ای خداوند بنده خاقانی

عذر خواه است عذر او بنیوش

آنچه خود می‌کنی ز فضل مگوی

و آنچه او می‌کند ز جرم بپوش

هر دو فرموش کن که مرد کریم

[...]

سفره‌ای و بر او چو سفرهٔ گل

از برون سرخ و از درون زردیش

خواجه شد هندوی غلامی ترک

تا وفا دارد از جوان مردیش

من که خاقانیم نموداری

مختصر دیده‌ام ز طالع خویش

گرچه هر کوکب سعادت بخش

برگذر دیده‌ام ز طالع خویش

بیت اولاد و بیت اخوان را

[...]

خاقانیا به سائل اگر یک درم دهی

خواهی جزای آن دو بهشت از خدای خویش

پس نام آن کرم کنی ای خواجه برمنه

نام کرم به دادهٔ روی و ریای خویش

بر دادهٔ تو نام کرم کی بود سزا

[...]

به خدائی که کرد گردون را

کلبهٔ قدرت الهی خویش

که ندیدم ز کارداری عشق

هیچ سودی مگر تباهی خویش

چشم بر کار دوست دار چنان

که غیوران بر اهل پردهٔ خویش

رشک بر دوست برفزونتر از آنک

بر زن اختیار کردهٔ خویش

جنس زن یابی و نیابی کس

[...]

روز عمر آمد به پیشین ای دریغ

کار بر نامد به آئین ای دریغ

سینه چون صبح پسین خواهم درید

کآفتاب آمد به پیشین ای دریغ

سخت نومیدم ز امید بهی

[...]

تا به خط شط ارجیش درنگ است مرا

بحر ارجیش ز طبعم صدف افزود صدف

بحر ارجیش فزود از قدم من آنسانک

برج برجیس ز یونس شرف افزود شرف

صِدتُ فی بغدادَ ظَبیاً قَد اُلِف

صُدغُهُ جیمٌ و ذا قَدٍّ اَلِف

سر بیندازم به دستار از پِیَش

غاشیهٔ سوداش دارم بر کَتِف

هَل عَشَقتُم نار اصحابَ الهَوی

[...]

باز به میدان ما فوج بلا بسته صف

پای فلک در میان رسم امان بر طرف

خرقه شکافان ذوق بی‌دف و نی در سماع

جبه فشانان شید تابع قانون دف

جان قدیم اشتها مانده همان ناشتا

[...]

این گربه چشمک این سگک غوری غرک

سگسارک مخنثک و زشت کافرک

با من پلنگ سارک و روباه طبعک است

این خوک گردنک سگک دمنه گوهرک

بوده سگ رمنده و اکنون به بخت من

[...]

خسروا خاقانی عذرا سخن هندوی توست

هندوئی را ترک عذرا دادی احسنت ای ملک

او غلام داغ بر رخ عنبر درگاه توست

عنبری را در دریا دادی احسنت ای ملک

خادمش گردند خاتونان خرگاه فلک

[...]

همه درگاه خسروان دریاست

یک صدف نی و صد هزار نهنگ

کشتی آرزو درین دریا

نفکند هیچ صاحب فرهنگ

یک گهر ندهد و به جان ستدن

[...]

گه خرمی از غفلت و گه غمگنی از عقل

در هیچ دو رنگت نه درنگ است و نه حاصل

خاقانی از این راه دو رنگی به کران باش

یا عاقل عاقل زی، یا غافل غافل

چو آسمان ورق عهد مقتفی بنوشت

برآمد آیت مستنجد از صحیفهٔ حال

چو صبح صادق دین را نهفت ظل ابد

برآمد از پس صبح آفتاب عرش ظلال

چه آفتاب که سهمش چو آفتاب از ابر

[...]

مال کم راحت است و افزون رنج

لاجرم مال می نخواهد عقل

همچو می کاندکش فزاید روح

لیک بسیار او بکاهد عقل

ای شده ... چپ سلطان

... راستی عالم هم

گر به ما ... کج کنی ما را

... راست برشود به شکم

دو گهر دان پیمبری و کرم

زاده از کان کاینات بهم

هر دو را کوهسار مغز بشر

هر دو را افتاب نور قدم

ز آفرینش درخت انسی راست

[...]

امشب من و اوحد و مید

هر سه دو حدیث رانده یک‌دم

کانون شده قبلهٔ من از راست

قانون شده تکیه‌گاه چپ هم

در کانون اصل نقش ابلیس

[...]

بیش بیش است فضل خاقانی

دولتش کم کم آمد از عالم

کار عالم همه شتر گربه است

که دهد فضل بیش و دولت کم