گنجور

 
ایرج میرزا

امیر کرد مرا امتحان به خطّ و سخن

به روزِ غُرّۀ شَوّال عیدِ روزه شکن

به پایمردیِ دانش من امتحان دادم

چنان که گفت امیرم که مرحبا اَحسَن

ز خطّ و شعر به هر کس غَرامتی برسد

از این سپس همه تاوانِ او به گردنِ من

دهم به پارسی و تازی امتحان که بسی

کشیده ام پی تحصیلِ این دو رنج و مِحَن

ندیده بالشِ راحت دوچار سال بُوَد

برای کسبِ هنر یک دقیقه پهلویِ من

کنون به جُثۀ من بنده با قبولِ امیر

گمان مدار به فضل و هنر بُوَد یک تن

به خورد و خواب نپرداختم که با خور و خواب

جوان نخواهد گشتن به قول مرد کهن

جوان چو رنج هنر را به خویش بپسندد

به راحتش برساناد خالقِ ذوالمنّ

کدام راحت زین خوبتر که همچو منی

همی سُراید در محضرِ امیر سخن

گشاده باشد و گویا بود به مدح امیر

به صد هزار ادب مر مرا زبان و دهن

خدایگانِ امیران مِهین امیر نظام

که اوست در همه فن همچو مردمِ یِکفَن

ز خویش دور کند سیم و زر تو پنداری

کفِ کریمش با سیم و زر بود دشمن

به عیدِ قربان تا سر بُرند قربانی

شکسته باد عدو را به حضرتش گردن

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه
عنصری

فرو شکن تو مرا پشت و زلف بر مشکن

بزن تیغ دلم را ، بتیغ غمزه مزن

چو جهد سلسله کردی ز بهر بستن من

روا بود ، بزنخ بر مرا تو چاه مکن

بس آنکه روز رخ تو سیاه کردم روز

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از عنصری
فرخی سیستانی

خدای داند بهتر که چیست در دل من

ز بس جفای توای بیوفای عهدشکن

چو مهربانان در پیش من نهادی دل

نبرد و برد دلم جز به مهربانی ظن

همی ندانست این دل که دل سپردن تو

[...]

ازرقی هروی

ز تاب عنبر با تاب بر سهیل یمن

هزار حلقه شکست آن نگار عهدشکن

چه حلقه ای ؟ که معلق نهاد دام بلا

چه عنبری ؟ که معنبر نمود اصل فتن

گهی ز نافۀ مشکست ماه را زنجیر

[...]

مشاهدهٔ بیش از ۵۳ مورد هم آهنگ دیگر از ازرقی هروی
قطران تبریزی

هوا همی بنکارد بحله روی چمن

صبا همی بطرازد بدر شاخ سمن

سمن شکفته فراز چمن چو روی صنم

بنفشه خفته بزیر سمن چو پشت شمن

زمین بخندد هر ساعتی چو چهره دوست

[...]

مشاهدهٔ ۱۸ مورد هم آهنگ دیگر از قطران تبریزی
مسعود سعد سلمان

چرا نگرید چشم و چرا ننالد تن

کزین برفت نشاط و از آن برفت وسن

چنان بگریم کم دشمنان ببخشایند

چو یادم آید از دوستان و اهل وطن

سحر شوم ز غم و پیرهن همی بدرم

[...]

مشاهدهٔ بیش از ۴۱ مورد هم آهنگ دیگر از مسعود سعد سلمان
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه