گنجور

 
نظام قاری

ز پرتو علم خلعت مغرق خور

سحر شد آستی و دامن جهان پرزر

رخی کز آبله مانند نقش کمخا بود

نمود اطلس خانبالغی زشوکت و فر

بتخت کت چوبر آمد نهالی زر بفت

کلاه وار قبا پیش او ببست کمر

فش عمامه در آمد باحتساب رخوت

براند دره بنهی محرمات دگر

بگو بصوفی صاحب سماع زردک پوش

که نوکسیت نخواهد خرید کهنه مدر

ملاف باقلمی ای لباس آژیده

بر وی کار چو افتاد بخیه ات یکسر

بکازر ار بودت پیرهن ضرورت دان

یکی دگر که بود لازمت زخشک وزتر

کسی که عجب سقرلاط سبز و سنجابش

بود بآب و علف گشته مفتخر چون خر

سپرد راه دوئی موزه زان بپا افتاد

کلاه زد دم وحدت ازان بود بر سر

قوی عجب بود از گندکان اسپاهان

حریر وار چنین نرم زوده در بر

چو باد بیزن و مسواک داشت حکم علم

بشد سجاده زردک بمرشدی اشهر

کشان بپای بت دلرباست دامن شرب

بدانطریق که طاوس میکشد شهپر

کنون که وقت حصیرست و بوریا بزمین

چه شد که سبزه بزیلو فکندنست سمر

گلست و لاله چو والای سرخ و اطلس آل

لباس شاهد باغ و شکوفه اش چادر

کشید سرو سهی پادرازتر زگلیم

عبای سبز حنینی ازان شدش در بر

ز خرده گیری گل دان قبای تنگ شکفت

که بر زمین کشد از حیف دامن پر زر

چو دال شرب سفیدست و نرمدست بنفش

بیا بنفشه و نرگس بگلستان بنگر

نگر بگونه والای زرفشان کبود

چو آسمان که بتابد از و بشب اختر

بجان خشیشی سنجاب ما طلب دارد

یکی که باشدش از گرم و سرد دهر خبر

چوشه کلاه دمی گوش باش و ین سخنان

که در حکایت رختست یادگیر از بر

مثال جامه بکاغذ سفید نامه شوی

ازین حدیث میان بندشان زشیر و شکر

شنیده توبسی قصه سلحشوران

بحرب دیده دلیران بجبه و مغفر

ازین نمط که بود پوستین و رخت بهار

خصومتی بمیانشان که داده است خبر

ربود قاقم که باد و بیدمشک صفت

بچوب گیرمت ار پوستین کنی در بر

چنان میان کتان و حریر گل یاریست

که هیچ موی نکنجد میانشان دیگر

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه
عنصری

چگونه برخورم از وصل آن بت دلبر

که سوخت آتش هجرش دل مرا در بر

طمع کند که ز معشوق برخورد عاشق

بدین جهان نبود کار ازین مخالفتر

از آنکه عاشق نبود کسی که دل ندهد

[...]

مشاهدهٔ ۵ مورد هم آهنگ دیگر از عنصری
فرخی سیستانی

فسانه گشت و کهن شد حدیثِ اسکندر

سخن نو آر که نو را حلاوتی‌ست دگر

فسانهٔ کهن و کارنامهٔ به دروغ

به کار ناید رو در دروغ رنج مبر

حدیثِ آنکه سکندر کجا رسید و چه کرد

[...]

مشاهدهٔ ۴ مورد هم آهنگ دیگر از فرخی سیستانی
عسجدی

بنوبهار جوان شد جهان پیر ز سر

ز روی سبزه بر آورد شاخ نرگس سر

خزان جهان را عهد ار چه کرده بود کهن

بهار عهد جهان باز تازه کرد ز سر

هوا نشاند ببرگ شکوفه در، یاقوت

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از عسجدی
خواجه عبدالله انصاری

پلی شناس جهانرا و نو رسیده براو

مکن عمارت و بگذار و خوش ازو بگذر

کرا شنیدی و دیدی که مرگ دادامان

ز خاص و عام و بدو نیک و از صغیر و کبر

اگر هزار بمانی و گر هزار هزار

[...]

ازرقی هروی

بفال سعد و خجسته زمان و نیک اختر

نشسته بودم یک شب بباغ وقت سحر

ز باختر شده پیدا سر طلایۀ روز

کشیده لشکر شب جوق جوق زس خاور

فلک چو بیضۀ عنبر نمود و انجم او

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از ازرقی هروی
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه