گنجور

 
میرزا حبیب خراسانی

واعظی گفت در این ماه که ماه رجب است

توبه کردن نه عجب توبه شکستن عجب است

گفتمش ماه رجب گرچه مه توبه بود

فصل گل نیز مه باده و شور و شغب است

سبب توبه و عشرت چو به هم گرد آیند

جنگ خیزد ز دو سو چون دو مخالف سبب است

کار ترجیح به اجماع همه باده‌کشان

به کف ساقی زیبارخ دیبا سلب است

می حرام است و رجب نیز بود ماه حرام

می در این ماه چه نوشی طرب اندر طرب است

مه خور داد مه پارسی و ماه رجب

عربی جنگ دو مه جنگ عجم با عرب است

آن قوی پنجه دانا فکن از جا کندار

پور و قاص و وگر زاده معدی کرب است

نی که می خوردن خور داد مه آمد واجب

روز در ماه رجب داشتن ار مستحب است

ساعتی فارغ از اندیشه اگر یک نفس است

خلوتی خالی از اغبار اگر یک وجب است

خوش‌تر از مملکت روی زمین سر به سر است

بهتر از سلطنت دور زمان روز و شب است

کنیت و نام و لقب بادهٔ انگوری را

سیصد و شصت فزونتر به لسان عرب است

خندریس است و عجوز است و سلاف است و رحیق

ابنه‌الکرم و ابوالعشره و بنت العنب است

وان دگرها که فزون است ز تعداد و شمار

برخی از جمله نبشته به کتاب ادب است

سیصد و شصت بود چون شمری در مه و سال

هر چه در دور فلک گردش روز است و شب است

چون به هر روز بود شرط خرد باده زدن

باده را نیز بدین گونه شمار لقب است

گر همه سال به یک نام بخوانی می را

الحق انصاف توان داد که دور از ادب است

 
 
 
کاشی‌چینی - بازی جورچین ایرانی
سوزنی سمرقندی

قاضی اسعد که عمید است او خزاعی نسب است

مرکز دانش و سرمایه و فضل و ادب است

به عجم زاده ولی فخر نژاد عرب است

دیدن طلعت میمونْش طرب را سبب است

سخت عالی نسب و خوش‌خط و نیکو لقب است

[...]

انوری

روز می خوردن و شادی و نشاط و طرب است

ناف هفته است اگر غرهٔ ماه رجب است

برگ‌ریزان به همه حال فرو باید ریخت

به قدح آنچه از او برگ و نوای طرب است

مادر باغ سترون شد و زادن بگذاشت

[...]

سعدی

آن نه زلف است و بناگوش که روز است و شب است

وان نه بالای صنوبر که درخت رطب است

نه دهانیست که در وهم سخندان آید

مگر اندر سخن آیی و بداند که لب است

آتش روی تو زین گونه که در خلق گرفت

[...]

فضولی

به دو گیسو مه روی تو نه چندان عجب است

عرصه جلوه خورشید میان دو شب است

جان شیرین به کدامین بسپارم چه کنم

دو دلم در دل من تا هوس آن دو لب است

نه وفا از تو به دل می‌گذرانم نه وصال

[...]

صائب تبریزی

عشق بیتابی ذرات جهان را سبب است

زردی چهره خورشید ز درد طلب است

یک زمان بی دم گرم و نفس سرد مباش

که ز انفاس، همین یک دو نفس منتخب است

مگشا لب به شکرخند که در عالم درد

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه