خواجه یک هفته اضطرابی داشت

دو شش افتاد چرخ ازرق را

رفت و رنگ زمانه پیش آورد

تا کشد خواجهٔ مزبق را

زیبقی را به رنگ باید کشت

[...]

ما غم کس نخورده‌ایم مگر

که دگر کس نمی‌خورد غم ما

ما غم دیگران بسی خوردیم

دیگری نیز بشکرد غم ما

بشنو ای پیر پند خاقانی

خاک توست این جوان علم طلب

جان علم است فقر و علم تن است

علم جان جوی و جان علم طلب

چون ز یاران رفته یاد آرم

آه و واحسرتا علی من مات

چون ز عمر گذشته یاد آرم

آه و واغصتا علی مافات

خوش سواری است عمر خاقانی

صیدگه دهر و بارگیر اوقات

پیش کان زین خود ز پشت حیات

بفکند نفل صید نعل کن حسنات

زندگانی چو مال میراث است

که نبینی بقاش جز به زکات

پس ز طاعت بده زکاتش از آنک

به زکات است مال را برکات

خواجه اسعد چو می خورد پیوست

طرفه شکلی شود چو گردد مست

پارسا روی هست لیکن نیست

قلتبان شکل نیست لیکن هست

به خدائی که در ره عدلش

بندگان را هزار آفت‌هاست

که مرا بی‌لقای خدمت او

زندگانی کثیف و نازیباست

که به دل پیش خدمتم دایم

[...]

زین اشارت که کرد خاقانی

سرفراز است بلکه تاجوَر است

پشت خم راست دل به خدمت تو

همچو نون و القلم همه کمر است

بختم از سرنگونیِ قلمش

[...]

گر نشستی ورای خاقانی

نه ورا عیب و نه تو را هنر است

زحل نحس تیره روی نگر

کز بر مشتری ورا مقر است

هم چنین فرد باش خاقانی

کآفتاب این چنین دل افروز است

چه کنی غمزهٔ کمانکش یار

که به تیر جفا جگر دوز است

یار، مویت سپید دید گریخت

[...]

تا به غربت فتاد خاقانی

یکدری خانه‌ایش زندان است

نه درون ساختنش توفیق است

نه برون تاختنش امکان است

روی چون عنکبوت در دیوار

[...]

دارِ عزلت گزید خاقانی

که به از دارِ ملکِ خاقان است

خورش از مشربِ قناعت ساخت

که چو زمزم هم آبِ حیوان است

نبَرَد تا تواند اَندُهِ رزق

[...]

آب حیوان مجوی خاقانی

که منوچهر خضر خو مرده است

نوبت راحت و کرم بگذشت

تا چراغ کیان فرو مرده است

راحت آن روز رفت کو رفته است

[...]

من که خاقانیم عزیز حقم

ز آن که عبدی خطاب من رانده است

هرچه یارب ندای حق راندم

لاتخف حق جواب من رانده است

من به کنجی و حق به هفت اقلیم

[...]

میر چون هفت بیت من خوانده است

ده شتر بارگیر فرموده است

با نه افلاک همبرند مرا

این ده اشتر که میر فرموده است

نسبت از علم گیر خاقانی

که بقا شاخ علم را ثمره است

علوی را که نیست علم علی

نقش سود است هرچه بر شجره است

عالم است از صف عباد الله

[...]

گنج دانش توراست خاقانی

کار نادان به آب و رنگ چراست؟

نام شاهی به شیر دادستند

پس حلی بر تن پلنگ چراست؟

هفت اندام ماهی از سیم است

[...]

شکر انعام پادشا گفتن

نتوان کان ورای غایت‌هاست

راه شکرش به پای هرکس نیست

که حدش زان سوی نهایت‌هاست

گرچه انعام او مرا شکر است

[...]

صاحبا نو به نو تحیت من

پیش قابوس سرفراز فرست

قطعه‌ای کز ثنا طرازیدم

به جهان جوی دین طراز فرست

پیش خوان پایهٔ سلیمانی

[...]