گنجور

 
صائب تبریزی

در گلستان بلبل و در انجمن پروانه باش

هرکجا دامِ تماشایی که بینی دانه باش

کفر و دین را پرده‌دارِ جلوهٔ معشوق دان

گاه در بیت‌الحرام و گاه در بتخانه باش

نورِ حسنِ لاابالی تا کجا سر برزند

بلبلِ هر بوستان و جغدِ هر ویرانه باش

جلوهٔ مردانِ راه از خویش بیرون رفتن است

جوهرِ مردی نداری، چون زنان در خانه باش

دامنِ هر گل مگیر و گِردِ هر شمعی مگرد

طالبِ حسنِ غریب و معنیِ بیگانه باش

خضرِ راهِ رستگاری دل به دست آوردن است

در مذاقِ کودکان شیرینیِ افسانه باش

دست تا از توست، دست از دامنِ ریزِش مدار

تا نمی در شیشه داری تشنهٔ پیمانه باش

تا شوی چشم و چراغ این جهان چون آفتاب

پوششِ هر تنگدست و فرشِ هر ویرانه باش

بی محبت مگذران عمرِ عزیزِ خویش را

در بهاران عندلیب و در خزان پروانه باش

سنگِ طفلان می‌دهد کیفیتِ رطلِ گران

نشأهِ سرشار می‌خواهی برو دیوانه باش

صحبتِ شبهای میخواران ندارد بازگو

چون ز مجلس می‌روی بیرون، لبِ پیمانه باش

ما زبانِ شِکوه را در سرمه خوابانیده‌ایم

ای سپهرِ بی‌مروت، در جفا مردانه باش

تا مگر صائب چراغِ کشته‌ات روشن شود

هر دلِ گرمی که یابی گِردِ او پروانه باش

 
 
 
اثیر اخسیکتی

گر ز کوی عاشقانی، تا عدم هم خانه باش

خویش خوش رویان شدی، با خویشتن بیگانه باش

گه سرای خاص را، چون عامیان دهلیز کن

گه زبان عام را، چون خاصگان خانه باش

هر که را بر کوش زنجیری بود دیوانه شو

[...]

مولانا

ساقیا بی‌گه رسیدی می بده مردانه باش

ساقی دیوانگانی همچو می دیوانه باش

سر به سر پر کن قدح را موی را گنجا مده

وان کز این میدان بترسد گو برو در خانه باش

چون ز خود بیگانه گشتی رو یگانه مطلقی

[...]

سعدی

هر که با یار آشنا شد گو ز خود بیگانه باش

تکیه بر هستی مکن در نیستی مردانه باش

کی بود جای ملک در خانهٔ صورت پرست

رو چو صورت محو کردی با ملک همخانه باش

پاک چشمان را ز روی خوب دیدن منع نیست

[...]

جلال عضد

مرد این میدان نه‌ای همچون زنان در خانه باش

ور سوی میدان مردان می‌روی مردانه باش

هرکجا ماهی ببینی خرمن خود را بسوز

هرکجا شمعی ببینی پیش او پروانه باش

یوسف ار دستت دهد گو باش در زندان مقیم

[...]

نظیری نیشابوری

طاعت پیر مغان کن وز همه بیگانه باش

اول از میخانه بودی آخر از بتخانه باش

کشتگان عشق، می از کاسه سر می خورند

چون که سر را خاک خواهد خورد گو پیمانه باش

کاذبی در عشق، اگر خاکسترت گردد خموش

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه