گنجور » خیام » ترانه‌های خیام به انتخاب و روایت صادق هدایت » هرچه باداباد [۱۰۰-۷۴]

برای پیشنهاد تصاویر مرتبط با اشعار لازم است ابتدا با نام کاربری خود وارد گنجور شوید.

ورود به گنجور

خیام » ترانه‌های خیام (صادق هدایت) » هرچه باداباد [۱۰۰-۷۴] »

رباعی ۸۱

روزی که نهالِ عمر من کنده ‌شود،

و اجزام ز یک‌دگر پراکنده شود؛

گر زان‌ که صراحیی کُنند از گِل من،

حالی که ز باده پُر کنی زنده شود.

حاشیه‌ها

تا به حال ۳ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...

احمد نیکو در ‫۴ سال قبل، پنجشنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۱۴:۳۱ نوشته:

در پای اجل چو من سرافکنده شوم
وز بیخ امید عمر برکنده شوم
زینهار گِلم بجز صراحی نکنید
باشد که ز بوی می دمی زنده شوم

reply flag link

شهداد در ‫۳ سال و ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۸ بهمن ۱۳۹۹، ساعت ۱۱:۰۹ نوشته:

روزی که نهالِ عمر من کنده ‌شود
عمر را به نهالی تشبیه کرده و مرگ را کنده شدن این نهال. یعنی روزی که مردم و از دنیا رفتم.
و اجزام ز یک‌دگر پراکنده شود
بعد از مرگ اجزای بدن آدم تجزیه می شود. و منظور دقیقا همین ایست.
گر زان‌ که صراحیی کُنند از گِل من،
گر زان = اگر از آن
صراحی = ظرف شیشه ای مخصوص شراب.
اگر از گل وجود من ظرفی مخصوص شراب بسازند
حالی که ز باده پُر کنی زنده شود.
باده = شراب
اگر ظرف ر ااز شراب پر کنی گویی که من زنده شده ام

reply flag link

فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۳ سال و ۷ ماه قبل، یکشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۳۵ نوشته:

"نهالِ عُمر"

آنگَه که نهالِ عُمرِ من کَنده شود
واجزایِ مُرکّبم پراکنده شود

گر زانکه صُراحیی کنند از گِلِ من
حالی که پُر از باده کنی زنده شود

- نهالِ عمر: عمر به نهالی تشبیه شده که شادابی و کوتاهی زندگی را تداعی می کند
- اجزایِ مُرکّب: جسم انسان که از اندام های آمیخته و درهم تنیده تشکیل شده است
- گر زانکه: همانا اگر از آن
- صُراحی: ظرفِ بلوری یا سفالی با شکمی متوسط و گلوگاهی تَنگ و دراز که در آن شراب می ریزند و در میهمانی ها از آن برای ریختن مِی در پیاله، جام یا قدح استفاده می کنند.
- حالی: همین که، به محض اینکه

برداشت آزاد:
زندگیِ کوتاهِ ما همچون نهالی است که با مرگ به آسانی از بیخ کَنده می شود. با گذرِ زمان جسمِ ما تبدیل به گرد و غبار شده و پراکنده خواهد شد. در این دنیا, تنها به یک شرط امکانِ بازگشت و زندگیِ دوباره به ما داده خواهد شد و آن اینست که از خاکِ ما صراحیی بسازند و پُر از شراب کرده و در مهمانی ها برایِ شادمانیِ مردم استفاده کنند. در واقع، ریخته شدنِ شراب در صراحی همچون دمیده شدنِ دوباره روح در کالبدِ جسمانیِ ما است که اکنون به شکلِ صُراحی درآمده است!
به بیانِ دیگر اگر بعد از مرگ، مردم از آثار و کارهایِ نیک ما بهره مند شده، دردی از آنها درمان شود و باعث خوشحالی و رفعِ گرفتاریِ آنها شود، مثلِ این خواهد بود که ما هرگز نمرده ایم و زنده هستیم. دقیقا همانندِ خود خیام، حافظ یا بزرگان دیگر که بخاطرِ آثارشان همیشه زنده اند.

صبح است ساقیا قَدَحی پُرشراب کن
دُورِ فلک درنگ ندارد شتاب کن

زان پیشتر که عالَمِ فانی شود خراب
ما را زِ جامِ باده یِ گلگون خراب کن

روزی که چرخ از گلِ ما کوزها کند
زِنهار کاسه یِ سرِ ما پُر شراب کن

دیوان حافظ » غزل 396

- ساقی: کسی که توانِ ایجادِ شور و اشتیاق در دیگران را داشته که به فرا خورِ موقعیت و استعداد می تواند هر کدام از ما باشد
- قَدَح: کاسه ای دونفره برای نوشیدن شراب
- دُورِ فلک: گردشِ روزگار، گذرِ عمر
- درنگ ندارد: معطّل ما نخواهد شد
- باده یِ گلگون: شرابِ سرخرنگ، هر چیزی که باعث شور و مستی در وجود انسان شود
- خراب کن: از خود بیخود کن، سرمست کن، شور و اشتیاق ایجاد کن
- زِنهار: به هوش باش، فراموش نکن
- صبح است ساقیا قدحی پُر شراب کن: دوباره یک روزِ دیگر به ما هدیه شده، ای کسی که توانایی خوشحال کردن دیگران را داری، برخیز و بارِ غم و اندوه را از دلِ دیگران بردار (دیگران می تواند همه یِ آفریده های خداوند از جمله انسان باشد! )
- دُورِ فلک درنگ ندارد شتاب کن: گردشِ روزگار برای هیچ کس باز نخواهد ایستاد، بنابراین هرچه زودتر دست به کار شو, معلوم نیست تا کِی زنده باشی
- زان پیشتر که عالَمِ فانی شود خراب: پیش از آنکه این دنیایِ پست و ناپایدار از بین برود، یا پیش از آنکه دنیای ساخته شده توسط ذهن ما با آمدنِ ناگهانیِ مرگ نابود شود
- ما را زِ جامِ باده یِ گلگون خراب کن: با شور و مستی که در درونِ ما ایجاد می کنی، ما را از خود بیخود کن
- روزی که چرخ از گلِ ما کوزِها کند: زمانی که کالبدِ ما تبدیل به خاک شود و دستِ روزگار بخواهد که از خاکِ ما چندین کوزه بسازد!
- زنهار کاسه یِ سرِ ما پُر شراب کن: مبادا که فراموش نکنی تا کوزه ایِ که از خاکِ سرِ ما ساخته می شود را پُر از شراب کنی که با این کار جانی دوباره خواهم یافت.

reply flag link

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	لغزش به بخش حاشیه‌های شعر
	لغزش به بخش تصاویر نسخه‌های خطی، چاپی و نگاره‌های هنری مرتبط با شعر
	لغزش به بخش ترانه‌ها و قطعات موسیقی مرتبط با شعر
	لغزش به بخش شعرهای هم‌آهنگ
	لغزش به بخش خوانش‌های شعر
	لغزش به بخش شرح‌های صوتی
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	به اشتراک‌گذاری متن شعر جاری در گنجور
	مشابه‌یابی شعر جاری در گنجور بر اساس وزن و قافیه
	مشاهدهٔ شعر مطابق قالب‌بندی کتاب‌های قدیمی (فقط روی مرورگرهای رومیزی یا دستگاه‌های با عرض مناسب)
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

وزن:	مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری:	رباعی
منبع اولیه:	محمودرضا رجایی