دلربایی به دلنوازی کن
پایها بوس و سرفرازی کن
کز تواضع بلندقدر شوی
در نظرها چو ماه بدر شوی
مه چو در آسمان زیر نشست
بافت از مهر تربیت پیوست
مهرش از نور خلعتی بخشید
ظلمت جرم مه بپوشانید
بود چون روی هندوان بینور
در جهان شد به نیکویی مشهور
مقبلی را که هست نقد خرد
کرم و مردمی به جان بخرد
فخر آن کاو رسد به مسکینی
خودشناسی بود نه خودبینی
پای کمتر کسی نهد بر روی
نکند کم نظر ز یک سر موی
ابلهان سرکشان بیمغزند
لاجرم خاک ره نمیارزند
شاخ کز میوه مایهدار شود
از هوا سر به زیر خاک نهد
میوه از شاخ چون کنند جدا
باز سر میکند به سوی هوا
گره ز معنی تو مایهدار شوی
همچو آن شاخ پر ز بار شوی
به تواضع سری فرود آری
به کرم خاطری نگه داری
ور نصیبی نداری از معنی
او ز تکبر همیکنی دعوی
شاخ بیبرگ و میوهات خوانم
سرکش و بیمروت دانم
دوست نام آزمودهایم بسی
همه یارند و بار نیست کسی
هریکی را تو دوست پنداری
دشمن است او چو پرده برداری
یار بیمهر جسم بیجان است
مرده کش در جهان فراوان است
وان که او یار مهربان یابد
از آدمی در جهان نشان یابد
بندگی چیست توبهکار شدن
ز آرزوها و مرد کار شدن
بندگی نیست جسم پروردن
چون بهایم به خفتن و خوردن
بندهای کاو مطیع فرمان است
ایمن از زخم تیغ سلطان است
بنده آن کس بود که همچو قلم
باشد او را یکی زبان و قدم
مرد صحبت کسیست کز سخنش
ذوق دلها بود ز انجمنش
تلخگویان ترش پیشانی
در مجالس کنند ویرانی
هرکه را زهد با گرانجانیست
او نه رحمانی است شیطانیست
ناخوشان را ز اهل حق مشمار
مجلس شاه و جغد و بوتیمار
هرکه چون طوطی سخندان است
یا چو بلبل هزار دستان است
یا چو طاووس دلنواز بود
با هنرمند همچو باز بود
لایق چشم و گوش شاه آید
یا سر دست شاه را شاید
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعر به موضوعاتی چون تواضع، مهر و دوستی، و بندگی انسانی میپردازد. شاعر تأکید میکند که دلربایی و ناز کردن به دیگران، موجب برتری انسان میشود و با تواضع و مهربانی، انسان میتواند در نظر دیگران عزیز گردد. او همچنین اشاره میکند که افرادی که به خودبینی و خودشیفتگی دچارند، در واقع از درک ارزش واقعی خود بیبهرهاند و در زندگی مشکل خواهند داشت.
شاعر دوست واقعی را فردی میداند که در مواقع سختی و درک عمیق از انسانیت همراهی کند. او بر اهمیت گفتگو و همصحبتی با انسانهای با محبت تأکید میکند و آنها را بهتر از آنهایی میداند که تنها ظاهر دوست دارند ولی در باطن دشمن میباشند.
نهایتاً، به مقام بندگی اشاره میکند که در آن انسان باید مطیع و فرمانبردار باشد، نه اینکه تنها به زندگی مادی خود بپردازد. بندگی حقیقی، به معنی اطاعت از دستورات الهی و تحقق بخشیدن به معنای واقعی انسانیت است.
هوش مصنوعی: با محبت و نوازش دلها را جذب کن و با احترام به دیگران، خودت را با افتخار نگهدار.
هوش مصنوعی: اگر با فروتنی و تواضع رفتار کنی، در چشم دیگران بلندمرتبه و با ارزش خواهی شد، مانند ماه کامل که در آسمان میدرخشد.
هوش مصنوعی: وقتی ماه در آسمان پایین میآید، با خود مهربانی و تربیتی را به همراه میآورد.
هوش مصنوعی: نور محبتش به او لباس روشنی بخشید و تاریکی گناه را مانند ماهی که با نور پوشیده میشود، پنهان کرد.
هوش مصنوعی: وقتی که صورت دلبران هندوان بینور در دنیا نمایان شد، به خوبی و زیبایی به شهرت رسید.
هوش مصنوعی: در زندگی، افرادی که با خرد و دانایی خود همراه با سادگی و خوبی رفتار میکنند، همیشه در نظر ما ارزشمند و قابل احترام هستند.
هوش مصنوعی: فخر و افتخار واقعی در این است که انسان به شناخت خود و جایگاهش در دنیا بپردازد، نه اینکه فقط بر بزرگی و قدرت خود تمرکز کند.
هوش مصنوعی: کمتر کسی است که پا بر روی نکند، یعنی به هیچ چیز بیاعتنا نیست، حتی اگر تنها یک تار موی او را نادیده بگیرند.
هوش مصنوعی: افرادی که نادان و سرکش هستند، بدون عقل و فهم کافی، در نهایت ارزشی ندارند و واقعاً اهمیتشان به اندازه خاک راه هم نیست.
هوش مصنوعی: شاخهای که از میوه پرثمر و مغذی برخوردار است، به دلیل شرایط نامساعد هوا، به زمین خم میشود.
هوش مصنوعی: میوهای که از درخت جدا میشود، دوباره به سمت آسمان میرود.
هوش مصنوعی: اگر به معانی عمیق توجه کنی و از آن بهرهمند شوی، مانند درختی پرثمر و پربار خواهی شد.
هوش مصنوعی: برای نشان دادن فروتنی، سر خود را پایین میآوری و با لطف و مهربانی به دیگران توجه میکنی.
هوش مصنوعی: اگر از حقیقت و عمق وجود چیزی نصیبی نداری، فقط به خاطر خودخواهی و تکبر، ادعای آن را میکنی.
هوش مصنوعی: تو را همچون شاخهای بدون برگ و میوه میدانم، که سرکشی و بیرحمی تو را نشان میدهد.
هوش مصنوعی: ما دوستان زیادی داریم که فقط نامشان را میشناسیم، اما کسی وجود ندارد که به واقع یار و همراه ما باشد.
هوش مصنوعی: هر کسی را که به عنوان دوست تصور میکنی، ممکن است در واقع دشمنی باشد. وقتی که حقیقت او آشکار شود، به این واقعیت پی خواهید برد.
هوش مصنوعی: دوست بدون محبت مثل جسمی بیروح است و در دنیا مردههای زیادی وجود دارند.
هوش مصنوعی: کسی که در این دنیا دوستان مهربان پیدا کند، از انسانیت نشانهای خواهد یافت.
هوش مصنوعی: بندگی یعنی این که انسان از آرزوهای خود دست بکشد و به انجام کارهای درست و مفید بپردازد.
هوش مصنوعی: خدمت به خداوند و پرورش روحانی در زندگی، فقط در محدودیتهای مادی و دنیوی مانند خواب و غذا خلاصه نمیشود. انسان باید در جستجوی معنای عمیقتری از زندگی باشد و به رشد روحی برسد.
هوش مصنوعی: کسی که به دستورات دیگران با احترام عمل میکند، از خطرات و آسیبهای ناشی از قدرت دیگران در امان است.
هوش مصنوعی: من خواهان کسی هستم که مانند قلم، تنها یک زبان داشته باشد و در عمل نیز یکسان باشد.
هوش مصنوعی: مردی که با او صحبت میکنی، کسی است که سخنانش دلها را شاد کرده و باعث لذت جمع میشود.
هوش مصنوعی: افرادی که بدبین و تلخزبان هستند، در مجالس و دورهمیها با حرفهایشان محیط را خراب و دلگیر میکنند.
هوش مصنوعی: هر کسی که زهد و پارساییاش با سختگیری و تلخی همراه باشد، در حقیقت رحمت و محبت را در خود ندارد و میتوان او را به شیطانی تشبیه کرد.
هوش مصنوعی: افرادی که در مسیر حق نیستند، نباید در جمع کسانی که در جایگاه والایی قرار دارند، مانند شاه، جغد و بوتیمار، به حساب آیند.
هوش مصنوعی: هر کسی که مانند طوطی قادر به سخن گفتن است یا مثل بلبل آهنگین و خوش صداست، در واقع دارای توانایی و هنر خاصی است.
هوش مصنوعی: شاید همچون طاووس دلنشین و خوشمنظره باشد، و با هنرمندانی که مانند باز هستند، همراهی کند.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که چیزی که مورد توجه و پذیرش شاه قرار میگیرد، باید شایسته و در خور توجه او باشد. بنابراین، هر آنچه که در نظر شاه خوب و ارزشمند است، میتواند به عنوان نشانهای از اهمیت و قداست تلقی شود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.