بزرگان می کنند از کیسه غیر این تجمل را
که آب از خویشتن هرگز نباشد چشمه پل را
چه لازم در جواب دشمنان تصدیع خود دادن؟
باسکات زبان خصم، فرمان ده تغافل را
بوقت خشم هم، جز نیکی از نیکان نمی آید
که غیر از نکهت گل نیست دودی آتش گل را
کسی بر بردباران هیچگه غالب نمی گردد
نیارد بر زمین هرگز کسی پشت تحمل را
چو سیم و زر شود بسیار، هم از خود فنا گردد
نباشد آتشی جز جمع گشتن، خرمن گل را
به آش و نان توان ایمن ز شر فتنه جویان شد
فرو جز با نمک نتوان نشاندن آتش مل را
نباشد در میان تا نسبت، الفت در نمیگیرد
که با گل آشنایی از پر و بال است بلبل را
مدار امید همراهی ز کس، منزل اگر خواهی
نباشد رهزنی چون کاروان راه توکل را
بجز جانان زبان ناله ام را کس نمی فهمد
نباشد نغمه سنجی همچو گل، افغان بلبل را
سخن واعظ همین بس باشد از فیض پریشانی
که با زلف بتان او آشنا کرده است سنبل را
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بیان نکات حکمتآمیز درباره زندگی و رفتار انسانها میپردازد. در آن اشاره میشود که بزرگان و بافضیلتها از مال و تجملات خود برای کمک به دیگران میگذارند و نه به خاطر خودخواهی. همچنین به اهمیت نیکی و رافت در زمان خشم اشاره میکند و اینکه هیچکس بر انسانهای بردبار غلبه نمیکند. این شعر همچنین به بیثباتی ثروت و خطراتی که فتنهجویان میتوانند بههمراه داشته باشند، اشاره دارد. در نهایت، شاعر تاکید میکند که نیازی به نمایش احساسات در برابر دیگران نیست و ارتباط واقعی با خداوند و دلداستانها بهترین طریق برای آگاهی از دلمشغولیهاست.
هوش مصنوعی: بزرگان و ثروتمندان به سختی از منابع دیگر برای خود تجملات و ولخرجیها را تأمین میکنند، در حالی که باید بدانند این زرق و برق هرگز از ذات و شخصیت واقعی خودشان نشأت نمیگیرد.
هوش مصنوعی: ضروری نیست که به دشمنان خود پاسخ بدهی و خودت را درگیر کنی. با سکوت و بیتوجهی به زبان دشمن، میتوانی دستور بیاعتنایی را اجرا کنی.
هوش مصنوعی: در زمان خشم، تنها نیکوکاران از خود نیکی نشان میدهند، زیرا مانند دودی که از آتش گل برمیخیزد، هیچ چیزی جز زیبایی و خوبی نمیتواند از آنها برآید.
هوش مصنوعی: کسی نمیتواند بر افراد شکیبا و بردبار تسلط یابد، زیرا هیچکس نمیتواند استقامت و تحمل آنها را به زمین بگذارد.
هوش مصنوعی: وقتی طلا و نقره زیاد میشود، خود آنها نیز از بین میروند و آتش دیگری غیر از جمع شدن گلها وجود ندارد.
هوش مصنوعی: با نان و آش میتوان از شر فتنهگران در امان بود، اما برای آرام کردن دلها و دزدیدن آتش جنگ، فقط با نمک میتوان به نتیجه رسید.
هوش مصنوعی: در میان انسانها اگر کسی نباشد، ارتباط و دوستی هم شکل نمیگیرد، زیرا همانطور که بلبل به گل علاقه دارد، شناخت و آشنایی نیاز دارد.
هوش مصنوعی: اگر به دنبال همراهی و همیاری دیگران هستی، باید امید به آنان را کنار بگذاری. اگر میخواهی به مقصدی برسی، باید از خطرات و موانع راه دوری کنی و فقط به اعتماد به خدا حرکت کنی.
هوش مصنوعی: فقط محبوب من میتواند نالههایم را درک کند و هیچکس دیگر نمیتواند آنها را بفهمد. همانطور که بلبل صدای خود را به گل میرساند، اگر کسی پیدا نمیشود که صدای من را بشنود، افسا نالههای من به دل کسی نمینشیند.
هوش مصنوعی: سخن وعظ تنها به همین جمله خلاصه میشود که در اثر محبت و زیبایی غیرعادی، سنبل (گل) به زلف معشوقهها آشنا شده است و این نشاندهنده تأثیر عشق و جذابیت بر همه چیز است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
اگر یک سو کنی زان رخ سر زلف چو سنبل را
ز روی لاله رنگ خود خجالتها دهی گل را
مرا پیش لب لعل تو سربازیست در خاطر
اگر چه پیش روی تو سربازیست کاکل را
رخ و زلف تو بس باشد ز بهر حجت و برهان
[...]
شنیده صبحدم از جور گل افغان بلبل را
بدندان پاره پاره ساخته شبنم تن گل را
چو گیرم کاکلَش را، تا کِشم سویِ خُودم ، آن مه،
بقصد دوری من می گشاید عقد کاکل را
صبا را جویبار از موج در زنجیر می دارد
[...]
به هر منزل فزون دیدم ز هجران زاری دل را
خوشا حال جرس، فهمیده است آرام منزل را
ز شوق دوست زانسان چشم حسرت بر قفا دارم
که رو هم گر به راه آرم نمیبینم مقابل را
چمن را غنچهٔ نشکفته بسیار است، میترسم
[...]
مجو از زاهدان خشک طینت گوهر عرفان
که از دریای گوهر، بهره خاشاک است ساحل را
نباشد آدمی را هیچ خلقی بهتر از احسان
که بوسد دست خود، هر کس که گیرد دست سایل را
ندارد گریه کردن حاصلی در پیش بی دردان
[...]
نگاه باغبانم، میپرستم لاله و گل را
کنم چون موی پیغمبر زیارت شاخ سنبل را
پر از گل دامن خود را ز فیض خرقه میبینم
چو طاووسان کنم چتر خود این دامان پرگل را
به گلشن دام زلف و سرمهٔ چشمش ز صیادی
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.