گنجور

 
سوزنی سمرقندی

همه سلامت آن باد کو به جان و به دل

خوهد سلامت احوال صاحب عادل

همه مراد کسی باد حاصل از عالم

که او مراد ورا خواهد از جهان حاصل

زمانه بندهٔ اقبال صاحب است بدان

که در زمانه چون او نیست صاحب مقبل

وزیر مشرق کز داد او همیشه ستم

بود گریزان چون ز آفتاب مشرق ظل

از آسمان به زمین هیچ دولتی ناید

مگر بدان که کند در سرای او منزل

به روی او نگر از جملهٔ بنی آدم

اگر نه آدمی‌ای دیده‌ای فریشته‌دل

بنای هیچ عمل جز به علم برننهد

جز او کس از وزرا نیست عالم و عادل

به جز به رأی و به تدبیر و نیک‌عهدیِ او

بود سلاطین را ملک داشتن مشکل

نه بی شکوهش پیراسته بود ملکت

نه بی جمالش آراسته بود محفل

همیشه منزل دولت نماید آن خانه

که ساعتی به نشاط اندر او بود نازل

سزای غل بود آن گردنی که بر صاحب

به جهل سینهٔ خود کان کینه سازد و غل

نگاه دارد در هر چه هست کار خدای

خدای ازین نکند هیچ حق او باطل

نه ایزد است ولیکن به حکم ایزد نیست

ز هیچ نیک و بد بندگان خود غافل

جمال داد و برافروزد جاه و حشمت او

چنین کنند بزرگان محسن و مجمل

به پیش آن که از او آفتاب را خجل است

ز بی خبر بُدن از کار خویش هست خجل

بلی خجل شود از پادشه که ناگاهان

به آستانهٔ او میهمان رسد طغرل

ز جاه صاحب عادل ملک بگرداند

گزند چشم بدو مکر حاسد و عاذل

عزیز باد همیشه به نزد خلق و خدای

نگاهدار تن و جان او معز و مذل

 
 
 
جدول شعر
هجویری

واصْبَحْتُ یَوْمَ النَّفْرِ و العیسُ تَرْحَلُ

وَکانَ حُدَی الحادی بِنَا و هُوَ مُعْجِلُ

اُسائِلُ عَنْ سلمی فَهَلْ مِنْ مُخَبِّرٍ

بسانَّ له علماً بها أیْنَ تنزلُ

لَقَد اَفْسَدَتْ حجّی و نُسْکی و عُمرتی

[...]

ناصرخسرو

طمع ندارم ازین پس زخلق جاه و محل

مگر به خالق و دادار خلق عز و جل

حرام را چو ندانستمی همی ز حلال

چو سرو قامت من در حریر بود و حلل

به طبع رفت به زیرم همی جهان جهان

[...]

ازرقی هروی

ایا بجود و بآزادگی بدهر مثل

جهان بکلک تو و کف تو فکنده امل

چگونه رنجه نباشم برنج تو ؟ که مرا

ز نعمت تو بود مغز استخوان بمثل

اگر ز فکرت تو دوش خواب خوش کردم

[...]

قطران تبریزی

ایا چراغ شهان جهان امیر اجل

بدست مایه پیروزی و بتیغ اجل

بابر و دریا ماند بنانت گاه سخا

ببرق و صاعقه ماند سنانت گاه جدل

بدانش ودهش و جود و داد و دولت و دین

[...]

مسعود سعد سلمان

خجسته بادا بر خواجه عمید اجل

خجسته عید رسول خدای عزوجل

عماد ملک و ملک بوالفرج مفرج غم

که هم عماد جلالست و هم عمید اجل

اساس نصرت نصربن رستم آن که به دوست

[...]

مشاهدهٔ ۳ مورد هم آهنگ دیگر از مسعود سعد سلمان
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه