بخش ۱۴ - مناظرهٔ مرغ با صیاد در ترهب و در معنی ترهبی کی مصطفی علیه‌السلام نهی کرد از آن امت خود را کی لا رهبانیة فی الاسلام
مرغ گفتش خواجه در خلوت مه‌ایست
دین احمد را ترهب نیک نیست
از ترهب نهی کردست آن رسول
بدعتی چون در گرفتی ای فضول
جمعه شرطست و جماعت در نماز
امر معروف و ز منکر احتراز
رنج بدخویان کشیدن زیر صبر
منفعت دادن به خلقان هم‌چو ابر
خیر ناس آن ینفع الناس ای پدر
گر نه سنگی چه حریفی با مدر
در میان امت مرحوم باش
سنت احمد مهل محکوم باش
گفت عقل هر که را نبود رسوخ
پیش عاقل او چو سنگست و کلوخ
چون حمارست آنک نانش امنیتست
صحبت او عین رهبانیتست
زانک غیر حق همه گردد رفات
کل آت بعد حین فهو آت
حکم او هم حکم قبلهٔ او بود
مرده‌اش خوان چونک مرده‌جو بود
هر که با این قوم باشد راهبست
که کلوخ و سنگ او را صاحبست
خود کلوخ و سنگ کس را ره نزد
زین کلوخان صد هزار آفت رسد
گفت مرغش پس جهاد آنگه بود
کین چنین ره‌زن میان ره بود
از برای حفظ و یاری و نبرد
بر ره ناآمن آید شیرمرد
عرق مردی آنگهی پیدا شود
که مسافر همره اعدا شود
چون نبی سیف بودست آن رسول
امت او صفدرانند و فحول
مصلحت در دین ما جنگ و شکوه
مصلحت در دین عیسی غار و کوه
گفت آری گر بود یاری و زور
تا به قوت بر زند بر شر و شور
چون نباشد قوتی پرهیز به
در فرار لا یطاق آسان بجه
گفت صدق دل بباید کار را
ورنه یاران کم نیاید یار را
یار شو تا یار بینی بی‌عدد
زانک بی‌یاران بمانی بی‌مدد
دیو گرگست و تو هم‌چون یوسفی
دامن یعقوب مگذار ای صفی
گرگ اغلب آنگهی گیرا بود
کز رمه شیشک به خود تنها رود
آنک سنت یا جماعت ترک کرد
در چنین مسبع نه خون خویش خورد
هست سنت ره جماعت چون رفیق
بی‌ره و بی‌یار افتی در مضیق
همرهی نه کو بود خصم خرد
فرصتی جوید که جامهٔ تو برد
می‌رود با تو که یابد عقبه‌ای
که تواند کردت آنجا نهبه‌ای
یا بود اشتردلی چون دید ترس
گوید او بهر رجوع از راه درس
یار را ترسان کند ز اشتردلی
این چنین همره عدو دان نه ولی
راه جان‌بازیست و در هر غیشه‌ای
آفتی در دفع هر جان شیشه‌ای
راه دین زان رو پر از شور و شرست
که نه راه هر مخنث گوهرست
در ره این ترس امتحانهای نفوس
هم‌چو پرویزن به تمییز سبوس
راه چه بود پر نشان پایها
یار چه بود نردبان رایها
گیرم آن گرگت نیابد ز احتیاط
بی ز جمعیت نیابی آن نشاط
آنک تنها در رهی او خوش رود
با رفیقان سیر او صدتو شود
با غلیظی خر ز یاران ای فقیر
در نشاط آید شود قوت‌پذیر
هر خری کز کاروان تنها رود
بر وی آن راه از تعب صدتو شود
چند سیخ و چند چوب افزون خورد
تا که تنها آن بیابان را برد
مر ترا میگوید آن خر خوش شنو
گر نه‌ای خر همچنین تنها مرو
آنک تنها خوش رود اندر رصد
با رفیقان بی‌گمان خوشتر رود
هر نبیی اندرین راه درست
معجزه بنمود و همراهان بجست
گر نباشد یاری دیوارها
کی برآید خانه و انبارها
هر یکی دیوار اگر باشد جدا
سقف چون باشد معلق در هوا
گر نباشد یاری حبر و قلم
کی فتد بر روی کاغذها رقم
این حصیری که کسی می‌گسترد
گر نپیوندد به هم بادش برد
حق ز هر جنسی چو زوجین آفرید
پس نتایج شد ز جمعیت پدید
او بگفت و او بگفت از اهتزاز
بحثشان شد اندرین معنی دراز
مثنوی را چابک و دلخواه کن
ماجرا را موجز و کوتاه کن
بعد از آن گفتش که گندم آن کیست
گفت امانت از یتیم بی وصیست
مال ایتام است امانت پیش من
زانک پندارند ما را مؤتمن
گفت من مضطرم و مجروح‌حال
هست مردار این زمان بر من حلال
هین به دستوری ازین گندم خورم
ای امین و پارسا و محترم
گفت مفتی ضرورت هم توی
بی‌ضرورت گر خوری مجرم شوی
ور ضرورت هست هم پرهیز به
ور خوری باری ضمان آن بده
مرغ پس در خود فرو رفت آن زمان
توسنش سر بستد از جذب عنان
چون بخورد آن گندم اندر فخ بماند
چند او یاسین و الانعام خواند
بعد در ماندن چه افسوس و چه آه
پیش از آن بایست این دود سیاه
آن زمان که حرص جنبید و هوس
آن زمان می‌گو کای فریادرس
کان زمان پیش از خرابی بصره است
بوک بصره وا رهد هم زان شکست
ابک لی یا باکیی یا ثاکلی
قبل هدم البصرة و الموصلی
نح علی قبل موتی واغتفر
لا تنح لی بعد موتی واصطبر
ابک لی قبل ثبوری فی‌النوی
بعد طوفان النوی خل البکا
آن زمان که دیو می‌شد راه‌زن
آن زمان بایست یاسین خواندن
پیش از آنک اشکسته گردد کاروان
آن زمان چوبک بزن ای پاسبان
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به گفتگو و بحثی بین مرغ و خواجه اشاره دارد که در آن به موضوعاتی مانند دین، جنگ، جماعت و اهمیت یاران پرداخته میشود. مرغ به خواجه یادآوری میکند که دین احمد (پیامبر اسلام) با ترهب و انزوا سازگاری ندارد و اشاره میکند که در دین اسلام، جمعه و جماعت در نماز و امر به معروف و نهی از منکر اهمیت دارد. همچنین به مفهوم جهاد و ضرورت آن در دفاع از دین و مردم پرداخته و بر اهمیت یاری و همراهی در راه حق تاکید میکند. در ادامه، مرغ از شرایطی که در آن فرد باید معذور باشد تا از خطاها و گناهان در امان بماند صحبت میکند و بر این نکته تاکید میکند که در مواجهه با چالش‌ها و خطرات، همراهی و یاری از اهمیت بالایی برخوردار است. در نهایت، مرغ به یادآوری نسبت به ضرورت هوشیاری و احتیاط در زمان‌های حساس و قبل از وقوع مشکلات اشاره میکند.
هوش مصنوعی: مرغ به صاحبش گفت که در خلوت، ماهی وجود دارد و دین احمد (محمد) نیازی به ترس و نگرانی ندارد.
هوش مصنوعی: پیامبر نهی کرده است از ترس و وحشت، اما تو بی‌جا در این موضوع خود را درگیر کرده‌ای، ای کسی که فضولی می‌کنی.
هوش مصنوعی: روز جمعه و برگزاری نماز جماعت، امری واجب و معروف است که باید به آن توجه کرد و از کارهای ناپسند دوری گزید.
هوش مصنوعی: کشیدن رنج از دست افراد بدخلق و تحمل کردن آنها، مانند ابری است که به دیگران سود می‌رساند.
هوش مصنوعی: بهترین مردم آن کسی است که به دیگران فایده برساند، ای پدر، وگرنه اگر انسان چیزی جز سنگ باشد، چه فایده‌ای میتواند داشته باشد؟
هوش مصنوعی: در بین مردم مسلمان، پیرو سنت پیامبر باش و از مواردی که محکوم است دوری کن.
هوش مصنوعی: هر کس که عقل و درک درستی ندارد، مثل سنگ و کلوخ پیش فرد عاقل به حساب نمی‌آید.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که شخصی که تنها به مادیات و امنیت شخصی خود اهمیت میدهد، مانند الاغی است که تنها به غذا و نان خود فکر میکند. در حقیقت، گفت‌و‌گوی او نشان‌دهنده یک زندگی بدون عمق و متعالی است.
هوش مصنوعی: چون جز حق، همه چیز بی‌ارزش است، در آینده نیز تمام آتش‌ها به پایان می‌رسند و آنچه باقی می‌ماند، حق است.
هوش مصنوعی: حکم او مانند قبله‌اش بود، زیرا او به دنبال مرده‌ها بود و آن مرده را می‌خواند.
هوش مصنوعی: هر کسی که با این گروه ارتباط داشته باشد، باید بداند که مانند یک تکه خاک یا سنگ در دست آنها است و دیگران بر او تسلط دارند.
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌تواند از کلوخ و سنگ راهی پیدا کند؛ از این کلوخستان بلاهای فراوانی به سر آدمی می‌آید.
هوش مصنوعی: پرنده‌اش گفت که جنگ و تلاش زمانی ارزش دارد که این چنین دزدی در مسیر باشد.
هوش مصنوعی: مردان شجاع برای محافظت و کمک و مبارزه در مسیرهای ناامن حاضر میشوند.
هوش مصنوعی: وقتی که مردانگی و شجاعت نمایان میشود که در کنار دشمنان و در شرایط سخت قرار بگیری.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که چون پیامبر مانند شمشیری تیز و قوی است، پیروان و جانشینان او نیز مانند warriors و شخصیت‌های با وقاری هستند که توانایی‌های زیادی دارند.
هوش مصنوعی: در دین ما، جنگ و نمای قدرت به عنوان چیزی مفید و ضروری به حساب می‌آید، در حالی که در دین عیسی، ویژگی‌های خوبی مانند زندگی در غار و کوه و دوری از دنیا مطرح است.
هوش مصنوعی: اگر یاری و قدرتی باشد، می‌توان با آن بر شر و ناآرامی‌ها غلبه کرد.
هوش مصنوعی: اگر نیرویی برای پرهیز نباشد، فرار از مشکلات غیر ممکن و سخت خواهد بود.
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد در کارها راستگویی و صداقت داشته باشد، باید از دل و با نیت پاک عمل کند، در غیر این صورت، در کنار دوستان و یارانش نیز حس یاری و همراهی نخواهد داشت.
هوش مصنوعی: اگر یاری انتخاب کنی، یاران زیادی را خواهی دید؛ اما اگر بدون یار بمانی، در کمبود محبت و کمک دیگران خواهی ماند.
هوش مصنوعی: اگر دیو در سراغ توست و تو شبیه یوسف هستی، بهتر است مانند یعقوب، دامن خود را رها نکنی و از خطرات دوری کنی.
هوش مصنوعی: گرگ معمولاً وقتی به سمت گوسفند می‌رود، تنها و جدا از گروه درنده میشود که یک گوسفند ضعیف و بی‌مدافع از رمه دور شود.
هوش مصنوعی: در اینجا به موضوعی اشاره شده که گروهی از مردم یا افراد از اصول و traditions خود دست کشیده‌اند، و در این میان به نتایج ناگواری دچار شده‌اند که ممکن است به قیمت خودشان تمام شود. به عبارت دیگر، بی‌وفایی یا ترک کردن اصول میتواند به آسیب و زیان شخصی منجر شود.
هوش مصنوعی: اگر بخواهی به جمع و گروه ملحق شوی، باید طبق سنت و روش آنها حرکت کنی، زیرا در غیر این صورت، مثل رفیقی خواهی بود که بدون راه و یار، به تنگنا و دشواری می‌افتد.
هوش مصنوعی: همراهی که دشمن عقل باشد، فرصتی می‌جوید تا لباس تو را برباید.
هوش مصنوعی: او به همراه تو می‌رود تا مکانی را پیدا کند که بتواند آنجا به تو حمله کند یا اموالت را غارت کند.
هوش مصنوعی: اگر دل شجاعت داشته باشد، هنگام دیدن ترس، او را به خود فرا می‌خواند تا از طریق یادگیری و تجربه، به مسائل بازگردد و آنها را درست کند.
هوش مصنوعی: دوست را از دل نترسان، زیرا او را بر دوش دشمن نمی‌بینم.
هوش مصنوعی: زندگی مانند یک بازی پرماجراست و در هر گوشه از آن خطراتی وجود دارد که میتواند به آسیب رسیدن به روح انسان منجر شود.
هوش مصنوعی: راه اسلام و ایمان پر از هیجان و شوق است، زیرا این مسیر، مخصوص کسانی نیست که هویت و هدف روشنی ندارند.
هوش مصنوعی: در مسیر این ترس، آزمایش‌های روحی مانند پرویزن هستند که تفاوت بین چیزهای باارزش و بی‌ارزش را مشخص میکنند.
هوش مصنوعی: چگونه می‌توان تشخیص داد که مسیر واقعی چیست؟ و چه چیزی میتواند به ما در دستیابی به اندیشه‌ها و آرزوهایمان کمک کند؟
هوش مصنوعی: اگر بپذیریم که آن گرگ احتیاط را نادیده بگیرد، بدون حضور دیگران نمی‌توانی آن شادابی را تجربه کنی.
هوش مصنوعی: او به راحتی و شادی در راه خود پیش می‌رود و در کنار دوستانش کاملاً خوشحال و راضی است.
هوش مصنوعی: اگر فقیر، دوستانش را در کنار خود جمع کند و با آنها خوش بگذرانَد، احساس شادابی و نیروی تازه‌ای پیدا میکند.
هوش مصنوعی: هر کس که از جمع دور شود و به تنهایی برود، در مسیر خود به سختی و رنج خواهد رسید.
هوش مصنوعی: چندین سیخ و چوب بیشتر خورده شد تا اینکه فقط آن بیابان را بردند.
هوش مصنوعی: گوش کن به سخنان آن خر خوشحال که اگر تو هم مانند او نباشی، نباید تنها بروی.
هوش مصنوعی: آن شخصی که تنها با دوستانش به گشت و گزار می‌پردازد، بی‌شک میتواند خوشحال‌تر باشد.
هوش مصنوعی: هر پیامبری در مسیر خود نشانه‌ای از قدرت الهی نشان داد و پیروانش به دنبال آن رفتند.
هوش مصنوعی: اگر یاری و حمایت نباشد، دیوارها هم نمی‌توانند خانه و انباری بسازند.
هوش مصنوعی: اگر هر دیوار جداگانه باشد، پس سقف چگونه میتواند در هوا معلق بماند؟
هوش مصنوعی: اگر یاری از قلم و نوشتن نباشد، چگونه می‌توان بر کاغذها چیزی نوشت؟
هوش مصنوعی: این حصیر یا فرشی که کسی برای نشستن پهن میکند، اگر به هم متصل نشود و در هم نرود، باد آن را خواهد برد.
هوش مصنوعی: خداوند از هر چیزی دو نوع خلق کرد و سپس از ترکیب آنها، نتایج و آثار مختلفی به وجود آورد.
هوش مصنوعی: آن شخص سخنی گفت و دیگری نیز پاسخی داد که این تبادل نظر آنها باعث شد بحثشان در مورد این موضوع بسیار طولانی شود.
هوش مصنوعی: مضمون این بیت به این معناست که کار را باید به شیوه‌ای سریع و دلپذیر انجام داد و داستان یا روایت را به صورت مختصر و مفید بیان کرد.
هوش مصنوعی: بعد از آن از او پرسیدند که گندم متعلق به چه کسی است، او پاسخ داد که این گندم امانت است و متعلق به یتیمی است که وصی ندارد.
هوش مصنوعی: مال یتیمان امانتی است که پیش من قرار دارد، زیرا مردم به من اعتماد دارند و مرا به عنوان امانت‌دار می‌شناسند.
هوش مصنوعی: مردی میگوید که گرفتار و دردمند است و اکنون اوضاع به گونه‌ای شده که گناه و حرام برایش مجاز شده است.
هوش مصنوعی: بشنو که به فرمان کسی از این گندم می‌خورم، ای شخص مورد اعتماد، با تقوا و محترم.
هوش مصنوعی: مفتی میگوید که حتی اگر کاری انجام ندهی که به نظر ضروری باشد، همچنان ممکن است به خاطر کارهای بی‌ضرورت خود مجرم شناخته شوی.
هوش مصنوعی: اگر چه در برخی موارد ناچار به سازش هستی، اما باید از چیزهای ناپسند دوری کنی و در عوض، مسئولیت عواقب اعمالت را بپذیری.
هوش مصنوعی: پرنده در درون خود فرو رفت و در آن لحظه، اسبش از تسلط بر مهار بازماند.
هوش مصنوعی: وقتی که آن گندم خورده شد، در دل او چندین سال ماند و او ذکر یاسین و انعام را خواند.
هوش مصنوعی: اگر در جایی بمانیم و نتوانیم راهی برای خروج پیدا کنیم، چه چیزی برای افسوس و حسرت باقی می‌ماند؟ پیش از این باید از آن دود سیاه جلوگیری می‌کردیم.
هوش مصنوعی: زمانی که حرکت حرص و آرزو آغاز شود، آن زمان است که تو ای فریادرس، به یاری نیاز می‌آیی.
هوش مصنوعی: زمانی که هنوز بصره خراب نشده بود، به یاد آور که بصره دوباره در خطر است و ممکن است دوباره دچار همان ویرانی شود.
هوش مصنوعی: ای شمع جانم، ای گریه‌ی من، ای فراق من! پیش از آنکه بصره و موصل نابود شوند، برای من گریه کن.
هوش مصنوعی: قبل از اینکه بمیرم، به من توجه کن و اشتباهاتم را ببخش. بعد از مردن من، به یاد من غصه نخور و صبر کن.
هوش مصنوعی: گریه کن برای من قبل از اینکه در آستین مرگ فرود آیم، بعد از طوفان زندگی، گریه را رها کن.
هوش مصنوعی: در زمانی که شرایط سخت و دشواری پیش می‌آید و خطراتی جان فرد را تهدید میکند، باید با ایمان و صداقت به یاد خدا بود و دعا کرد.
هوش مصنوعی: قبل از این که کاروان دچار مشکل شود، ای نگهبان، باید چوب را به صدا درآوری.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۵ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.