نه عقلی و نه ادراکی و من خود خاک و خاشاکی
چه گویم با تو کز عزت ورای عقل و ادراکی
نه مشکاتم که مصباح جمال عشقم افروزد
چه نسبت نور پاکی را به چون من خاک ناپاکی
بدین سیل سرشکم آتش دوزخ چه خواهد کرد
گرفتم با چو من کمآبرویی هم غضبناکی
نه آتش هم به چندین سرکشی خاکستری گردد
پس از افتادگی سر وامگیر ای نفس کز خاکی
فلک غلتید و از بار امانت شانه خالی کرد
تو زیر بار این کوه کلان رفتی؟ چه بیباکی
بکاهی شب به شب چون ماه و در چاه محاق افتی
اگر با تاج خورشیدی وگر بر تخت افلاکی
عصا با خود ستون کردی کجا شد سرو بالایت
که دیگر سرنگون در پای خود چون طارم تاکی
شبی بود و شبابی و صبا در پرده ماهور
به جادو پنجگی راه عراقی میزد و راکی
کجا رفتند آن یاران که دیگر با فغان من
سری بیرون نمی آید نه از خاکی نه از لاکی
تو باری عدل کن نوشیروان خانهٔ خود باش
که گر با زیردستانت سرِ ظلم است، ضحّاکی
زلیخا چاک زد در دامنِ یوسف، نمیدانست
که خواهد کردن از پاکی حکایت دامن چاکی
تو کز بال تخیل شهریارا شاهد افلاک
به خود تا بازمی گردی همان زندانی خاکی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به ناتوانی و حقارت خود اشاره میکند و میگوید که نه عقل و نه ادراک خاصی دارد. او خود را مانند خاک و خاشاک میبیند و از جایگاه انسانی و معنوی فراتر از آنچه هست، سخن میگوید. شاعر به مقایسه خود با نور و پاکی میپردازد و میگوید که نمیتواند به مقامات بالا دست یابد. او به بیپناهی و ضعف خود در برابر دشواریهای زندگی اشاره میکند و از سرنگونی و افتادگی خود در زندگی ابراز ناراحتی میکند. در نهایت، شاعر به تقدیر و سرنوشت اشاره میکند و میگوید که حتی اگر به مقام و منزلتی دست یابد، باز هم درگیر خاک و دنیای مادی باقی خواهد ماند.
هوش مصنوعی: من نه از نظر عقل و نه از نظر درک، هیچ ارزشی ندارم و همچون خاک و خاشاک هستم. چه چیز میتوانم به تو بگویم در حالی که مقام و عزت تو فراتر از عقل و درک من است؟
هوش مصنوعی: من به اندازه یک چراغ که نور عشق را روشن کند ارزش ندارم؛ چه نسبتی میتواند بین نور پاک و من که خاکی ناپاک هستم وجود داشته باشد؟
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به احوالات خود اشاره میکند و میگوید که در این وضعیت غم و اندوهی که به دل دارد، چه رخدادی میتواند روی دهد. او به شدت از خود ناامید و درمانده شده و با این حال، نسبت به کسی که اعمالش را به او نسبت میدهند، خشمگین است. در واقع، احساس ضعف و حقارت او باعث ایجاد خشم و نارضایتی میشود.
هوش مصنوعی: آتش هم با وجود سرکشی و شدت خود در نهایت به خاکستر تبدیل میشود. پس ای نفس، از دنیا و افتادگیات فاصله بگیر، چرا که تو نیز از خاک به وجود آمدهای.
هوش مصنوعی: زمانه به سرعت تغییر میکند و از تحمل مسئولیتها فرار میکند. آیا تو واقعا زیر این بار سنگین زندگی رفتهای؟ چقدر شجاعی!
هوش مصنوعی: اگر شبها همچون ماه در تاریکی فرو بروی و در چاه محاق بیفتی، چه فرقی میکند که تاج خورشید را بر سر داری یا بر تخت آسمان نشستهای؟
هوش مصنوعی: عصایی به همراه خود برداشتی، اما کجاست آن سرو بلندی که دیگر نمیتواند پایش را به زمین بزند، مانند انگور که برای رشد به پشتیبانی نیاز دارد؟
هوش مصنوعی: در یک شب زیبا و دلنشین، نسیم ملایمی به آرامی میوزید و در فضای موسیقیایی حاکم، نوازندهای با مهارت و هنر خاص خود به نواختن عود میپرداخت و در این میان، حالت عیش و شادی حاکم بود.
هوش مصنوعی: آن دوستان قدیمی کجا رفتند که دیگر صدای نالهام به گوش کسی نمیرسد؟ نه از دنیای خاکی کسی خبری است و نه از دنیای معنوی.
هوش مصنوعی: به عدالت رفتار کن و مثل نوشیروان، پادشاهی خوب و عادل باش. اگر به زیردستانت ظلم کنی، شبیه ضحاک خواهی شد که دیکتاتوری ظالم است.
هوش مصنوعی: زلیخا در دامن یوسف چاکی ایجاد کرد، بیآنکه بداند این کار باعث میشود داستان پاکی او و ناپاکی خود را فاش کند.
هوش مصنوعی: تو که از دامان خیال و تخیل شاهانه به آسمانها نگاه میکنی، وقتی به زمین و زندگی مادی بازمیگردی، در حقیقت به همان زندانی از خاک و ماده برمیگردی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
نمی ماند به مصر از پیرهن، جز تهمت چاکی
سفیدی می کند در راه شوقش، دیدهٔ پاکی
به دست کوته همّت بلند خویش می نازم
که از دنیا، به چشم اهل دنیا زد کف خاکی
در آتش می گرفتم خرمن حسرت نصیبان را
[...]
اگر از نسل میمون یا نژاد آدم خاکی
ز مشرق یا که از مغرب زمینی یا که افلاکی
ز یک نوعید با همنوع خود تا چند بیباکی
چرا اینقدر بیرحمی چرا اینقدر سفاکی
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۴ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.