چه می پرسی ز احوال شرار ما و پروازش
که در یک نقطه طی شد جلوه انجام و آغازش
ازان چون مهر تابان است حسنش از زوال ایمن
که لغزد پای خط ازچهره آیینه پردازش
به جای سبزه گر صبح قیامت از زمین روید
ز تمکین زیرپای خود نبیند حسن طنازش
چو مژگان هر دو عالم رابه هم افکند از شوخی
همان ناخن زند بر یکدگر چشم سخنسازش
پریشان گر شود اجزای مجلس جمع کن دل را
که مطرب می کند شیرازه باز از رشته سازش
یکی باشد خط آزادی و پروانه کشتن
قفس افتاده مرغی راکه رفت از یاد پروازش
چه گل چیند کنار ما زشمع نازک اندامی
که از بال و پر پروانه باشد زحمت گازش
درین یک قطره خون راز عشقش رانگه دارم؟
که تنگی می کند این نه صدف بر گوهر رازش
مگر درخواب بیند وصل گل، کوتاه پروازی
که هم در آشیان خود بود چون چشم، پروازش
لبش راه سخن بسته است بر عاشق، ولی دارد
ز هر مژگان زبانی در دهن چشم سخنسازش
چه خواهد شد سرانجام دل مومین من صائب؟
که خارا سینه کبک است پیش چنگل بازش
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به تامل در احوال عشق و زیبایی پرداخته و از تناقضات و پیچیدگیهای آن سخن میگوید. شاعر به ویژگیهای خوشایند و دردناک عشق اشاره دارد، مانند زیبایی که از زوال مصون است و همچنین اشاراتی به پرواز خوشبختی و آزادی دارد. همچنین نکتههایی دربارهی علاقه و جدایی، و اثرات آن بر دل انسان مطرح میشود. در نهایت، شاعر به نامیدی و جستجوی عشق واقعی اشاره میکند و پرسشهایی دربارهی سرانجام دل مومن و چگونگی ارتباط با محبوب را مطرح میکند.
هوش مصنوعی: چرا درباره حال و آینده ما سوال میکنی، در حالی که سرنوشت و ناپایداریامان در یک لحظه رقم خورده است و آغاز و پایان زندگیمان در هم تنیده شدهاند؟
هوش مصنوعی: حسن او مانند خورشید درخشان است و به همین دلیل از زوال و نابودی محفوظ است، چرا که زیباییاش آنقدر استوار است که نمیتواند حتی خطی روی چهرهاش بیفتد.
هوش مصنوعی: اگر روز قیامت به جای سبزه از زمین جوانههای زیبایی بروید، حسن طناز زیر پاهای خود این زیباییها را نخواهد دید.
هوش مصنوعی: چشمها مانند مژگانی هستند که جلوههای دو جهان را به یکدیگر متصل میکنند و با یک شوخی ساده، همانند ناخنی که بر هم میزند، میتوانند به راحتی همدیگر را تحت تأثیر قرار دهند.
هوش مصنوعی: اگر اجزای مجلس به هم بریزد و بینظم شود، دل خود را جمع کن، زیرا نغمهسرای کارش را به خوبی انجام میدهد و نظم را به اوضاع برمیگرداند.
هوش مصنوعی: خط آزادی باید آنقدر قوی باشد که بتواند قفسی را که مرغی در آن گرفتار شده و پروازش را فراموش کرده است، بشکند و او را آزاد کند.
هوش مصنوعی: چه گل زیبا و لطیفی در کنار ماست از شمعی باریک و ظریف که پروانه برای نزدیک شدن به آن سختی و زحمت میکشد.
هوش مصنوعی: آیا میتوانم در این یک قطره خون، راز عشق او را نگهدارم؟ چون این قطره، مانند صدفی است که به سختی میتواند جوهر راز را در خود جا دهد.
هوش مصنوعی: این بیت اشاره دارد به کسی که در خواب و خیال به وصال معشوق میرسد، حال آنکه پروازش به اندازهای محدود است که فقط میتواند در آشیانه خود باشد. همانطور که یک پرنده در آشیانهاش نمیتواند دورتر پرواز کند، او نیز در دنیای واقعی نمیتواند به آرزوی خود برسد. حسرت و آرزو در این تصویر به وضوح نمایان است.
هوش مصنوعی: لبانش اجازه صحبت نکردن را به عاشق میدهند، اما هر کدام از مژگانش به نوعی زبان دارند و چشمش با آنها سخن میگوید.
هوش مصنوعی: دل مومن من، صائب، در نهایت چه سرنوشتی خواهد داشت؟ چرا که در دلش، مانند سینهی کبک، در برابر شکارچی، احساس خطر و اضطراب میکند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
دو سه ترجیع جمع آمد، که جان بشکفت از آغازش
ولی ترسم که بگریزد، سبکتر بندها سازش
شکارانداز صیادی که من هستم نظر بازش
ز گیرایی نریزد خون صید از چنگل بازش
به صد بی تابی یوسف ز خلوت می دود بیرون
اگر در خانه آیینه گردد عکس دمسازش
ز راه آب چون دزدان رودسرو چمن بیرون
[...]
خداوندا مکن کس را شهید خنجر نازش
مگردان جز دل من مرغ دیگر صید شهبازش
الهی طاقت بیداد رشکم نیست ننمایی
بجز اندیشه قتلم کسی را محرم رازش
دلم در دام صیاد است یارب آرزو دارم
[...]
دلم، از بیکسی مینالد و، کس نیست دمسازش؛
چو مرغی کو جدا افتاده باشد از همآوازش!
همانا، نامهٔ قتل مرا آورده از کویی
که خون میریزد از بال کبوتر وقت پروازش
بر آن در شب ز غوغای سگان بودم به این خوشدل
[...]
به حرف آید گر او با من دهم جان را به آوازش
ز دستم ور کشد دامن بگیرم آستین بازش
کندگر پست چون خاکم نشینم باز در راهش
فزون شد گر بکم جانم فزون از جان خرم نازش
بود دل بهر آن در برکه باشد دست پروردش
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.