گنجور

 
عرفی

نشسته بودم ودی در وثاق می گفتم

چه فتنه بود که ایام در جهان انداخت

چه درد بود که هجر همای دولت و دین

بجان عافیت اندوز همگنان انداخت

غرور عشرت و تقصیر شکروصل این بود

که کار مابدعای سحرگهان انداخت

من اندرین غم و اینداستان درد افزای

که ناگهان خردم دست در میان انداخت

چه گفت گفت ای که فخر دودمان سخن

بگوکه خود چه گمانت در اینگمان انداخت

ز جای جستم و دردم بپاسخش گفتم

خود آنکه فرقت او آتشم بجان انداخت

جواب داد که آسوده باش و خاطر جمع

که آید آنکه ترا هجرش از توان انداخت

بگفتمش ز کجا داری این بشارت گفت

ز صد علامتم اقبال در مظان انداخت

فلک که در سفر ازرخش او جدا نشدی

همان بگردش معهود اوعنان انداخت

جهان که سایه نشین کلاه دولت بود

بمهر اوست که تابندگی برآن انداخت

قضا که رشته نظم جهان دوتا میخواست

عنان مژده سوی ناظم جهان انداخت

عنان گرم شتابش که بهر سجده شاه

هزارا شهب و ادهم بهر مکان انداخت

سران درگه شه تهنیت کنان گویند

که خویش رابچه شوقی بر آستان انداخت

هزار شکر هزاران هزار شکر که باز

همای دولت و دین ره بر آشیان انداخت

دراین خجسته زمان کز نشاط آمدنت

قضا لباس طرب دربر زمان انداخت

کراست غم زچنین آستان که از شادی

کلاه را نتواند برآسمان انداخت

 
 
 
عراقی

به یک گره که دو چشمت بر ابروان انداخت

هزار فتنه و آشوب در جهان انداخت

فریب زلف تو با عاشقان چه شعبده ساخت؟

که هر که جان و دلی داشت در میان انداخت

دلم، که در سر زلف تو شد، توان گه گه

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از عراقی
امامی هروی

شبت ز بهر چه بر روز سایبان انداخت

که روز من به شب تیره در گمان انداخت

که داد جز رخ و زلفت نشان روز و شبی

که آن براین شکن و این گره بر آن انداخت

دو زلف پر گرهت گر نگه کنی دو شبند

[...]

مجد همگر

چو عکس روی تو پرتو بر آسمان انداخت

زمانه را به دو خورشید در گمان انداخت

جهان ز زحمت تاریکی شب ایمن شد

چو آفتاب رخت سایه بر جهان انداخت

فزود رونق بستان عارضت کامسال

[...]

سعدی

چه فتنه بود که حسن تو در جهان انداخت

که یک دم از تو نظر بر نمی‌توان انداخت

بلای غمزه نامهربان خون‌خوارت

چه خون که در دل یاران مهربان انداخت

ز عقل و عافیت آن روز بر کران ماندم

[...]

امیرخسرو دهلوی

چه تیر بود که چشم تو ناگهان انداخت؟

که برنشانه دلهای عاشقان انداخت

شمایل قند رعنا و طبع موزونت

هزار فتنه و آشوب در جهان انداخت

کمال حسن تو جایی رسید در عالم

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه