اصطلاح واژه و عبارت در طول زمان منقول شده است و آنچه اکنون ما از جان به مقصد بردن می فهمیم آیا همان است که در عصر سعدی فهمیده می شده یا در گذر زمان تغییر کرده است؟
در پایان نسخه ای که عرض کردم این بیت را این طور آورده که:
"شخصی همه شب بر سر بیمار گریست // چون روز شد او بمرد و بیمار بزیست"
با احترام و سپاس از گنجور عزیز برای فراهم آوری امکان ادبیات آموزی ما در این صفحات

 

سید علی انجو در ‫۴ سال و ۸ ماه قبل، چهارشنبه ۲۶ تیر ۱۳۹۸، ساعت ۱۰:۴۷ دربارهٔ پروین اعتصامی » دیوان اشعار » مثنویات، تمثیلات و مقطعات » شمارهٔ ۸۸ - شکایت پیرزن:

سلام
در نسخه ای که بنده در اختیار دارم مصرع نخست بیت ششم چنین است:
سنگینی خراج، بما «عرصه» تنگ کرد...
احتمالاً «عرضه» اشتباه تایپی نیست؟

 

سید علی انجو در ‫۵ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۰۹:۳۴ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب هفتم در تأثیر تربیت » حکایت شمارهٔ ۷:

سلام بر شما
نسخه ای به تصحیح جناب فروغی ذکاء الملک در احتیار من است که در آن شعر انتهای حکایت این قطعه است:


فراموشت نکرد ایـزد در آن حال
که بودی نطفه ی مدفون مدهـوش

روانت داد و طبع و عقل و ادراک
جمال ونطق و رای و فکرت و هوش

ده انگشتت مرتــب کرد بر کف
دوبازویت مرکــب ساخت بردوش

کنون پنداری ای ناچیـز همت
که خواهد کردنت روزی فرامـوش

 

سید علی انجو در ‫۵ سال و ۴ ماه قبل، دوشنبه ۱۲ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۱۰:۲۵ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۸۸:

در خصوص نکات فوق الذکر دو نظرِ حدسی/ پیشنهادی (به تعبیر شما) دارم
اول اینکه در نازنینا تو دل از من به که پرداخته ای چون در مصرع قبل من آمده است، در مصرع بعد اگر ما بیاید گویی که شخص متکلم وحده ی مصرع نخستین بیت را در مصرع دوم همان بیت تبدیل به متکلم مع الغیر کرده ایم و لذا به نظر می رسد به این دلیل «من» بهتر از «ما» باشد. اما از نظر وزنی گمان می کنم «ما» بهتر است.
دو آنکه در « ... عیبت آن است ... » چون «آن» در ادبیات ما به لطف خاصّ دلبرانه و نکته و دقیقه ی کاریزماتیک محبوب اشاره می کند شاید اگر «آن» را برای عیب به کار نبریم درست تر باشد اگرچه از منظر عاشقان عیب معشوقان هم حسن و «آن» است. و خدا عالم است که چه زیرکی درکار سعدی بوده از این آن.

 

سید علی انجو در ‫۵ سال و ۴ ماه قبل، دوشنبه ۱۲ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۱۰:۱۵ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۸۸:

من نسخه ای از کلیات سعدی تصحیح جناب فروغی در اختیار دارم که تفاوتهایی با این غزلی که سایت محترم گنجور درج فرموده اند، دارد که به شرح زیرند:
1. مصرع چهارم در نسخه ای که عرض کردم این است که «نازنینا تو دل از «ما» به که پرداخته ای» یعنی به جای «من»، «ما» آمده است.
2. در مصرع پنجم « چند شب ها «ز» غم روی تو روز آوردم»، هست؛ به جای «...«به» غم ...».
3. در مصرع یازدهم « لاجرم صید دلی در همه « آفاق» نماند» آمده است که در نسخه ی شما « ... در همه «شیراز» نماند» درج شده است.
4. در مصرع شانزدهم به جای « ... عیبت آن است ... » که شما مرقوم فرموده اید «عیبت «اینست» که بی مهرتر از فاخته ای» آمده است.
با سپاس از زحمات شما خوبان

 

سید علی انجو در ‫۶ سال و ۱۲ ماه قبل، شنبه ۲ اردیبهشت ۱۳۹۶، ساعت ۱۳:۴۶ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۵۵:

سلام علیکم
در نسخه ای که بنده در اختیار دارم، که به تصحیح مرحوم محمد علی فروغی است، بیت اول بدینگونه است:
خفته خبر ندارد سر بر کنار جانان
کاین شب دراز باشد در چشم پاسبانان

 

سید علی انجو در ‫۷ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۲۲ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۲۰:۳۵ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب سوم در فضیلت قناعت » حکایت شمارهٔ ۲۱:

در نسخه ای از کلیات سعدی که بنده در اختیار دارم
و تصحیح مرحوم فروغی می باشد، این تغییر نسبت به متن شما به چشم می خورد:
«…حجره ای گزینم و به گوشه ای نشینم» به جای «… به گوشه ای نشینم.»

 

سید علی انجو در ‫۷ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۵، ساعت ۱۶:۰۰ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۵۲:

با سلام مجدد
با عذرخواهی فراوان
مصرع ذکر شده به صورت صحیح درج نشد
مقصود بنده این بود:
«جانا هزاران آفرین بر جانت از سر تا قدم»

 

سید علی انجو در ‫۷ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۵، ساعت ۱۵:۵۸ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۵۲:

سلام در نسخه ی کلیات که بنده در اختیار دارم، و تصحیح مرحوم فروغی ذکاء الملک است، مصرع اول را اینطور آنجا دیده ام:
«جانا هزاران آفرین بر جانت از پا تا قدم»
ممنون

 

سید علی انجو در ‫۷ سال و ۴ ماه قبل، دوشنبه ۱۵ آذر ۱۳۹۵، ساعت ۰۰:۰۰ دربارهٔ هلالی جغتایی » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۴:

این رباعی از خواجه عبدالله انصاری نیست؟
در انتهای مناجات مشهور پیرهرات که «الهی یکتای بی همتایی و قیوم توانایی. برهمه چیز بینایی، در همه حال دانایی نه کس به تو ماند نه تو به کس مانی ....» این رباعی آمده است.
خواجه عبدالله انصاری به لحاظ تاریخی نسبت به هلالی متقدم است.

 

سید علی انجو در ‫۸ سال و ۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ فروردین ۱۳۹۵، ساعت ۱۵:۰۳ دربارهٔ سنایی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۲۶۶:

تمام غزل اول شخص است، ردیف «چون کنم»، «هر شبی گویم»، «بودم اندر وصل تو صاحبقران ...»، «ساختم با عاشقان تا سوختم ...»، «... در هجرم فکند»، «من چو موسی مانده ام ...»، «نیستم خضر پیمبر ...» و در مصرع ماقبل آخر «مر مرا گویی که ...» همه دلالت بر اول شخص (متکلم وحده) می کند لذا بجز موضوع وزن که عرض کردم با توجه به این شواهد «پیر گشتیم» در مصرع آخر به «پیر گشتم» تبدیل شود صحیح تر به نظر می رسد.
ارادتمند شما انجو

 

سید علی انجو در ‫۸ سال و ۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ فروردین ۱۳۹۵، ساعت ۱۴:۵۶ دربارهٔ سنایی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۲۶۶:

سلام
بیت آخر، مصرع آخر
با توجه به وزن غزل به نظر می رسد «پیر گشتیم» صحیح نیست و احتمالاً درستِ آن «پیر گشتم» باشد.
ممنون از توجهتون

 

سید علی انجو در ‫۸ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۴، ساعت ۰۳:۵۱ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب سوم در فضیلت قناعت » حکایت شمارهٔ ۲۱:

در متن حکایت نقطه گذاری و کاما (بند) و علامت نقل قول اگر در جاهایی که لازم است درج گردد؛ به آسان تر خواندنِ حکایت کمک می کند.
در ضمن علامت سوال داخل متن برعکس و متناسب متون انگلیسی به صورت از چپ به راست درج شده است.
بعلاوه در آنجا که آمده است: « ... و از آنجا کاسه چینی بروم آرم»، واژه ی «بروم» ممکن است بِرَوَم خوانده شود لذا اگر به صورت «به روم» نگاشته شود صحیح تر به نظر می رسد.
به نوبه خود از زحمات شما که در گسترش فرهنگ و ادب می کوشید بسیار سپاسگزارم.

 

سید علی انجو در ‫۸ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۴، ساعت ۰۳:۳۹ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب سوم در فضیلت قناعت » حکایت شمارهٔ ۲۱:

در نسخه ای از کلیات سعدی که بنده در اختیار دارم
و تصحیح مرحوم فروغی می باشد، این تغییر نسبت به متن شما به چشم می خورد:
«...خاطر اسکندریه دارم» به جای «... خاطر اسکندری دارم.»

 

سید علی انجو در ‫۸ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ شهریور ۱۳۹۴، ساعت ۰۱:۱۷ دربارهٔ پروین اعتصامی » دیوان اشعار » مثنویات، تمثیلات و مقطعات » شمارهٔ ۱۰۴ - فریب آشتی:

مصرع دوم بیت هشتم به نظر می رسه باید «که ما اشاره بدان زخم جانگداز کنیم» باشه
تا وزنش صحیح بشه، الآن یک هجای بلند اضافه داره.

 

سید علی انجو در ‫۸ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ شهریور ۱۳۹۴، ساعت ۰۰:۴۱ دربارهٔ پروین اعتصامی » دیوان اشعار » مثنویات، تمثیلات و مقطعات » شمارهٔ ۸۸ - شکایت پیرزن:

سلام

در نسخه ای که بنده در اختیار دارم مصرع نخست بیت نهم چنین است:
صد جور دیدم از سگ و دربانِ درگهت...

 

سید علی انجو در ‫۸ سال و ۹ ماه قبل، جمعه ۹ مرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۲:۱۴ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۰۱:

چند ساعت جست و جوی بنده، نشان داد که بنده اشتباهی مرتکب شده بودم و دلیل آن نیز غلط املایی در نسخه ای بود که در اختیار بنده بود.
در قرآن آیه ای در سوره الملک هست ،آیه ی سی، که در آن عبارت ماء معین آمده است:
قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُکُمْ غَوْرًا فَمَن یَأْتِیکُم بِمَاء مَّعِینٍ
در سوره مرسلات نیز همانطور که در حاشیه های بالا آمده است عبارت ماء مهین هست.
لذا بیت نوشته شده که به زادن از یک نوعی از آب اشاره می کند و از سایر واژگان برمی آید آب بی مقدار، منظور بیت هست و نیز به خلقت
و زادن آدمی اشاره دارد، باتوجه به دو آیه ی فوق آیه ی سوره مرسلات مورد اشاره استاد سخن بوده است و همان ماء مهین درست است.
بنده به خاطر اشتباهم عذرخواهی می کنم و از دست اندرکاران گنجور بزرگ ممنونم که هستند.

 

۱
۲
sunny dark_mode