سر تا به پا چو شمع همه اشک و آه باش
در راه عشق پا چو نهی، سر به راه باش
آسودگی ز گلشن فقر و فنا گلی ست
نام گدا به خویش نه و پادشاه باش
بیهوده نیست چهچه بلبل درین چمن
مستانه جلوه چیست، خبردار چاه باش
سرگرمی چراغ بود از کلاه گرم
چون آفتاب، گو سر من بی کلاه باش
کردیم ترک این چمن از دست باغبان
ای عندلیب بشنو و ای گل گواه باش
کمتر مشو ز نقش قدم، خضر اگر نه ای
گر شمع راه کس نشوی، خاک راه باش
چند از قفای نعمت دنیا دوی چو آب
نفس آتش است، طعمه ی او گو گیاه باش
در کاروبار خود مطلب یاری از کسی
هم خویش برق خرمن خود همچو ماه باش
تا چند چون علاقه ی دستار سرکشی؟
ای ماه نو، شکسته چو طرف کلاه باش
در چشم من عزیز، سیاهان چو سرمه اند
ای بخت من، هلاک تو گردم، سیاه باش
پرهیز نیست از می و شاهد ترا سلیم
آخر که گفته است چنین روسیاه باش؟
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به عشق و پایبندی به آن میپردازد و از طریق تصاویری نمادین، حالتهای مختلف انسانی و اجتماعی را به تصویر میکشد. شاعر به وصف شمع میپردازد که همواره اشک و آه میریزد و بر اهمیت عشق و فدای خود بر آن تأکید میکند. او همچنین از فقر و خویشکاری سخن میگوید و خاطرنشان میکند که هر فرد باید در این راه صبور باشد و حتی در سختیها به راه ادامه دهد.
شاعر به دلیلی طعنهآمیز حالت بلبل و باغبان را مطرح میکند و از یاری نیازمند کسی یاد میکند. او از نعمتهای دنیوی فاصله میگیرد و بر اهمیت پایبندی به عشق و حقیقت تأکید دارد. در نهایت، شاعر عشق و شراب را بهعنوان دو جنبه مهم زندگی معرفی میکند و از عمق احساسات و عشق ورزی در برابر جامعه و پیشداوریها دفاع میکند.
هوش مصنوعی: تمام وجودت را چون شمعی پر از اشک و ناله وقف عشق کن، و زمانی که قدمی در این راه میگذاری، تمام توجه و وجودت را معطوف آن کن.
هوش مصنوعی: آرامش و راحتی در زندگی از گلی به نام فقر و فنا به دست میآید. خود را بینیاز و قدرتمند تصور کن، مانند یک پادشاه.
هوش مصنوعی: آوای خوش بلبل در این باغ بیهوده نیست، خوشی و زیبایی در اینجا چه معنایی دارد، باید مراقب باشی و آگاه باشی.
هوش مصنوعی: سرگرمی چراغ، یعنی باید همیشه روشن و پُر انرژی باشی، حتی اگر خودت بیکلاه و بدون حمایت باشی. مثل آفتابی که گرما و روشنی را به همه میدهد، بدون توجه به وضعیت خود.
هوش مصنوعی: ما از دست باغبان این باغ را ترک کردیم، ای بلبل، بشنو و ای گل، شاهد باش.
هوش مصنوعی: به کمکم به دقت در زندگی خودت توجه کن، اگر نمیتوانی مانند خضر (پیر و دانای راه) نور و هدایتگر دیگران باشی، حداقل سعی کن که فقط در مسیر راهروان خدمت کنی و از خاک راه هم باشی.
هوش مصنوعی: برای چند مدت کوتاه از نعمتهای دنیوی لذت ببر، اما بدان که این لذتها مانند آبی هستند که در آتش میسوزند. بنابراین، مانند گیاهی که به آتش نزدیک است، باید با احتیاط زندگی کنی و مراقب آسیبها باشی.
هوش مصنوعی: در فعالیتهای خود به کسی متکی نباش و همچون ماه با نور خود، بر مشکلات غلبه کن.
هوش مصنوعی: تا کی باید به خاطر بلندپروازیهای خود دست به کارهای ناپسند بزنیم؟ ای ماه نو، مانند لبهی کلاهی که شکستگی دارد، کمی نرمتر و ملایمتر باش.
هوش مصنوعی: در چشم من، عزیزانت مانند سرمه هستند و برای تو، ای بخت من، حاضرم به خاطر تو هلاک شوم، حتی اگر سیاهپوش باشی.
هوش مصنوعی: بپرهیز از مینوشیدن و دیدن محبوب، اما در پایان، چه اشکالی دارد که گفته شده چنین کسی هم میتواند روسیاه باشد؟
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
تسخیر ملک فقر کن و، پادشاه باش
از دستبرد لشکر غم، در پناه باش!
تا چند مرده هوس خواب غفلتی
برخیز زنده نفس صبحگاه باش
پیشت رهیست سخت و، تو در جامه خواب نرم
[...]
ای دل به یمن سلطنت فقر، شاه باش
بی پا و سرپناه سریر و کلاه باش
با نیستی بساز و غم بیش و کم مخور
بر بیش و کم هر آن چه بود پادشاه باش
تا کی سپید جامه توان بود و دل سیاه؟
[...]
نی در خیال مال و نه در فکر جاه باش
نی در پی تدارک تخت و کلاه باش
رو بنده علی شه ایمان پناه باش
ایدل غلام شاه جهان باش و شاه باش
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.