آن شنیدی که خضر تخته کشتی بشکست
تا که کشتی ز کف ظالم جبار برست
خضر وقت تو عشق است که صوفی ز شکست
صافیست و مثل درد به پستی بنشست
لذت فقر چو بادهست که پستی جوید
که همه عاشق سجدهست و تواضع سرمست
تا بدانی که تکبر همه از بیمزگیست
پس سزای متکبر سر بیذوق بس است
گریه شمع همه شب نه که از درد سرست
چون ز سر رست همه نور شد از گریه برست
کف هستی ز سر خم مُدَمَّغ برود
چون بگیرد قدح باده جان بر کف دست
ماهیا هر چه تو را کام دل از بحر بجو
طمع خام مکن تا نخلد کام ز شست
بحر میغرد و میگوید کای امت آب
راست گویید بر این مایده کس را گله هست
دم به دم بحر دل و امت او در خوش و نوش
در خطابات و مجابات بلیاند و الست
نی در آن بزم کس از درد دلی سر بگرفت
نی در آن باغ و چمن پای کس از خار بخست
هله خامش به خموشیت اسیران برهند
ز خموشانه تو ناطق و خاموش بجست
لب فروبند چو دیدی که لب بسته یار
دست شمشیرزنان را به چه تدبیر ببست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بیان مفاهیمی درباره عشق، تواضع، و تکبر میپردازد. خضر به عنوان نماد هدایتگر، شکستن تخته کشتی را به منزله رهایی از ظلم و جبر تفسیر میکند. عشق حقیقی همانند صوفی، از شکست و فقر سر برمیآورد و همین فقر لذتی شبیه به شرابی گوارا دارد. تکبر ناشی از نداشتن ذوق و بیمزگی است و کسانی که متکبرند، در واقعی دچار بیحالی هستند. شاعر البته به گریه شمع اشاره میکند که نشانهای از روشنایی و نور است و نشان میدهد که از دل سوخته، نور به وجود میآید. در ادامه، اشاره به دریای عشق و خوشی و بیخبری از درد دلها دارد. این متن دعوت به سکوت و تأمل در حالات درونی انسانها میکند و بر لزوم آگاهی از درونیات و ارتباطات انسانی تأکید دارد.
هوش مصنوعی: شنیدی که خضر برای نجات کشتی، آن را شکست تا از دست ظالم و ستمگر برهاند.
هوش مصنوعی: عشق در زمان تو به مانند خضر است، که صوفی به خاطر شکست در راه رسیدن به حقیقت به پایین نشسته است و مانند درد، در موقعیت پایین قرار دارد.
هوش مصنوعی: فقر مانند شرابی است که نیاز به پستی و حقارت را به همراه دارد. در این حالت، همه عاشق فروتنی و تسلیم هستند و از این حالت سرشار از شادی و لذتاند.
هوش مصنوعی: تا بفهمی که افرادی که تکبر دارند در واقع از کمعمق بودن و بیارزشیشان نشئت میگیرد، پس سزاوارترین مجازات برای انسان مغرور، بیذوق بودنش است.
هوش مصنوعی: شمع تمام شب به خاطر درد خود نمیگرید، بلکه وقتی از سر درد آزاد میشود، تمام نورش را از گریه رها میکند.
مدمغ یعنی پرنخوت و غرور، حباب و کف روی خم می و شراب به هستی پرنخوت و باد غرور تشبیه شده است که دور ریخته میشود و سپس قدح باده جان بهدست میرسد.
هوش مصنوعی: هر چه میخواهی را از دریا بگیر، اما منتظر چیزهای بیفایده و توهمی نباش. تا زمانی که کام دل به دست نمیآوری، به طمع چیزهای ناممکن نباش.
هوش مصنوعی: دریا در حال طغیان است و میگوید: ای مردم، شما آب را راست بگویید و بر این نعمت خداییش شکایت نداشته باشید.
هوش مصنوعی: هر لحظه در دریاچه دل و موجودات آن، شادی و لذت به جریان است و در سخنانی که رد و بدل میشود، همگی حقیقت را میپذیرند.
هوش مصنوعی: در آن میهمانی هیچ کسی از درد دلش شکایت نکرد و در آن باغ و چمن هیچ کس پایش را از روی خار برنداشت.
هوش مصنوعی: بیا، سکوت کن، چرا که در سکوت تو، زندانیان آزاد میشوند. در حالی که تو در خاموشی هستی، کلمات به طرز شگفتانگیزی جاری میشوند.
هوش مصنوعی: خاموشی را برگزین، هنگامی که دیدی محبوب ساکت است، زیرا در آن لحظه ممکن است او با تدبیر خاصی، دست کسی را که به او آسیب میزند، بسته باشد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
شور در شهر فکند آن بت زُنّارپرست
چون خرامان ز خرابات برون آمد مست
پردهٔ راز دریده، قدحِ می در کف
شربت کفر چشیده، عَلَم کفر به دست
شده بیرون ز در نیستی از هستی خویش
[...]
آنکه در صدر قضا تا به حکومت بنشست
چنگ بازی بمثل سینه کبکی بنخست
وانکه تا او در انصاف گشودست ز بیم
پشت ظالم بشکست و نفس فتنه ببست
دیده اکنون نتواند که کند هیچ زنا
[...]
چار چیز است خوش آمد دل خاقانی را
گر کریمی و معاشر مده این چار ز دست
مال پاشیدن و پوشیدن اسرار کسان
باده نوشیدن و بوسیدن معشوقهٔ مست
صنما بسته آنم که در این منزل تست
خبری یابم زان زلف شکسته به درست
درد و غمهای تو و عهد وفایت بر ماست
هم به جان تو که هوش و دل و جانم بر تست
دل من نیست شد و سوز تو از سینه نرفت
[...]
یار میخواره من دی قدحی باده به دست
با حریفان ز خرابات برون آمد مست
بر در صومعه بنشست و سلامی در داد
سرِ خُم را بگشاد و در غم را بربست
دل هر دیو دل از ما که بدید آن مه نو
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.