واعظی گفت در این ماه که ماه رجب است
توبه کردن نه عجب توبه شکستن عجب است
گفتمش ماه رجب گرچه مه توبه بود
فصل گل نیز مه باده و شور و شغب است
سبب توبه و عشرت چو بهم گرد آیند
جنگ خیزد ز دو سو چون دو مخالف سبب است
کار ترجیح باجماع همه باده کشان
بکف ساقی زیبا رخ دیبا سلب است
می حرام است و رجب نیز بود ماه حرام
می در این ماه چه نوشی طرب اندر طرب است
مه خور داد مه پارسی و ماه رجب
عربی جنگ دو مه جنگ عجم با عرب است
آن قوی پنجه دانا فکن از جا کندار
پور و قاص و وگر زاده معدی کرب است
نی که می خوردن خور دادمه آمد واجب
روز در ماه رجب داشتن ار مستحب است
ساعتی فارغ از اندیشه اگر یکنفس است
خلوتی خالی از اغبار اگر یکوجب است
خوشتر از مملکت روی زمین سر بسر است
بهتر از سلطنت دور زمان روز و شب است
کنیت و نام و لقب باده انگوری را
سیصد و شصت فزونتر بلسان عرب است
خندریس است و عجوز است و سلاف است و رحیق
ابنه الکرم و ابوالعشره و بنت العنب است
واندگرها که فزون است ز تعداد و شمار
برخی از جمله نبشته بکتاب ادب است
سیصد و شصت بود چون شمری در مه و سال
هر چه در دور فلک گردش روز است و شب است
چون بهر روز بود شرط خرد باده زدن
باده را نیز بدین گونه شمار لقب است
گر همه سال به یک نام بخوانی می را
الحق انصاف توان داد که دور از ادب است
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: واعظی در این شعر به بررسی مفهوم توبه و شادی در ماه رجب میپردازد. او توبه را در این ماه امری عادی میداند، اما میگوید که شکستن توبه کار عجیبی است. با وجود اینکه رجب ماه توبه است، او معتقد است که این ماه همچنین زمان خوشی و سرخوشی است و بین این دو حالت تضاد وجود دارد.
او به اهمیت می و باده در زندگی اشاره میکند و میگوید که بادهنوشی در این ماه نیز باید مورد توجه قرار گیرد، بهخصوص که رجب به عنوان ماه حرام در نظر گرفته میشود. به نظر او، شادی و نشئگی در زندگی انسانها مهم است و باید در کنار توبه آموزی مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه، او به نامها و لقبهای مختلف مرتبط با باده اشاره میکند و میگوید که نامها و اصطلاحات مربوط به باده به قدری زیاد است که نمیتوان همه آنها را برشمرد. همچنین به این نکته اشاره میکند که اگر تمام سال به یک نام باده را بنامیم، این کار غیرادبی است.
در نهایت، او به لزوم توازن بین معنویت و لذتهای دنیوی تأکید دارد و توصیه میکند که باید از هر دو بهرهمند بود.
هوش مصنوعی: واعظی میگوید در این ماه رجب که ماهی پر برکت است، توبه کردن کار نیکی است. اما آنچه شگفتانگیز و ناپسند است، شکستن توبه و بازگشت به گناهان است.
هوش مصنوعی: به او گفتم که هرچند ماه رجب ماه توبه و بازگشت به سوی خداست، اما این ماه همچنین زمانی برای لذت بردن از گلها و شادیها و هیجان زندگی نیز هست.
هوش مصنوعی: زمانی که توبه و خوشی در کنار هم قرار میگیرند، تضاد و درگیری از دو طرف به وجود میآید، زیرا هر یک از این دو حالت به نوعی با دیگری در مخالفت است.
هوش مصنوعی: کار اصلی و مهم در دنیا، به توافق و جمعنظر تمام بادهنوشان واگذار شده است و آن کار، در دستان ساقی زیبای خوشچهره قرار دارد.
هوش مصنوعی: شراب نوشیدنی ممنوع است و رجب هم ماهی است که در آن، نوشیدن شراب جایز نیست. اما در این ماه، شراب چه لذتی دارد و چقدر شادابی و نشاط به همراه میآورد!
هوش مصنوعی: در این بیت به مبارزهای بین دو فرهنگ یا دو زبان اشاره میشود. یکی نشاندهنده فرهنگ پارسی و دیگری نمایانگر فرهنگ عربی است. این تقسیم بهنوعی نشاندهنده تضاد و رقابت بین دو هویت فرهنگی است که در تاریخ وجود داشتهاند. در واقع، یک نوع تمایز و درگیری بین دو گروه با پیشینههای مختلف فرهنگی در قالب شاعری بیان شده است.
هوش مصنوعی: آن که قدرت و دانایی دارد، میتواند حتی از جای خود بپرد و با نیرو و ارادهاش بر obstacles فائق آید، در غیر این صورت، مانند کسانی خواهد بود که بهسادگی میتوانند از بین بروند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که در روزهای خاصی از ماه رجب، خوردن نی (نوعی گیاه) واجب میشود، و در عین حال برای دیگر روزها ممکن است خوردن آن مستحب باشد. به عبارت دیگر، اهمیت و جایگاه خوردن این گیاه در زمانهای مشخصی تاکید شده است.
هوش مصنوعی: اگر به مدت یک ساعت بدون فکر و اندیشه باشی، خلوتی که از هر گونه آلودگی و افکار غیرضروری خالی باشد، بینظیر است.
هوش مصنوعی: بهتر از همهٔ نقاط جهان و هر سلطنتی، زندگی در سرزمین خود است که در آن روز و شب به خوبی سپری میشود.
هوش مصنوعی: در زبان عربی، تعداد واژههایی که به باده انگوری اشاره دارند، بیشتر از سهصد و شصت است.
هوش مصنوعی: او چهرهای خندان دارد و پیر زنی است که با خوشههای انگور، شراب خوشمزهای را ارائه میدهد و همچنین به او لقب مادر میدهد که نیکو و پربار است.
هوش مصنوعی: افرادی هستند که از نظر تعداد بیشترند، اما برخی از آنها نامشان در کتاب ادب ذکر شده است.
هوش مصنوعی: سیصد و شصت به مانند دورهای است که در آن ماه و سال گردش میکنند، همانطور که روز و شب به دور فلک میچرخند.
هوش مصنوعی: هر گاه به خاطر عقل و خرد، نوشیدن شراب مجاز باشد، پس باید معیاری مشخص برای آن نیز تعیین کرد و به این ترتیب، نوشیدن شراب به عنوان یک موضوع خاص و با اهمیت تلقی میشود.
هوش مصنوعی: اگر هر سال با یک نام شراب بنوشی، به راستی انصاف میتوان داد که این کار دور از آداب و سنن است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
قاضی اسعد که عمید است او خزاعی نسب است
مرکز دانش و سرمایه و فضل و ادب است
به عجم زاده ولی فخر نژاد عرب است
دیدن طلعت میمونْش طرب را سبب است
سخت عالی نسب و خوشخط و نیکو لقب است
[...]
روز می خوردن و شادی و نشاط و طرب است
ناف هفته است اگر غرهٔ ماه رجب است
برگریزان به همه حال فرو باید ریخت
به قدح آنچه از او برگ و نوای طرب است
مادر باغ سترون شد و زادن بگذاشت
[...]
آن نه زلف است و بناگوش که روز است و شب است
وان نه بالای صنوبر که درخت رطب است
نه دهانیست که در وهم سخندان آید
مگر اندر سخن آیی و بداند که لب است
آتش روی تو زین گونه که در خلق گرفت
[...]
به دو گیسو مه روی تو نه چندان عجب است
عرصه جلوه خورشید میان دو شب است
جان شیرین به کدامین بسپارم چه کنم
دو دلم در دل من تا هوس آن دو لب است
نه وفا از تو به دل میگذرانم نه وصال
[...]
عشق بیتابی ذرات جهان را سبب است
زردی چهره خورشید ز درد طلب است
یک زمان بی دم گرم و نفس سرد مباش
که ز انفاس، همین یک دو نفس منتخب است
مگشا لب به شکرخند که در عالم درد
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.