آمد از بستان دولت اهل حکمت را نسیم
کز قدوم خواجه نوشه دولت آباد قدیم
شه نظام الدین میران منعم ارباب فضل
در مقام صاحب عادل عمر نعم المقیم
چون سپهر از مهر و ماه و انجم آرایش گرفت
جای آن صدر کبیر از جاه این صدر کریم
شد بجنات النعیم آنصدر و ماند از وی سرای
تا شد از فر نظام الدین چو جنات نعیم
حکمت آرایان روشن رأی را عقل صحیح
جز بدین درگاه ننماید صراط مستقیم
هر کرا عقل صحیح است از امیران سخن
در نظام الدین میران مدح او ناید سقیم
خاصه در دولت سرائی کاندر او مدحت سرای
تنگ سیم اندوزد و بیرون شود با تنگ سیم
خاطر مدحت سرایان بحر دان سینه صدف
مدحت صدر نظام الدین در او در یتیم
شغل دیوان حق ز باطل فرق کلک تو کند
کلک ملک آرای چون فرق بشکافی دو نیم
قاف تا قاف از کفایت ذره خورشید را
در شمار آری و بنگاری بقاف و لام و میم
ار صیانت وز خیانت عاملان ملک را
جوف کلک تست پنهان خانه امید و بیم
بپیش کف راد تست از غایت جود و سخا
در شبه دینار اکسون کسا اطلس گلیم
در امان ایزدی از غرق و حرق روزگار
همچو در آتش خلیل و همچو در دریا کلیم
همچو خورشید از فلک روی زمین زرین کند
گر بیفتد سایه دست تو بر دست لئیم
بر وزیر و میر و مستوفی مدیحی نظم داد
سوزنی از خاطر دراک فیاض فهیم
چون وزیر و میر و مستوفی تو باشی کی بود
مدحت آرای وزیر و میر و مستوفی ذمیم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره شخصیتی به نام نظام‌الدین و ویژگی‌های حکمت و فضیلت اوست. او به عنوان یک بزرگ‌مرد و صاحب فضیلت در نظر گرفته می‌شود که در زمان خود، برکات و نیکی‌ها را به ارمغان می‌آورد. شاعر توصیف می‌کند که نظام‌الدین با حضورش، فضا را بهشتی می‌سازد و از او به عنوان صدری بزرگ یاد می‌کند که به حکمتی روشن و عقل صحیح دست یافته است. همچنین از دیگر امیران سخن می‌گوید که به خاطر حکمت و فطرت درستش، تمجید از نظام‌الدین برایشان کار آسان و شایسته‌ای است. در ادامه، تأکید می‌شود که او در بین دیگر مقامات، فضایل خاصی دارد و بر اهمیت صداقت و حقیقت در دیوان حق اشاره می‌شود. در نهایت، شاعر به تمجید از نظام‌الدین و ویژگی‌های او می‌پردازد و او را به عنوان چهره‌ای با جود و سخاوت وشایسته‌ترین در میان مقامات توصیف می‌کند.
هوش مصنوعی: نسیم خوشبختی و نعمت به کسانی که اهل حکمت هستند، از باغستانی وزیده است، نسیمی که به خاطر آمدن بزرگ‌مردی از گذشته‌های دور به ما رسیده است.
هوش مصنوعی: به به، شه نظام الدین شخصی است که در زندگی‌اش از نعمت‌های بسیار برخوردار شده و به خاطر فضل و دانشش مورد احترام و توجه قرار دارد. او در جایگاه یک فرد عادل و نیکوکار، عمرش را به خوبی سپری کرده و همواره در مقام یک الگو و مسئولیت‌پذیر باقی مانده است.
هوش مصنوعی: زمانی که آسمان با خورشید و ماه و ستاره‌ها تزئین می‌شود، دیگر جایی برای جایگاه بزرگ و با عظمت نیست؛ چرا که این مقام به صدری بخشنده و با شخصیت اختصاص دارد.
هوش مصنوعی: به باغ‌های نعمت رسید، اما خانه‌ای که از آن بر جای ماند، به اندازه باغ‌های بهشت زیبا بود، چون از فر نظام‌الدین، به مانند باغ‌های نعمت بود.
هوش مصنوعی: افراد حکیم و دارای فکر روشن، فقط از طریق عقل درست و سنجیده می‌توانند راه راست را بشناسند و به درک عمیق‌تری دست یابند.
هوش مصنوعی: هر کسی که عقل سالم و درست داشته باشد، از سخنان امیران در نظام الدین میران بهره‌ای نمی‌برد و نمی‌تواند مدح او را بگوید.
هوش مصنوعی: به ویژه در دنیای پر زرق و برق و قدرت که در آن، ستایش و تمجید به سختی انجام می‌شود و افراد با طمع و حرص به دنبال ثروت هستند و در نهایت با همان ثروت محدودشده از آنجا خارج می‌شوند.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف کسی می‌پردازد که شایستگی و مقام بلندی دارد، به گونه‌ای که دیگران به ستایش و وصف او مشغول‌اند. بدین معنا که این فرد مانند دریای عمیق و وسیع است که درونش گوهرهای باارزشی نهفته‌اند. همچنین، می‌توان استنباط کرد که این شخص در زندگی و شخصیت خود، نماد و الگوی دیگری برای دیگران به شمار می‌رود.
هوش مصنوعی: هنر و دست‌ساخت تو می‌تواند حق را از باطل تمییز دهد. وقتی که بتوانی حقیقت را به دقت بررسی کنی، به وضوح می‌توانی تفاوت‌های ماهوی را درک کنی.
هوش مصنوعی: در این بیت به عظمت و اهمیت نور خورشید اشاره شده است. می‌گوید که اگر از قاف تا قاف فاصله را در نظر بگیری، می‌توان خورشید را به اندازه یک ذره حساب کرد و با دقت به حروف قاف، لام و میم نگاه کردی. این بیان نمادین به ما یادآوری می‌کند که اندازه‌گیری و ارزیابی امور بزرگ می‌تواند به وسیله دقت در جزئیات انجام شود.
هوش مصنوعی: اگر محافظت و نگهداری از ملک و مملکت به‌دست خیانت‌کاران باشد، باید بدانیم که این موضوع تأثیر مستقیمی بر آینده و سرنوشت ما دارد؛ زیرا در دل این وضعیت، امید و ترس به‌طور همزمان وجود دارد.
هوش مصنوعی: به وجود تو قسم می‌خورم که از بس دست و دلت سخاوت دارد، حتی در شب معجزه‌گری مثل دینار، روحی از زیبایی و ثروت را بر تن گلیم انداخته‌ای.
هوش مصنوعی: انسان در پناه خداوند از خطرات و بلایای دنیا محفوظ می‌ماند، همان‌گونه که حضرت ابراهیم در آتش نجات یافت و حضرت موسی در دریا سالم ماند.
هوش مصنوعی: اگر سایه دست تو بر دستان شخصی پست بیفتد، او نیز مانند خورشید بر زمین می‌درخشد و باارزش می‌شود.
هوش مصنوعی: سوزنی برای وزیر، میر و مستوفی ستایش و شعر سرود، که بر اثر ذهن و درک بالای او شکل گرفته است.
هوش مصنوعی: اگر تو خود به مقام وزیر و میر و مستوفی دست یابی، چه نیازی به ستایش و تعریف دیگران از این مقام‌ها باقی می‌ماند؟
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
فر او گاه وزیدن گر به سنگ آرد نسیم
یک سخندان را ز یک معطی نه زر باید نه سیم
خیر ازو زینت همی سازد چو اجسام از لباس
فضل از او قوت همی گیرد چو ارواح از نسیم
روی او در چشم ما همچون به دور اندر صدور
[...]
چون تمام عمر نیکی کرد با تو آن کریم
از بدی خود چرا ترسی تو آخر ای لئیم
تو یتیمی با تو او هرگز نخواهد کرد قهر
زانکه او خود کرد نهی قهر کردن با یتیم
هرچه میخواهی تو ازوی میدهد بیشک تورا
[...]
مهتر آن بهتر که باشد فاضل و راد و کریم
تا هم از وی مدح او را مایه بردارد حکیم
حکمت آرا اینقدر داند که مهتر به بود
فاضل و راد و کریم از جاهل و زفت و لئیم
هر لئیم و زفت و جاهل را نگوید مدح از آنک
[...]
علم آصف گنج قارون صبر ایوب رسول
یاد کرد اندر کتاب این هر سه لقمان حکیم
هرکه بازد عاشقی با این سه چیز ای نیکنام
لام او هرگز نبیند روی ضاد و روی میم
خواجه را دیدی تو تا بنشست بر دیوان ملک
خود خبر داری که من از غصه‌اش چو نمی‌زِیَم؟
او میان دست و آنگه بر سر او من به پای
او ز من غافل ولیکن من از او غافل نِیَم
آرزو می‌آیدم روزی که او در منصبش
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.