... مدیح گوی زبانها و خاکبوس شفاه

بسی نماند که تا اختران ز چنبر چرخ

ز بهر خدمت تو بر زمین نهند جباه ...

... چو اشک درد نمایی چو مهر دلسوزی

چو بخت دوست فروشی چو چرخ کینه وری

در آزمودن تو گرچه روزگارم رفت ...

... در فبضۀ آن کمان ابروی تو خال

از مشک ستاره ایست بر چرخ جلال

کز غالیه در دو ظرف دارد و هلال

... تن زنده را در جهان جای از وست

خم چرخ گردنده بر پای از وست

از آن پس که آورد گیتی پدید ...

... مدان از ستاره بی او هیچ چیز

نه از چرخ و نز چارگوهر به نیز

که هستند چرخ و زمان رام او

نجوید ستاره مگر کام او ...

... مه آسمان را به دو نیم کرد

ز هامون به چرخ برین شد سوار

سخن گفت بر عرش با کردگار ...

... زمین آمد از اختران بهره مند

هم از هر سه ارکان ط چرخ بلند

همو عرصه گاهیست شیب و فراز ...

... گرانمایه دستور شاه زمین

محمد مه جود و چرخ هنر

سمعیل حصی مر او را پدر ...

... زمین حلم و دریا دل و راد دست

ز چرخ روان تا بره تیره خاک

چه و چون گیتی بدانسته پاک ...

... چنو تاج و اورنگ را شاه نیست

جز او چرخ فرهنگ را ماه نیست

ز هر افسری برتر ست افسرش

ز هر گوهری پاکتر گوهرش

هماییست مر چرخ را فر اوی

که شاهی دهد سایه پر اوی ...

... تو گویی که برداشت ابر اژدها

ز هامون شب تیره بر چرخ تیر

کند رشته در چشم سوزن به تیر ...

... بزرگی که اختر گه مهر و خشم

به فرمان او دارد از چرخ چشم

بهی در خور تخت او روز بار ...

... چنین باد تا جاودان نام او

مگر داد چرخ از ره کام او

همی تا بماند زمان و زمین ...

... پر از دانش و پند آموزگار

هم از راز چرخ و هم از روزگار

ز فرهنگ و نیرنگ و داد و ستم ...

... کشیده سر شاخ میوه به خاک

رسیده به چرخشت میوه ز تاک

گل از باده ارغوانی به رشک ...

... مرا کردی اندر هنر آزمون

به من دادی این تیر و چرخ اندکی

کز این دو کبوتر بیفکن یکی ...

... به یادش یکی جام جم در کشید

پس آن چرخ کین را به زه بر کشید

بگفت ار دو بال و پر ماده راست ...

... همان ماه معنیش دریافت زود

خدنگ از خم چرخ برکرد شاه

به زخم کبوتر ز صد گام راه ...

... به زابل نبد هیچ زورآزمای

که آن چرخ کردی به زه سرگرای

بدانست دلدار کان ارجمند ...

... بیآورد و بنهاد اندر میان

تو گفتی که بر چرخ خورشید بود

نه بر پرنیان چهر جمشید بود ...

... بزرگی و دیهیم و اورنگ اوی

ز خوی بد چرخ ماندم شگفت

که مهر از چنان شه چرا برگرفت ...

... به از زندگانی بدگوهران

ولیکن چنین است چرخ از نهاد

زمانه نه بیداد داند نه داد

زمین هست آماجگاه زمان

نشانه تن ما و چرخش کمان

ز زخمش همه خستگانیم و زار ...

... همین تار و روشن شتابندگان

همین چرخ پیمای تابندگان

ببستش بهپیمان و سوگند خویش ...

... دو جان شد یکی چهره دیدار کرد

مه نو در آمد به چرخ هنر

زمین شد برومند و کان پرگهر ...

... بدان و مرا بر رسان راز او

دگر روز چون چرخ شد لاجورد

برآمد ز تل کان یاقوت زرد ...

... بخواهید گفت اسب سالار نو

غو کوس بر چرخ و مه برکشید

به پرخاش دشمن سپه برکشید ...

... به یک مشت گردی فکندی نگون

چو زین آبگون چرخ گوهر نگار

گذر کرد سالش دو پنج و چهار ...

... ز دل برده بگماز چون زنگ زنگ

ز بس کز نوا بود در چرخ جوش

همی زهره مر ماه را گفت نوش ...

... همانند او کس نبد زآن گروه

به اثرط چنین گفت کز چرخ سر

اگر بگذرانی سزد زین پسر ...

... فرستش بر وی به پرخاش و کین

که گر هست میدانش چرخ اسپ میغ

سرش پیشت آرد بریده به تیغ ...

... پس از بهر جنگش یل زورمند

یکی چرخ فرمود سهمن بلند

کمانی چو چفته ستونی ستبر ...

... شمردند هر تیر خشتی گران

ز کردار آن چرخ بازوگسل

خبر یافت ضحاک و شد خیره دل ...

... یکی گوی در خم چوگان فکند

بدانسانش زی چرخ گردان فکند

کزان زخم شد روی چرخ آبنوس

به رفتن لب ماه را دادبوس ...

... که نگذاشت گوی از هوا بر زمین

پس آنگاه آن چرخ کین درربود

که پیش از پی اژدها کرده بود ...

... که از بنده بی تو نیاید هنر

بگفت این و زی چرخ کین دست برد

به کوشش تن و جان به یزدان سپرد ...

... پری پوی و آهو تک و گور سم

که اندام مه تازش و چرخ گرد

زمین کوب و دریا برو ره نورد ...

... ولیکن گه جنگ هر یک هزار

همه چرخ ناورد و اختر سنان

همه حمله را با زمان هم عنان ...

... زمین بسته بر نقطه کار اوست

تک چرخ بر پویه پرگار اوست

ز فرمانش بد گیتی و هر چه خاست ...

... به شمشیر از بیشه شیر آورند

به پیکان مه از چرخ زیر آورند

نتابند روی از نبرد اندکی ...

... ندانست گردون که چون شد همی

سپهبد همان چرخ و تیرش بخواست

که پیش از پی اژدها کرد راست ...

... غو لشکر و کوس مهراج شاه

رسیدی از آن کوه بر چرخ ماه

درآمد دمان زنده پیلی دژم ...

... خروش یلان و دم کره نای

چنان شد که چرخ اندر آمد ز جای