ز بهر تهنیت عید بامداد پگاه
بر من آمد خورشید نیکوان از راه
چو چین کرته بهم بر شکسته جعد کشن
چو حلقه های زره پر گره دو زلف سیاه
نبیدنی به کف و هر دو رخ به رنگ نبید
دو تاه نی به دل و هر دو زلف کرده دوتاه
به قد تو گویی سرویست در میان قبای
به روی گفتی ماهیست بر نهاده کلاه
چو سرو بود و چو ماه و نه ماه بود و نه سرو
قبا نپوشد سرو و کله ندارد ماه
خجسته باشد روز کسی که دیده بود
خجسته روی بت خویش بامداد پگاه
اگرنبودی برمن خجسته دیدن او
خدای شاد نکردی مرا به دیدن شاه
یمین دولت ابوالقاسم آفتاب ملوک
امین ملت محمود شاه ملک پناه
بلند کرده، به دینار، کاخهای ولی
خراب کرده، به شمشیر، خانه بدخواه
نه بر کشیده او را فلک فرو فکند
نه راست کرده او را کند زمانه تباه
ز رادی و ز رحیمی همی پذیره شود
عطا و عفوش پیش سؤال و پیش گناه
شتابکار تر از باد وقت پاداشن
درنگ پیشه تر از کوه وقت باد افراه
ز بس عطا که دهد هر گهی نداند کس
عطای او را وقت و سخای او را گاه
کجا زهمت عالیش یاد خواهی کرد
به چشم عقل نماید ستاره اندر چاه
به هر زمین که خلافش بود نیار درست
ز هیچ باغ درخت و ز هیچ راغ گیاه
همه ملوک جهان دستبرد او دیدند
جهانیان ز هنرهای او شدند آگاه
شنیده ای که چه دیده ست رای زوو چه دید
شه مخالفت بیرای کم هش گمراه
تمام دانی، اگر چند من ز بیم ملال
به جهد و حیله سخن را همی کنم کوتاه
ز بس که زان دو سپاه بزرگ کافر کشت
عقیق رنگ شد اندر دیار هند گیاه
چنانکه تیغش برداشت زان لعینان سر
ز روی ناخن بیجاده بر ندارد کاه
زخون چشیدن شیر افکنان آن دو سپاه
بسان مردم می خواره مست شد روباه
بتان شکست فراوان وبت پرستان کشت
وز آنچه کرد نجسته ست جز رضای اله
به یک غزات قریب هزار پیل آورد
وزان گرفته به یک حمله سیصد و پنجاه
بسا سپاها کو یکتنه هزیمت کرد
مظفرا ملکا لااله الاالله
هزار لشکر جنگی شکست و لشکر او
به خواب نوشین اندر شده به لشکر گاه
ز خون دشمن اندر میان رزمگهش
بلند پیل نداند گذشت جز به شناه
زهول رزمگهش خانیان ترکستان
اگر کنند به کوه و به دشت ژرف نگاه
به کوه مرد نماید به چشمشان نخجیر
به دشت پیل نماید به چشمشان روباه
عجب نباشد اگر خدمتش ملوک کنند
که در پرستش او بر زمین نهند جباه
شهان به خدمت او از عوار پاک شوند
بر آن مثال که سیم نبهره اندر گاه
همیشه تا بود اندر فلک دوازده برج
چنانکه هست به سال اندرون دوازده ماه
معین دین نبی باد و پشت و بازوی حق
به تیغ ودولت مؤمن فزا و کافر کاه
دهد ولی ترا کردگار پاداشن
دهد عدوی ترا روزگار بادافراه
بزرگ باد به نام بزرگ او شش چیز
نگین و تاج و کلاه و سریر و مجلس و گاه
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر در وصف جشن عید و خوشحالی ناشی از دیدار محبوب و شاه بیان شده است. شاعر با استفاده از تشبیهات زیبا، زیباییهای محبوب را توصیف میکند و به وصف صفات نیکو و فضائل شاه، ابوالقاسم محمود اشاره مینماید. او به قدرت و حکمت فرمانروائی که با شمشیر خود دشمنان را شکست میدهد و زندگی را برای مردم بهبود میبخشد، میپردازد. همچنین، شاعر به دنائت و رذالت دشمنان اشاره کرده و موفقیتهای بینظیر شاه در جنگها را به تصویر میکشد. در نهایت، پیروزی و قدرت شاه را در ایجاد امنیت و آرامش برای مملکت و مردمش ستایش میکند.
هوش مصنوعی: در صبح روز عید، خورشید خوبان با نور و زیباییاش به سراغ من آمد تا آن را تبریک بگوید.
هوش مصنوعی: وقتی موهای مجعد و تکهتکه شدهام را به هم میزنم، شبیه زنجیرهای زرهی پر از گره و پیچ و تاب است که به دو طرف پشت سرم آویزان هستند.
هوش مصنوعی: سروقدی زیبا و رنگهای شگفتانگیز بر چهرهاش، در دل من دو زلفش پیچیده و به هم گره خورده است.
هوش مصنوعی: تو را همچون سرو بلندی میدانم که در میانه لباس زیبا ایستادهای و چهرهات همچون ماهی است که کلاهی بر سر دارد.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف دو شخصیت میپردازد؛ یکی به زیبایی و جذابیت شبیه به سرو و دیگری به لطافت و نازکی شبیه به ماه. به معنای دیگر، وقتی که فردی به زیبایی و کمالی مثل سرو و ماه دست مییابد، دیگر نیازی به زینت و آرایش ندارد. در واقع، جاذبهی طبیعی و ذاتی او به اندازهایست که هیچ زینتی نمیتواند آن را افزایش دهد.
هوش مصنوعی: روز کسی مبارک و خوشحاله که در صبح زود چهره زیبا و دلنواز معشوقش را دیده باشد.
هوش مصنوعی: اگر تو در زندگیام نمیبودی و نتوانسته بودم او را به خوشحالی ببینم، خدای بزرگ، مرا با دیدن پادشاه شاد نکردی.
هوش مصنوعی: ابوالقاسم که ید قدرت و حمایت را دارد، همچون آفتاب برکشور و ملوک میتابد و محمود شاه، پناه و پشتیبان ملت است.
هوش مصنوعی: کسی که با پول و ثروت، کاخهای بزرگ میسازد، در عوض با نیرویی چون شمشیر، به دشمنان و بدخواهان ضربه میزند و خانهشان را نابود میکند.
هوش مصنوعی: نه آسمان او را به بالا برد و نه زمانه او را به راست و درست به جلو برده است.
هوش مصنوعی: از رحمت و بزرگواری خداوند، عطا و بخشش او به انسانها پیش از هر گونه سؤال و گناهی نازل میشود.
هوش مصنوعی: بیشتر از باد، برای رسیدن به پاداش، سریع حرکت کن و در عین حال مثل کوه، در برابر چالشها و زمان، ساکن و صبور باش.
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه هر بار بخششهای زیادی میدهد، هیچ کس نمیداند که او چه زمانی و چقدر سخاوتمندانه عطا میکند.
هوش مصنوعی: به کجا میتوانی فکر کنی که اهمیت تلاش بزرگ را فراموش کنی؟ زیرا با نگاه عقل، مانند ستارهای که در چاهی قرار دارد، همه چیز روشن میشود.
هوش مصنوعی: در هر زمینی که با خواسته تو هماهنگ نیست، هیچ درختی از باغ و هیچ گیاهی از دشت نکار.
هوش مصنوعی: همه پادشاهان دنیا تحت تأثیر قدرت و مهارت او قرار گرفتند و مردم همه جا از هنرهای او باخبر شدند.
هوش مصنوعی: شنیدهای که رای او چه تجربیاتی را پشت سر گذاشته و چه مشکلاتی را دیده است، شاهی که با مخالفت مواجه شده و در راه گمراهی قرار گرفته است.
هوش مصنوعی: من هر چه میدانم، تو هم میدانی؛ ولی به خاطر نگرانی و دلهره، سعی میکنم با ترفندها سخن را مختصر ادا کنم.
هوش مصنوعی: به خاطر نبردهای شدید و کشتار زیادی که میان دو ارتش بزرگ صورت گرفت، رنگ خون در سرزمین هند به رنگ عقیق درآمده است.
هوش مصنوعی: اگر تیغش را از دشمنان برگیرد، از روی ناخن هرگز کاه را برنمیدارد.
هوش مصنوعی: روباه، به دلیل آشوب و درگیری میان دو سپاه، به حالت مستی و گیجی افتاده است، گویی که از خون و رنج این جنگ به حالت نشئه درآمده است.
هوش مصنوعی: بتان آسیبهای زیادی دیدهاند و بتپرستان به قتل رسیدهاند. از آنچه انجام شده، جز خشنودی خداوند چیزی بدست نیامده است.
هوش مصنوعی: به یک شکار بزرگ نزدیک به هزار فیل آوردند و از آن سوی با یک حمله، سیصد و پنجاه نفر را گرفتند.
هوش مصنوعی: بسیاری از سربازان به تنهایی توانستند مظفر، پادشاه را شکست دهند و فریاد برآوردند که هیچ خدای جز خدا وجود ندارد.
هوش مصنوعی: هزاران سپاه جنگی در شکست و نابودی هستند، در حالی که لشکر او در آرامش و خواب خوش فرورفتهاند.
هوش مصنوعی: در میدان جنگ، فیل بزرگ فقط در آب میتواند عبور کند و نمیتواند از خون دشمن بگذرد.
هوش مصنوعی: اگر خانهای ترکستان در میدان نبرد دست به کار شوند، باید به عمق کوه و دشت بنگرند.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به نوعی تعبیر میکند که انسانها، با توجه به شرایط و اوضاع، میتوانند چیزها را به شکلهای متفاوت ببینند. به عبارتی، کسی که به کوه نگاه میکند، آن را بزرگ و استوار میبیند، در حالی که در دشت یک حیوان بزرگ مانند فیل، میتواند برایش به اندازهای کوچک مثل روباه به نظر برسد. این نشاندهندهٔ چگونگی تغییر درک و برداشت افراد نسبت به اطرافشان است.
هوش مصنوعی: خالی از شگفتی نیست اگر پادشاهان و سلاطین در برابر او تواضع کنند، چرا که در پرستش و عبادت او، انسانها به خاک میافتند و به زانو در میآیند.
هوش مصنوعی: پادشاهان به خاطر خدمت به او از ضایعات و آلودگیها پاک میشوند، مانند این که نقره در زمانی معین از ناخالصیها جدا میشود.
هوش مصنوعی: در همواره، در آسمان دوازده برج وجود دارد و همانگونه که در سال دوازده ماه وجود دارد، این ساختار همیشه برقرار است.
هوش مصنوعی: شخص نبی به عنوان هدایتگر دین مقدس معرفی میشود و حمایتهای الهی در پشت او است. از قدرت و اعتماد مؤمنان به دین افزوده میشود و در برابر کافران، قدرت ایمان و اراده مؤمنان بیشتر میشود.
هوش مصنوعی: خداوند به تو پاداش میدهد، اما روزگار به دشمنان تو سختی و مشکل میآورد.
هوش مصنوعی: به نام بزرگ او گرامی باد. شش چیز که ارزشمند و مهم هستند عبارتند از: نگین، تاج، کلاه، تخت، مجلس و مکان.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
زمانه رغم مرا ای به رخ ستیزه ماه
خطی کشید بر آن عارض سپید سیاه
گمانش آن که تبه کرد جای بوسه من
ز غالیه نشود جایگاه بوسه تباه
شیی به گرد مه اندر کشید و آگه نیست
[...]
مبارکی و سعادت نمود روی بشاه
از آن مبارک و مسعود تحفهای زاله
چه تحفه ایست ؟ یکی فر خجسته فرزندست
موافقان را شادی فزای و انده کاه
بشهریاری و شاهی تمام نسبت او
[...]
ز در درآمد دوش آن نگار من ناگاه
چو پشت من سر زلفین خویش کرده دو تاه
چگونه شاد شود عاشقی ز هجر غمی
که یار زیبا از در درآیدش ناگاه
ز شادمانی گفتم چو روی آن دیدم
[...]
گشادهروی و میان بسته بامدادِ پگاه
فروگذشت به کویم بتی به روی چو ماه
اگر زمهر بود بامداد نور جهان
ز ماه بود مرا نور بامداد پگاه
مهی که بود به قد سرو دلبرانِ سرای
[...]
سری که خلق جهانرا ویست پشت و پناه
امین دین الله است و سعد ملکت شاه
ستوده فخر خراسان محمد یوسف
که چون محمد و یوسف جمال دارد و جاه
اگر محمد و یوسف ندیده اند بهم
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.